Mỹ yêu cầu Tokyo tăng thanh toán gấp bốn lần để duy trì lính Mỹ tại Nhật Bản

Tổng thống Mỹ Donald Trump đến thăm căn cứ hải quân Yokosuka ở Nhật Bản ngày 28/5 - Ảnh: AFP/Getty Images

Khi Washington tìm cách nối lại các cuộc đàm phán phi hạt nhân hóa với Bình Nhưỡng, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng yêu cầu Nhật Bản chi trả nhiều hơn để trang trải chi phí cho sự hiện diện của quân đội Mỹ ở nước này, một đồng minh lâu năm mà Mỹ phải dựa vào để duy trì sự ổn định trong khu vực,

Chính quyền Trump đã yêu cầu Tokyo tăng khoản tiền trả hàng năm gấp 4 lần để bù đắp chi phí đồn trú của hơn 50.000 lính Mỹ. Cố vấn An ninh quốc gia thời điểm đó John Bolton và Matt Pottinger, giám đốc khu vực châu Á Hội đồng an ninh quốc gia, đã đưa ra yêu cầu cho các quan chức Nhật Bản trong chuyến công du đến khu vực này hồi tháng 7.

Nhật Bản không phải là đồng minh châu Á duy nhất Mỹ yêu cầu tăng thêm tiền để tiếp tục hiện diện quân sự. Các quan chức Mỹ xác nhận rằng trong cùng chuyến đi đó, các ông Bolton và Pottinger đã đưa ra yêu cầu tương tự cho Hàn Quốc, một nơi có 28.500 binh lính Mỹ trú đóng, tương đương với yêu cầu Seoul trả gấp năm lần so với mức hiện tại.

Một số chuyên gia cảnh báo, động thái gây sức ép buộc các đồng minh châu Á phải trả thêm tiền cho sự hiện diện của Mỹ trong khu vực có thể làm trầm trọng thêm quan hệ căng thẳng giữa Mỹ và các đồng minh châu Á.

Bruce Klingner, một học giả tại Quỹ Heritage, cho biết, nhu cầu này không chỉ là “con số cắt cổ”, mà cách thực hiện nó có thể kích hoạt tâm lý chống Mỹ ở một số đồng minh lâu năm nhất của Washington. Ông nhấn mạnh, nếu liên minh suy yếu đi có khả năng làm suy giảm tính răn đe cũng như sự hiện diện của quân đội Mỹ, và điều đó chỉ có lợi cho Triều Tiên, Trung Quốc và Nga.
Một quan chức Mỹ đương nhiệm phát biểu thẳng thắn, rằng đây là sự hiểu nhầm về giá trị của các liên minh và đi ngược lại chiến lược xoay trục tập trung vào việc cạnh tranh siêu cường với Nga và Trung Quốc.

Không chỉ đối với các đồng minh châu Á, từ lâu Tổng thống Mỹ đang tìm cách siết chặt hơn Tokyo và Seoul.

Giờ đây, ông Trump dường như đang chuyển sự chú ý sang Thái Bình Dương trong bối cảnh quân đội Trung Quốc xây dựng quân đội và làm mới các mối đe dọa từ Triều Tiên.

Cả Nhật Bản và Hàn Quốc đều trả cho Mỹ hàng tỷ đô la để trang trải chi phí đồn trú của hàng chục ngàn lính Mỹ, việc này chủ yếu thực hiện theo các hiệp định song phương đặc biệt và được đàm phán trở lại cứ sau 5 năm một lần.

Randall Schriver, trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ về chính sách châu Á-Thái Bình Dương cho biết, “họ phải sẵn sàng nhận phần lớn gánh nặng, vì tổng thống đã nhấn mạnh trên quy mô toàn cầu, không chỉ liên quan đến Hàn Quốc, trước chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper tới khu vực.

Theo thỏa thuận biện pháp đặc biệt của Nhật, hết hạn vào tháng 3/2021, Tokyo hiện phải trả khoảng 2 tỷ đô la để bù đắp chi phí cho 54.000 lính Mỹ, khoảng một nửa trong số đó đóng tại căn cứ không quân ở Okinawa. Trước khi thỏa thuận hết hạn, chính quyền Trump đã yêu cầu tăng giá lên khoảng 8 tỷ đô la, hoặc tăng 300 phần trăm, theo tuyên bố của ba cựu quan chức quốc phòng.

Trước đó, ông Trump đã yêu cầu Seoul tăng giá tương tự, nhưng thời hạn đàm phán sẽ đến sớm hơn. Năm ngoái, khi thỏa thuận việc biện pháp đặc biệt 5 năm của Hàn Quốc hết hạn, ông Trump đã yêu cầu Seoul tăng mức đóng góp thêm 50%, tương đương 1 tỷ đô la để bù đắp chi phí cho 28.500 lính Mỹ ở đó. Sau các cuộc đàm phán kéo dài, hai bên đồng ý Seoul sẽ trả tăng 8% so với chi phí năm trước nhưng sẽ đàm phán lại thỏa thuận hàng năm. Khi thỏa thuận của Hàn Quốc hết hạn một lần nữa trong năm nay, ông Trump sẽ tăng mức đóng góp lên khoảng 5 tỷ USD, tương đương mức tăng 400%.

Hòa Ninh (Theo Foreign Policy)