Mỹ không “thương lượng cửa sau” về Snowden

Coi Snowden là một “tin tặc 29 tuổi”, ông Obama tìm cách giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của một cuộc rượt đuổi quốc tế nhằm vào Snowden, hạ nhiệt một vấn đề vốn đã gây căng thẳng với Nga và Trung Quốc.

Chủ nhân Nhà Trắng thừa nhận an ninh quốc gia Mỹ đã bị tổn hại và trọng tâm hàng đầu của ông hiện nay là đảm bảo nó không thể xảy ra được nữa.
“Tôi sẽ không đi đến trường hợp bất thình lình bị đẩy đến chỗ mà tôi phải bắt đầu thương lượng cửa sau và đổi chác về một loạt vấn đề khác chỉ để dẫn độ y về nước, đối mặt với hệ thống tư pháp”, ông Obama phát biểu tại cuộc họp báo chung với Tổng thống Macky Sall của Senegal, nơi ông đang có chuyến thăm chính thức.

Tổng thống Obama đến Senegal (ảnh: Telegraph)

Đây là ngày đầu tiên trong chuyến công du ba nước châu Phi kéo dài một tuần của Tổng thống Obama, cũng là chuyến thăm đầu tiên đến khu vực hạ Sahara của châu Phi kể từ khi ông bước vào Nhà Trắng.

Quyết tâm chạy trốn chính quyền Mỹ của Snowden vốn đưa người này từ nơi ẩn náu ở Hồng Kông đến khu vực quá cảnh của sân bay Sheremetyevo ở thủ đô Moscow (Nga). Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến nỗ lực thắt chặt quan hệ với Trung Quốc và đe dọa làm tồi tệ hơn căng thẳng với Nga giữa lúc Washington cần sự hợp tác của Moscow về vấn đề Syria. Cùng lúc đó, việc Snowden tìm cách xin tị nạn ở Ecuador và các quốc gia khác càng xoáy thêm vào thế lực hạn chế của ông Obama ở một số nước.

Tổng thống Obama cho biết ông đã không gọi người đồng cấp Nga Vladimir Putin hoặc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình để yêu cầu sự hợp tác của họ. “Tôi không nên làm như vậy”, ông nhấn mạnh.

Ông Obama nói những vấn đề như thế nên được xử lý ở cấp thực thi pháp luật. Nhà lãnh đạo Mỹ nói rằng quan hệ kinh tế diện rộng với Trung Quốc không nên bị thu hẹp bởi việc truy lùng một kẻ trốn tránh, và Mỹ đã có “các cuộc thảo luận hữu dụng” với Nga về nỗ lực đưa Snowden về Mỹ. Trong lúc đó, Tổng thống Putin gọi Snowden là “một người tự do” và từ chối giải giao người này cho Washington.

Tin tức về Edward Snowden quá cảnh ở sân bay Moscow (Nga) tiếp tục gây sốt (ảnh: Telegraph)

“Tôi vẫn hy vọng Nga hoặc các nước khác ngỏ ý cho Snowden tị nạn nhận ra rằng họ là một phần của cộng đồng quốc tế và họ nên tuân thủ luật pháp quốc tế”, ông Obama nói, đồng thời công nhận Mỹ không có hiệp ước dẫn độ chính thức với Nga.

Snowden thừa nhận đã đánh cắp tài liệu mật về các chương trình do thám của Mỹ và thu thập hồ sơ các cuộc gọi điện thoại và Internet của Mỹ. Cựu nhân viên CIA chia sẻ thông tin này với các báo The Guardian và The Washington Post. Người này cũng nói với báo South China Morning Post rằng NSA đã xâm nhập các công ty dịch vụ điện thoại di động của Trung Quốc để đánh cắp dữ liệu tin nhắn. Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ Dianne Feinstein tuyên bố Snowden có lẽ vẫn còn hơn 200 tài liệu mật chưa công bố. 

Snowden đã bước sang tuổi 30 tuần qua. 

Về phần mình, Snowden đứng trước khả năng trú ngụ lâu dài ở sân bay Sheremetyevo của Nga do Mỹ đã hủy hộ chiếu của người này, trong khi Ecuador cho biết việc xem xét yêu cầu tị nạn của cựu nhân viên CIA có thể mất vài tháng.

Ông Obama nói việc Snowden đánh cắp quá nhiều tài liệu mật cho thấy những kẻ hở của NSA cần được xử lý. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ khẳng định ông cũng tập trung vào việc khuyến khích một cuộc “tranh luận hiệu quả và lành mạnh” về sự cân bằng giữa an ninh quốc gia và sự riêng tư ở Mỹ.

HUY KHANG (Theo AFP, AP)