Nấm linh chi có tác dụng gì?

Hoạt chất của linh chi

- Giá trị dinh dưỡng: nấm linh chi chứa 90% nước, 10% còn lại gồm: 10 - 40% protein, 2 - 8% chất béo, 3 - 28% carbohydrate, 3 - 32% chất xơ, 8 -10% chất tro, vài vitamin, chất khoáng (Kali, Ca, P, Mg, selenium, Fe, Zn, Cu) [Borchers et al. 1999]. Chất protein trong nấm chứa tất cả các acid amine trọng yếu đặc biệt có 2 acid amin lysine và leucine. (Chang and Buswell 1996; Borchers et al. 1999; Sanodiya et al. 2009).

- Giá trị dược học: có 3 hoạt chất có tác dụng sinh học chính là Polysaccharides, peptidoglycans, triterpenes [Boh et al. 2007; Zhou et al.2007]. Đặc biệt loại  Polysaccharide beta 1,3D glucan, acid ganoderic A, Ganoderiol F. Trong nấm Linh chi nguồn gốc từ Nhật trồng tại Việt Nam (Trung tâm nghiên cứu linh chi và nấm dược liệu, Q.12) có chứa acid ganoderic B (đã nghiên cứu thực nghiệm cho kết quả kháng tế bào ung thư).

Nấm linh chi

Nấm linh chi có tác dụng gì?

- Hệ miễn dịch: nấm linh chi điều biến hệ miễn dịch (kích thích khi hệ miễn dịch hoạt động kém và ức chế khi hệ miễn dịch hoạt động quá mạnh). Hỗ trợ điều trị bệnh viêm gan siêu vi (tăng hoạt động tế bào miễn dịch, giúp cơ thể sản xuất interferon; chống dị ứng, chống viêm (do acid ganoderic); chống gốc tự do…

- Giúp ổn định chuyển hóa chất đường, mỡ: giảm cholesterol xấu, giảm triglyceride, ổn định đường huyết (phòng và hỗ điều trị đái 
tháo đường).

- Chống stress tâm - thể, tăng chất lượng giấc ngủ.

- Điều hòa huyết áp, cải thiện 
tiêu hóa.

- Nhờ vào chất polysaccharide beta 1,3D glucan và vai trò của chất antioxidant nên có lợi trong hỗ trợ điều trị bệnh ung thư.

- Sử dụng nấm linh chi để phòng bệnh: tuổi sử dụng để phòng bệnh tốt nhất là sau tuổi trưởng thành, có thể dùng nấm ở dạng trà với liều thấp khoảng 5 -10g/ngày. Khi đã mắc bệnh thì tuổi nào cũng có thể sử dụng được, liều lượng tùy thuộc vào tuổi, cân nặng và loại bệnh.  

Cách dùng linh chi để đạt hiệu quả?

- Cho 15 - 30g nấm cắt lát hoặc để nguyên vào 2 lít nước, đun sôi, để nhỏ lửa 10 phút. Vớt nấm (nếu là nấm nguyên tai) ra cắt mỏng, cho vào lại nồi nước cũ, nấu sôi nhẹ thêm 10 phút nữa. Có thể cho thêm ít đường hoặc mật ong vào, uống lúc còn ấm hoặc nguội. Bã nấm linh chi có thể nấu lại lần 2 với từ 1 - 1,5 lít để thu hết hoạt chất.

- Cho nấm linh chi cắt lát vào bình thủy, đổ nước sôi vào hãm khoảng một giờ, uống dần trong ngày.

- Xay thành bột: cho 3g bột nấm linh chi vào tách, hãm với nước sôi trong 5 phút, sau đó uống cả nước lẫn bột. Theo các nhà khoa học, đây là cách uống tốt nhất. Một số hoạt chất có thể không ra hết khi nấu hoặc hãm sôi nên vẫn còn lại trong phần xác nấm, uống luôn xác nấm là để tận dụng cho trọn vẹn. Vì phần bột nấm là chất xơ nên nếu có bệnh viêm loét dạ dày thì chỉ được uống sau ăn khoảng 30 phút hoặc hỏi ý kiến của thầy thuốc.

Có thể sử dụng nấm linh chi tươi?

- Dù nấm linh chi tươi có công dụng và cách dùng gần giống như nấm khô, nhưng khi sơ chế, sấy khô với nhiệt độ thích hợp các hoạt chất trong nấm sẽ tăng lên so với nấm dạng tươi (đã được kiểm nghiệm). Khi sấy khô, nấm giảm lượng nước, hàm lượng hoạt chất cao nếu tính trên khối lượng. Quan trọng hơn là khi phơi sấy ở nhiệt độ thích hợp sẽ kích hoạt một số chất mà ở nấm tươi không có. 

- Nấm khô dễ bảo quản, hạn chế được tối đa sự phát triển của 
nấm mốc.

- Dù là dạng nấm tươi nhưng thực chất cũng đã hóa gỗ nên rất cứng, không dùng ăn trực tiếp được như các loại nấm khác. 

- Chỉ có thể dùng nấm linh chi tươi hoặc sấy khô ở dạng nấu canh hoặc chưng hay hầm với thịt, tạo thành món xúp có vị đắng của nấm linh chi kèm các vị khác của thịt, gia vị… rất đặc trưng. Món này rất tốt cho người vừa qua cơn bệnh nặng, người già yếu hay đang hóa trị - xạ trị.

Với loại nấm làm thuốc (nấm dược liệu) giữ lạnh để sử dụng lâu dài là không phù hợp. Dạng tươi của nấm linh chi không thể sử dụng như các loại nấm ăn khác, chỉ được dùng ở dạng phơi hay sấy khô vì là loại nấm dùng làm dược liệu. 

  Bác sĩ Trần Văn Năm