Nam giới cũng ngừa bệnh, ngừa thai cùng phụ nữ

1 người đàn ông được tiêm vắc xin HPV tại Singapore - Ảnh: CAN

Mở rộng phủ vắc xin HPV cho cả nam và nữ

Theo tiến sĩ Zeng Shanyong - Phòng khám DTAP (Singapore) - các chiến dịch tiêm vắc xin HPV lâu nay thường chỉ chủ yếu tập trung vào một trong những tác dụng của nó là ngăn ngừa ung thư cổ tử cung. Từ đó dẫn đến nhận thức kém về vi rút này ở nam giới. Thật ra cho đến nay, vi rút gây u nhú ở người, hay thường gọi HPV, là bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất thế giới. 

Đối với nam giới, việc nhiễm HPV dường như chỉ là 1 phiền toái nhỏ. Biểu hiện thường là mụn cóc sinh dục hay còn gọi là “súp lơ” mọc ở vùng hậu môn. Đây là các triệu chứng gây ra bởi các loại HPV có nguy cơ thấp. Các lý do vừa nêu có thể giải thích vì sao hầu hết các chương trình sàng lọc và nâng cao nhận thức sức khỏe cộng đồng trong nhiều thập niên qua chỉ tập trung vào việc tăng cường phát hiện ung thư cổ tử cung sớm ở phụ nữ. 

Cộng đồng y tế ngày càng nhận thức được rằng ngoài ung thư cổ tử cung ở phụ nữ, HPV còn có những nguy cơ cao liên quan đến ung thư ở nam giới nhiễm vi rút. Ung thư hậu môn có mối liên hệ chặt chẽ nhất với HPV. Trong số khoảng 20.000 trường hợp ung thư hậu môn mới trên toàn cầu mỗi năm, có gần 90% do HPV gây ra. Số ca ung thư hậu môn đã tăng theo thời gian tại Singapore, gấp khoảng 10 lần trong 50 
năm qua.

Nhiễm HPV hậu môn phổ biến nhất ở nhóm MSM dương tính với HIV (tức nam quan hệ tình dục đồng giới). Vi rút này còn liên quan đến ung thư dương vật với DNA của HPV được phát hiện trong hơn 20% tế bào khối u dương vật. Phần lớn ung thư vòm họng cũng dính dáng đến HPV thông qua hoạt động tình dục không an toàn.

Vì vậy, khám sàng lọc HPV được khuyến nghị cho cả nam và nữ có nguy cơ nhiễm vi rút. May mắn, HPV là bệnh lây qua đường tình dục duy nhất có vắc xin. Không chỉ được sử dụng cho phụ nữ để phòng ngừa các bệnh liên quan với hiệu quả tốt, vắc xin HPV được giới y khoa ngày nay đề nghị nam giới nên tiêm để bảo vệ khỏi các bệnh ung thư dương vật, ung thư vòm họng…

Bộ Y tế Singapore năm 2019 đã triển khai chương trình trợ cấp vắc xin HPV cho tất cả nữ sinh trung học. Chiến dịch tiêm chủng quốc gia sắp tới sẽ tiếp cận luôn cho cả nam giới. Tại Úc, chương trình tiêm chủng HPV phủ cả nữ lẫn nam độ tuổi 12-13. Là một trong những quốc gia đầu tiên chủng HPV cho phụ nữ từ năm 2007, sau đó mở rộng đối với nam giới, Úc đã đẩy nhanh khả năng miễn dịch cộng đồng.

Thuốc tránh thai cho nam giới

Việc sản xuất thuốc tránh thai dành cho nam giới lâu nay ít được quan tâm  so với việc sản xuất thuốc cho phụ nữ. Theo nhà dược học Michael Greenwood (Anh), lý do là vấn đề thiếu an toàn và nguy cơ tác dụng phụ cao. Nếu như ở phụ nữ, thuốc tránh thai khiến nội tiết tố bị đình trệ trong chu kỳ sinh sản thì thuốc tránh thai nam giới sẽ hướng đến ngăn chặn quá trình sản xuất tinh trùng, làm mất khả năng của tinh trùng để chúng không thể thụ tinh.

Một số nỗ lực tiên phong đã được thực hiện trong những thập niên gần đây. Thuốc tránh thai nam giới thường ở dạng tiêm chứ không phải thuốc viên. Điều này gây bất tiện khi sử dụng rộng rãi và lâu dài. Việc thiếu thuốc ngừa thai dành cho nam giới đã đặt gánh nặng lên vai phụ nữ do phải gánh chịu tác dụng phụ của các biện pháp tránh thai. Trong nghiên cứu mới trình bày tại Hiệp hội Hóa học Mỹ (ACS) năm 2022, các nhà khoa học cho biết đang tiến gần hơn đến việc sản xuất 1 loại thuốc tránh thai không chứa nội tiết tố đầu tiên dành cho nam sau khi thu được kết quả đầy hứa hẹn từ các thử nghiệm trên động vật.

Giáo sư sinh sản lâm sàng Richard Anderson (Đại học Edinburgh, Scotland), nói: “Nhiều nỗ lực đã phát triển các loại thuốc tránh thai dành cho nam bằng cách nhắm mục tiêu vào nội tiết tố sinh dục nam testosterone. Nhưng điều đó dẫn đến các tác dụng phụ như tăng cân, trầm cảm... Đã có một số cách tiếp cận hứa hẹn đối với phương pháp không sử dụng nội tiết tố, nhưng thường thì những cách này không hiệu quả hoặc có vấn đề về an toàn khi chuyển từ phòng thí nghiệm trên động vật sang người”.

Mối quan tâm đến việc tạo ra 1 biện pháp tránh thai an toàn, đáng tin cậy và thuận tiện cho nam giới đã lên đến đỉnh điểm trong những năm gần đây. Một số nghiên cứu lâm sàng đầy hứa hẹn đang được tiến hành khai thác các cơ chế nội tiết tố và không nội tiết tố khác nhau.

Dịch vụ tư vấn mang thai Anh quốc (BPAS) cho rằng, 1 biện pháp tránh thai an toàn và hiệu quả cho nam giới không có nội tiết tố sẽ đảm bảo rằng nam giới và phụ nữ chia sẻ trách nhiệm kiểm soát sinh sản một cách công bằng. “Phụ nữ không còn phải dành phần lớn thời gian của mình để tránh mang thai mà không có sự đóng góp tích cực từ đối tác của họ. Hơn nữa, vì nam giới không phải chịu hậu quả của việc mang thai nên ngưỡng tác dụng phụ của thuốc tránh thai khá thấp”, người phát ngôn nói. 

Nam Anh (theo CNA, NML, MNT)