Mỹ không kích giết chết tướng lĩnh hàng đầu của Iran

Trong một động thái làm leo thang căng thẳng ở Trung Đông, một cuộc tấn công của Mỹ hôm thứ Năm 2/1 ở Baghdad đã giết chết Qassem Soleimani - lãnh đạo Lực lượng Qods mạnh mẽ của Iran và được cho là người điều khiển các kế hoạch chống lại Mỹ ở Iraq.

Lầu Năm Góc xác nhận vào cuối ngày thứ Năm rằng họ đã giết Soleimani, theo chỉ thị của tổng thống và cáo buộc tướng Soleimani đang tích cực phát triển kế hoạch tấn công các nhà ngoại giao, nhân viên Mỹ ở Iraq và khắp khu vực.

Báo cáo cho biết: “cuộc đột kích này nhằm ngăn chặn các kế hoạch tấn công của Iran trong tương lai. Mỹ sẽ tiếp tục thực hiện mọi hành động cần thiết để bảo vệ người dân và lợi ích của chúng tôi mọi lúc mọi nơi trên thế giới”.

Tướng Qassem Soleimani, lãnh đạo lực lượng Quds ưu tú của Iran - Ảnh: AP.

Các báo cáo từ Iraq cho biết Soleimani đã thiệt mạng trong một cuộc không kích xảy ra gần sân bay quốc tế Baghdad. Sân bay, nơi đặt các lực lượng của Mỹ và đồng minh Iraq, cũng hứng chịu tên lửa từ các chiến binh vô danh vào thứ Năm 2/1.

Giết chết Soleimani, một quan chức cấp cao của một quốc gia mà Mỹ không chính thức có chiến tranh, rất có khả năng thúc đẩy các cuộc tấn công trả thù chống lại người Mỹ ở Iraq và cả những nơi khác. Ngoài 5.000 quân tại Iraq, còn có gần 10.000 lính Mỹ được triển khai trên khắp Trung Đông, bao gồm cả ở Ả Rập Saudi, nơi  Mỹ đang hậu thuẫn để chiến đấu với lực lượng phiến quân từ Yemen do Iran điều khiển.

Cuộc tấn công triệt hạ Soleimani diễn ra vài ngày sau khi những người ủng hộ tổ chức dân quân Iraq do Iran hậu thuẫn, Kataib Hezbollah, bao vây Đại sứ quán Mỹ ở Baghdad, dưới danh nghĩa trả thù cho các cuộc tấn công của Mỹ vào lực lượng dân quân ở Iraq và Syria.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ - Mark Esper - cho biết trước cuộc tấn công hôm thứ Năm rằng Iran sẽ hối hận về những gì đang diễn ra tại Iraq; Mỹ đã sẵn sàng để tự vệ và ngăn chặn những hành vi xấu xa hơn từ các nhóm này, tất cả đều được Iran tài trợ và chỉ đạo và tổ chức.

Soleimani trở thành một kẻ thù hàng đầu của Mỹ trong suốt 15 năm, khi cuộc xâm lược và chiếm đóng Iraq trở thành chiến trường cho xung đột giữa Iran và Mỹ ở cả biên giới phía tây và phía đông. Năm 2008, Soleimani đã nhắn tin cho David Petraeus, lúc đó là chỉ huy quân đội Mỹ ở Iraq, rằng ông ta đang kiểm soát chính sách của Iran ở Iraq và “sẽ làm cho người Mỹ thất vọng”.

Dù vậy, Mỹ lo sợ rằng hành động quân sự trực tiếp chống lại Iran sẽ dẫn đến một cuộc chiến tàn khốc hoàn toàn mới. Chính quyền Obama, trong động thái giảm leo thang căng thẳng, đã ký một thỏa thuận với Iran để ngăn chặn việc phát triển vũ khí hạt nhân. Tại Iraq, các lực lượng của Mỹ và Iran đã đạt được sự liên kết lợi ích tạm thời khi cả hai chiến đấu chống lại cái gọi là Nhà nước Hồi giáo IS.

Ngược lại, Chính quyền Tổng thống Trump, tỏ ra “không nhượng bộ” đối với Iran. Washington đã hủy thỏa thuận hạt nhân với Iran, và chính thức chỉ định Lực lượng Qods là một nhóm khủng bố vào tháng 4/2019.

Mỹ đưa lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) vào danh sách những nhóm khủng bố.

Những cuộc đối đầu leo ​​thang giữa Mỹ và Israel với các dân quân được Iran hậu thuẫn có thể dẫn đến sự phẫn nộ của công chúng Iraq vào Mỹ. Bởi lẽ các hành động của Mỹ đã vi phạm trắng trợn chủ quyền của Iraq và gây nguy hiểm đến tính mạng của quân đội Mỹ ở Iraq, những người có mặt theo lời mời của chính phủ Iraq kể từ năm 2014 để giúp đỡ trong cuộc chiến chống IS.

Javad Zarif - bộ trưởng ngoại giao Iran - cáo buộc Mỹ đứng về phía chủ nghĩa khủng bố quốc tế, và nói rằng Washington sẽ chịu trách nhiệm về mọi hậu quả của chủ nghĩa tự do giả mạo của mình. Đồng thời theo trang Sputnik của Nga, ông Mohsen Rezaee, một quan chức quân đội cấp cao thuộc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) khẳng định vào sáng ngày 3/1 rằng Iran sẽ “trả thù” Mỹ.

Mặc dù cái chết của Soleimani là một mất mát lớn đối với Iran, nhưng rất có thể các giáo sĩ cầm quyền và trợ lý quân sự đã tính đến vấn đề này. Giáo sư Afshon Ostovar - chuyên gia về Soleimani và IRGC tại  Naval Postgraduate School, bang California - cho biết rất có thể Iran sẽ tìm ra người kế vị sớm vì sự cai trị có hệ thống của Iran là rất mạnh, còn Soleimani chỉ là “một trong những gương mặt đại diện cho Iran” và “chiến lược của họ vượt xa một cá nhân”.

Hiện tại, cuộc tấn công của Mỹ vào một thành viên cấp cao của Iran ngay trên đất Iraq đã gửi sóng xung kích trên toàn cầu, làm tăng giá dầu và giá vàng trước những đánh giá tức thời về nguy cơ chiến tranh.

Tấn Vĩ (Theo Daily Beast, Politico)