Mỹ rút khỏi thỏa thuận Paris, Trung Quốc nổi lên thống lĩnh

Rạng sáng 2/6, giờ Việt Nam, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Mỹ rút khỏi Hiệp định Paris năm 2015 về chống biến đổi khí hậu toàn cầu (COP 21).

Phát biểu trước đông đảo nhà báo tại Vườn Hồng, Nhà Trắng, Tổng thống Trump nói Mỹ sẽ dừng thực hiện Hiệp định Paris, “kết thúc gánh nặng tài chính và kinh tế mà thỏa thuận này tạo ra cho Mỹ”.

Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ rút khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu tại Nhà Trắng hôm 2/6 - Ảnh: CNN

Tổng thống Mỹ từng chỉ trích đây là “một thỏa thuận tồi”, vì cho rằng nó bất công đối với Mỹ, góp phần lấy đi công ăn việc làm của người lao động Mỹ và gây thiệt hại cho những người đóng thuế tại Mỹ.

Tin này không gây bất ngờ, vì Tổng thống Trump, xuất phát từ quan điểm “Nước Mỹ trước hết”, từng phát biểu nước Mỹ “sẽ rút khỏi hoặc tái đàm phán mọi thỏa thuận không đáp ứng lợi ích của Mỹ".

Tuy nhiên, việc Washington rút khỏi thỏa thuận chống biến đổi khí hậu năm 2015 không phải là một việc đơn giản, và bị chỉ trích cả ở trong nước cũng như quốc tế.

Trước hết, đây là một quá trình pháp lý kéo dài nhiều năm. Theo đó, các quốc gia chỉ có thể rút khỏi hiệp định Paris 3 năm sau ngày nó có hiệu lực, bắt đầu từ ngày 4/11/2016.

Hiệp định Paris là kết quả một quá trình đàm phán lâu dài, gần như tất cả các nước đã đồng ý với nội dung đạt được tại Hội nghị thượng đỉnh khí hậu toàn cầu năm 2015 ở thủ đô Paris của Pháp (COP 21).

Cho đến nay, 147 trong số 197 quốc gia đã phê chuẩn hiệp định Paris, trong đó có cả Mỹ, là quốc gia mà hiệp định này có hiệu lực từ tháng 11/2016.

Tại Hội nghị thượng đỉnh G7 tại Italy, Tổng thống Donald Trump đã khiến các nhà lãnh đạo khác thất vọng vì quan điểm lạc lõng của ông về việc chống biến đổi khí hậu toàn cầu - Ảnh: Reuters

Sau khi Mỹ tuyên bố rút khỏi thỏa thuận Paris, các đồng minh của Mỹ ở châu Âu, trong đó có các đại diện G7 Đức, Pháp, Italy đều bày tỏ sự thất vọng và khẳng định tiếp tục duy trì các cam kết của COP 21, kể cả trong trường hợp Mỹ ra đi.

Một “hệ lụy” của việc Mỹ rút khỏi sân chơi chống biến đổi khí hậu toàn cầu, một quyết định được báo chí Mỹ nhận định là “Mỹ vứt bỏ vai trò lãnh đạo”, sẽ gián tiếp đẩy Trung Quốc lên vị trí thống lĩnh tuyệt đối của sân chơi này.

Khi Thủ tướng Đức Angela Merkel chào đón Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đến thăm châu Âu bằng những nhắc nhở về “trách nhiệm” đối với những cam kết quốc tế, Thủ tướng Trung Quốc “vui vẻ” đáp: “Hai nước chúng ta sẵn sàng đóng góp cho sự ổn định trên thế giới”.

Một nhà ngoại giao Trung Quốc, ông Zhang Jun, trước đó từng phát biểu với báo giới: Trung Quốc không “tranh giành quyền lợi”, “đó là vì những người vốn đi đầu tụt lại phía sau đã đẩy Trung Quốc lên phía trước”.

Chủ tịch Tập Cận Bình cam kết Trung Quốc chuyển sang sử dụng nguồn năng lượng tái tạo - Ảnh: Reuters

Trước đó, tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cơ hội đứng lên bảo vệ toàn cầu hoá và thương mại tự do vốn bị chính quyền Trump chỉ trích.

Trung Quốc, nước thải ra lượng khí nhà kính nhiều nhất trên thế giới hôm 2/6 đã cùng với Liên minh châu Âu (EU) tìm cách thúc đẩy thỏa thuận Paris thông qua một tuyên bố chung trong cuộc gặp giữa Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường và các nhà lãnh đạo EU ở Brussels. 

Tuyên bố chung nêu rõ, "EU và Trung Quốc xem thỏa thuận Paris là một ‘thành tựu lịch sử’, thúc đẩy hơn nữa việc giảm phát thải khí tạo hiệu ứng nhà kính và phát triển khả năng phục hồi của khí hậu".

Hai bên nói rằng họ sẽ tăng cường hành động và "thúc đẩy các chính sách và biện pháp tiếp theo" để thực hiện kế hoạch cắt giảm carbon của các quốc gia.

Nga cũng không muốn đứng ngoài sân chơi toàn cầu, lập tức tuyên bố ủng hộ việc thực hiện những cam kết của hiệp định Paris về chống biến đổi khí hậu.

Chỉ vài giờ trước khi Tổng thống Mỹ chính thức tuyên bố rút khỏi thỏa thuận Paris, phát ngôn viên điện Kremlin, ông Dmitry Peskov, nói tại một cuộc họp báo rằng “Tổng thống Putin đã ký hiệp định này tại Paris và Nga coi trọng những cam kết của nó”.

Hoàng Diệu (Theo Reuters, CNN, AFP)