Mỹ lên danh sách hạn chế xuất khẩu với 89 công ty Trung Quốc có quan hệ đến quân sự

Mô hình máy bay chở khách C919 của Công ty Máy bay Thương mại Trung Quốc (COMAC) được trưng bày tại Triển lãm Hàng không Trung Quốc 2017 ở Bắc Kinh - Ảnh: Reuters

Nếu công bố danh sách này, căng thẳng thương mại Washington - Bắc Kinh sẽ tiếp tục leo thang và gây tổn hại đến các công ty Mỹ đang bán phụ tùng và linh kiện hàng không dân dụng cho Trung Quốc, cũng như các công ty Mỹ cung cấp các sản phẩm công nghiệp khác cho thị trường đại lục.

Công ty Máy bay Thương mại Trung Quốc (COMAC) - công ty đầu đàn của Trung Quốc về các nỗ lực tranh với Boeing và Airbus, cùng với Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Trung Quốc (AVIC) và 10 đơn vị liên quan - cũng có tên trong danh sách của Mỹ. Danh sách này bao gồm một quy tắc dự thảo xác định các công ty của Trung Quốc và Nga mà Hoa Kỳ coi là "người dùng quân sự cuối cùng”, một chỉ định có nghĩa là các nhà cung cấp của Mỹ phải xin giấy phép để bán cho các công ty trên một loạt các vật tư họ có sẵn trên thị trường. Tuy nhiên, theo quy tắc, các đơn xin cấp giấy phép như vậy có nhiều khả năng bị từ chối hơn là được cấp.

Những tháng gần đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tăng cường các động thái chống Trung Quốc. Mười ngày trước, ông công bố một sắc lệnh hành pháp cấm các khoản đầu tư của Mỹ vào các công ty Trung Quốc mà Washington nói là do quân đội Trung Quốc sở hữu hoặc kiểm soát.

Danh sách 89 công ty Trung Quốc đang chờ xử lý được tiết lộ sau khi Bộ Thương mại mở rộng định nghĩa “người dùng quân sự cuối cùng” hồi tháng Tư. Quy tắc tháng Tư không chỉ bao gồm lực lượng vũ trang và cảnh sát quốc gia, mà còn bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào hỗ trợ hoặc đóng góp vào việc bảo trì hoặc sản xuất các mặt hàng quân sự - ngay cả khi hoạt động kinh doanh của họ chủ yếu là phi quân sự.

Hạn chế xuất khẩu được áp dụng đối với các mặt hàng khác nhau như phần mềm máy tính xử lý văn bản, thiết bị khoa học như máy hiện sóng kỹ thuật số, các phụ tùng và linh kiện máy bay. Về máy bay, các hạng mục bao gồm mọi thứ, từ giá đỡ hộp điều khiển chuyến bay đến các động cơ.

Tin tức về danh sách hạn chế xuất khẩu được đưa ra vào thời điểm nhạy cảm đối với ngành hàng không vũ trụ Hoa Kỳ khi hãng Boeing đang tìm kiếm sự chấp thuận của Trung Quốc đối với máy bay 737 MAX sau khi nó đã được các cơ quan quản lý Hoa Kỳ thông qua vào tuần trước. Tháng 3/2019, Trung Quốc là quốc gia đầu tiên cấm bay máy bay này sau hai vụ tai nạn chết người và dự kiến ​​sẽ phải chờ nhiều tháng mới có thể dỡ bỏ lệnh cấm.

Luật sư thương mại Kevin Wolf - một cựu quan chức Thương mại Mỹ - cho biết Bộ Thương mại đã chia sẻ dự thảo quy tắc với một ủy ban cố vấn kỹ thuật gồm các đại diện trong ngành. Ông cho biết, quy tắc và danh sách vẫn có thể được sửa đổi và thời gian còn lại sắp hết để nó có hiệu lực dưới thời chính quyền Trump, vì nó cần được Cơ quan Đăng ký Liên bang thông qua trước giữa tháng 12/2020.

Trong dự thảo quy tắc, Bộ Thương mại cho biết việc kiểm soát dòng chảy công nghệ Hoa Kỳ đến các công ty Trung Quốc trong danh sách là "điều quan trọng để bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ". Tuy nhiên, một cựu quan chức Hoa Kỳ (giấu tên) nói rằng danh sách này “chỉ như một hành động khiêu khích” và có thể thúc đẩy Trung Quốc trả đũa.

Bên cạnh danh sách 89 công ty Trung Quốc, quy tắc dự thảo cũng chỉ định 28 thực thể của Nga, bao gồm Irkut, hiện đang nhắm đến việc thâm nhập thị trường của Boeing với việc phát triển máy bay phản lực MC-21. Quy tắc dự thảo cho biết, danh sách 117 công ty nói trên “chưa đầy đủ” và được coi chỉ là “giai đoạn đầu”.

Việt Hưng (theo Reuters)