Mỹ tăng thuế nhập khẩu nhôm, thép: Người tiêu dùng Việt Nam có bị thiệt?

Liệu những mặt hàng có liên quan như: sữa hộp, bia, nước giải khát, đồ hộp và thậm chí như như ô-tô, máy giặt… sản xuất tại Mỹ nhập về VN sẽ tăng giá sau khi mức thuế trên được áp dụng?

Sản phẩm nhập từ Mỹ tăng giá nhẹ?

Thực tế, theo CNN, hãng chocolate nổi tiếng - Hershey (Mỹ), công ty này dùng thép để xây nhà máy và dùng giấy bạc để bọc sản phẩm cũng cho rằng chính sách này làm tăng chi phí đầu vào. CEO của nhiều doanh nghiệp Mỹ cũng cho rằng thuế nhập khẩu sẽ gây ra tác động tiêu cực lên các hãng thực phẩm - đồ uống, cũng như tăng giá lên người tiêu dùng. Vậy liệu sắp tới, các sản phẩm (SP) nhập khẩu từ Mỹ có bị biến động về giá khi về tới thị trường VN?

Khảo sát tại các kênh phân phối lớn chính thống như siêu thị, trung tâm thương mại tại TP.HCM, các mặt hàng thuộc nhóm trên nhập về từ Mỹ chỉ chiếm một lượng không đáng kể. Tuy nhiên, tại một số cửa hàng, điểm bán thì có nhiều mặt hàng trong nhóm trên xuất xứ từ Mỹ với nhiều thương hiệu quen thuộc. Trong số đó, đặc biệt có khoảng 6 thương hiệu sữa lon các loại, mỗi loại còn có cả chục dòng đáp ứng nhu cầu từ trẻ nhỏ tới người lớn.

NTD lo ngại các mặt hàng sữa hộp, bia, nước ngọt, đồ hộp... tăng giá.

Điều đáng nói, hầu hết những SP này đều có đối tượng khách hàng trung thành trên 20 năm nay. Chủ cửa hàng chuyên doanh bia rượu - nước giải khát - bánh kẹo ngoại nhập trên đường Nguyễn Văn Trỗi (Q.Phú Nhuận, TP.HCM) cho biết, cửa hàng có bán hàng Mỹ nhưng không nhập khẩu trực tiếp mà nhập từ các đại lý lớn. Vì vậy, giá cả tùy thuộc vào đại lý. Nếu đại lý tăng giá thì cửa hàng cũng sẽ tăng giá bán lẻ theo mức tương ứng.

Nói về khả năng tăng giá sắp tới liệu có tác động mạnh đến thị trường tiêu dùng, chuyên gia thị trường Hồ Minh Chính, cho biết: “Thị trường dễ xảy ra tình trạng tác động tâm lý, các nhà sản xuất, đơn vị nhập khẩu hàng Mỹ có thể sẽ lấy cớ thuế tăng và “té nước” đẩy giá SP lên 10 – 20%. Từ đó, sẽ tác động đến các DN VN, nhiều doanh nghiệp bị cuốn theo và cũng tăng giá SP. Cơ quan hữu trách cần tăng cường kiểm soát để tránh xảy ra hiệu ứng không tốt này, và NTD cần khảo sát giá kỹ khi mua sắm để không bị thiệt”.

Bình diện chung không ảnh hưởng nhiều

Phân khúc hẹp của thị trường hàng tiêu dùng nhập khẩu từ Mỹ có thể có biến động tăng giá. Nhưng những biến động này không tạo cơn sóng mạnh tác động đến thị trường tiêu dùng nói chung. 

Chuyên gia Hồ Minh Chính cũng nhấn mạnh, thực tế, việc tăng thuế thép, nhôm của Mỹ sẽ ảnh hưởng đến tất cả những SP có sử dụng nguyên liệu sản xuất từ thép, nhôm; đặc biệt là các SP công nghiệp sẽ tăng giá.

Tuy nhiên, ảnh hưởng này sẽ tác động trực tiếp lên NTD Mỹ. Đối với VN, tỷ trọng hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ chưa đến 10%/tổng lượng hàng nhập khẩu. Ngay cả các SP công nghiệp như ô tô, máy móc, thiết bị dụng cụ,… các doanh nghiệp, NTD VN cũng nhập chủ yếu từ các nước châu Á.

Vì vậy, thị trường tiêu dùng VN sẽ không bị ảnh hưởng trên diện rộng từ việc tăng thuế thép, nhôm của Mỹ.

Theo phân tích của các chuyên gia, các mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ ít nên sẽ không bị tác động nhiều bởi mức thuế nhôm, thép mới.

Theo Bộ Công Thương VN, chính sách thuế này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng (NTD) Mỹ và các ngành công nghiệp sử dụng các SP thép và nhôm là nguyên liệu đầu vào cho sản xuất của Mỹ. Đại diện Hiệp hội thép VN cũng cho rằng, khi áp mức thuế mới này, chính Mỹ cũng sẽ chịu những tác động tiêu cực tới NTD hoặc những ngành sản xuất sử dụng thép làm nguyên liệu đầu vào khi họ phải mua hàng hóa với giá cao hơn.

Ở góc nhìn rộng hơn, TS - Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan đánh giá: Hiện nay, VN chưa có nghiên cứu đánh giá về mức thuế suất này sẽ tác động đến giá thành các SP có liên quan đến nguyên liệu nhôm, thép sẽ tăng và tăng bao nhiêu. Hơn nữa, việc tác động này còn tùy thuộc quy mô nhập khẩu nhiều hay ít.

VN nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ không nhiều, bởi thế những tác động có xảy ra cũng không đáng lo ngại tới thị trường tiêu dùng nói chung. Có chăng, động thái này của Mỹ sẽ tác động đến tâm lý các nhà đầu tư muốn sản xuất nhôm, thép tại VN, đặc biệt họ cân nhắc kỹ sau khi Mỹ không tham gia TTP nữa.

Dù vậy, chúng ta cũng không nên quá lo ngại vì điều này, bởi việc đầu tư sản xuất nhôm, thép càng nhiều sẽ càng gây ô nhiễm môi trường, không nên khuyến khích.

“Nhìn ở góc độ tích cực thì thuế nhôm, thép tăng dẫn đến giá thành nhiều SP tiêu dùng (có sử dụng nhôm, thép) ở Mỹ sẽ tăng giá. Từ đó, lượng hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ vào VN có thể giảm. Đây sẽ là cơ hội cho các DN VN giảm bớt tính cạnh tranh, tăng trưởng sản xuất”, chuyên gia Hồ Minh Chính nhìn nhận.

Nguyễn Cẩm