Nan giải chọn lựa đối tượng ưu tiên tiêm vắc-xin COVID-19

Khi đợt tiêm chủng đầu tiên đến gần, người Mỹ đang băn khoăn giữa tiêu chí nhân đạo và thực tiễn, rằng nhóm đối tượng nào cần tiêm chủng trước tiên - Ảnh: Getty Images

Nhân viên y tế và những người già yếu nhất - cư dân của các cơ sở chăm sóc dài hạn - gần như chắc chắn sẽ được tiêm những mũi vắc-xin ngừa COVID-19 đầu tiên theo hướng dẫn của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC). Nhưng khi việc tiêm chủng dự kiến bắt đầu vào cuối tháng 12/2020, đã nổ ra cuộc tranh luận giữa các quan chức y tế liên bang và tiểu bang rằng ai là đối tượng ưu tiên.

Định nghĩa “thiết yếu”

Theo định nghĩa của Bộ An ninh nội địa Mỹ, có khoảng 90 triệu công nhân thiết yếu trên toàn quốc. Danh sách này quá dài nên sẽ không có đủ số liều vắc-xin cho tất cả. Các tiểu bang buộc phải đưa ra những quyết định khó khăn. Ví dụ, kế hoạch sơ bộ của bang Louisiana đặt cai ngục và công nhân chế biến thực phẩm lên trước giáo viên và nhân viên tạp hóa; bang Nevada ưu tiên ngành giáo dục và vận chuyển công cộng hơn những người trong lĩnh vực bán lẻ và chế biến thực phẩm. Một nghề vấp phải nhiều ý kiến trái chiều là giáo viên. CDC xem người lao động trong ngành giáo dục là thiết yếu, nhưng không phải ai cũng đồng ý với chỉ định này.

Một số chuyên gia về chính sách y tế cho rằng, việc ưu tiên ngăn ngừa tử vong thay vì giảm sự lây truyền vi-rút chỉ đơn giản là một lựa chọn thực dụng. Theo họ, ban đầu, sẽ không có đủ vắc-xin để tạo ra miễn dịch cộng đồng, nên việc sử dụng số lượng vắc-xin có hạn để chống lây nhiễm sẽ hiệu quả hơn là giúp cứu sống những người yếu đuối nhất. 

Harald Schmidt - chuyên gia về đạo đức và chính sách y tế tại Đại học bang Pennsylvania - nói điều hợp lý là đặt những người lao động thiết yếu lên trước những người lớn tuổi, do rủi ro của họ cao hơn. 

Các kết quả thử nghiệm vắc-xin đến nay chỉ thể hiện rằng, các mũi tiêm có thể bảo vệ người nhận và vẫn chưa chứng minh được rằng, một người đã tiêm chủng sẽ không lây nhiễm cho người khác. 

Nhiều ẩn số chưa rõ ràng

Vấn đề càng trở nên phức tạp hơn khi các nhóm ưu tiên đang chồng chéo lẫn nhau: nhiều nhân viên thiết yếu nằm trong nhóm có vấn đề y tế tiềm ẩn rủi ro cao hoặc ngoài 65 tuổi. Một số nơi đã đề xuất rằng, họ sẽ chỉ ưu tiên những người lao động thiết yếu trực tiếp gặp công chúng, trong khi những bang khác lại không ưu tiên nhóm đối tượng này.

Thậm chí, một số gương mặt đại diện cho từng nhóm lại từ chối quyền tiêm vắc-xin trước. Marc Perrone - Chủ tịch Liên minh Công nhân thương mại và thực phẩm, đại diện cho 1,3 triệu công nhân chế biến thực phẩm - nói mặc dù tỷ lệ người lao động trong ngành này nhiễm bệnh khá cao, ông vẫn nghĩ rằng người lớn tuổi nên được ưu tiên tiêm vắc-xin, bởi “ai cũng có ông bà, cha mẹ và người thân lớn tuổi”.

Tất nhiên, tất cả kế hoạch này đều định hình khi những thông tin cơ bản vẫn còn chưa được xác định rõ ràng. Nhiều quan chức nhà nước cho biết, khi đi vào thực tế, việc thay đổi kế hoạch là hoàn toàn có thể xảy ra, điển hình như câu hỏi: với tỷ lệ hoài nghi cao xoay quanh loại vắc-xin mới, bao nhiêu người trong những nhóm ưu tiên thực sự muốn xếp hàng tiêm chủng trước khi số vắc-xin hết hạn sử dụng? 

Tấn Vĩ (theo NY Times)