Mỹ kêu gọi Trung Quốc "tham gia vào nguyên tắc an ninh khu vực"

Mới đây, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ có một bài phát biểu ở Diễn đàn an ninh vùng Shangri-La 2016 mô tả ‘Mạng lưới An ninh Châu Á – Thái Bình Dương’ lớn hơn cả sự mở rộng của các liên minh hiện hữu.

Bài diễn văn này được coi là vô cùng quan trọng và đã vạch ra được những nội dung cơ bản về cái mà ông gọi là “Mạng lưới an ninh dựa trên nguyên tắc” của châu Á - một tập hợp những cơ chế song phương, ba bên, đa phương trong khu vực, tập trung vào gìn giữ những giá trị cốt lõi và thúc đẩy chia sẻ gánh nặng giữa các quốc gia.

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ phát biểu về "Mạng lưới an ninh Châu Á"

Những điều ông Carter nói về hệ thống an ninh có nguyên tắc không phải mới được tuyên bố công khai lần đầu tiên mà thực tế cho thấy ông đã từng nhấn mạnh đến các khía cạnh của nó dưới nhiều hình thức khác nhau ở các bài phát biểu trước đây, kể cả bài phát biểu tại Đối thoại Shangri-La 2015. Tuy nhiên, tuyên bố của Washington về một khái niệm và tầm nhìn rõ ràng mang tính tích cực, định hướng cho tương lai cũng như có tính tổng hợp và toàn diện như lần này là rất đáng chú ý.

Khái niệm về “Mạng lưới an ninh dựa trên nguyên tắc” là sự kết hợp giữa các nguyên tắc cốt lõi mà Mỹ tin rằng sẽ đoàn kết khu vực như: quyền tự quyết, giải pháp hòa bình đối với các tranh chấp, tự do hàng hải và hàng không... cùng với triển vọng về việc khái niệm này sẽ giúp dẫn đến việc các quốc gia phối hợp cùng nhau nhiều hơn.

Ông Carter nói rằng mạng lưới này “là có nguyên tắc và rộng mở” chứ không khép kín, hàm ý các nước đều có thể tham gia chia sẻ trách nhiệm và nhằm thực hiện các mục tiêu cho khu vực đã chọn “vì một tương lai có nguyên tắc”.
Khái niệm “principled future” (tương lai có nguyên tắc), được ông triển khai trên cơ sở các nguyên tắc những quốc gia trong vùng đã cùng cổ vũ và duy trì trong nhiều thập niên qua.

Khu vực châu Á - Thái Bình Dương luôn tồn tại nhiều vấn đề an ninh phức tạp

“Bằng việc mở rộng và vươn ra với tất cả và bằng cách cùng chia sẻ gánh nặng an ninh một cách có trách nhiệm, mạng lưới có nguyên tắc này đại diện cho làn sóng tiếp theo về an ninh ở Châu Á – Thái Bình Dương.”

Bên cạnh đó, ông Carter cũng tuyên bố rõ ràng đây là một cách thức tổng hợp và toàn diện. Theo ông, từ các sáng kiến do Mỹ dẫn đầu như liên kết ba bên Mỹ-Nhật-Ấn và Mỹ-Nhật-Australia cho đến phối hợp ba bên Mỹ-Thái-Lào vẫn chỉ là một khía cạnh trong “Mạng lưới an ninh dựa trên nguyên tắc”.

Mạng lưới này cũng bao gồm các biện pháp được tiến hành bởi các quốc gia trong khu vực như quan hệ ba bên Australia-Ấn-Nhật hay gồm cả các sáng kiến đa phương trong nội bộ khu vực, như Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+).

Theo ông Carter, việc Trung Quốc không ngừng bành trướng tham vọng lãnh thổ ở Biển Đông thông qua các hoạt động cải tạo "quy mô lớn chưa từng có" và những chiến lược trên không và không gian mạng đang dấy lên quan ngại về ý đồ chiến lược của Bắc Kinh. Ông chủ Lầu Năm Góc cho rằng các nước trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương đang tiếp tục "bị gặm nhấm" bởi những yêu sách bành trướng của Trung Quốc tại Biển Đông, cũng như âm mưu của Bắc Kinh tạo ra các căn cứ quân sự tại các đảo đang tranh chấp và tăng cường tuần tra biển để củng cố các yêu sách sai trái của mình.

Do đó, ông kêu gọi Trung Quốc "tham gia vào nguyên tắc an ninh khu vực hoặc sẽ tự dựng Vạn Lý Trường Thành cô lập chính mình" tại thời điểm các nước khu vực đang xích lại gần và hợp tác cùng nhau. Đồng thời ông cũng cảnh báo rằng “đáng tiếc là đang có sự quan ngại ngày càng lớn trong khu vực... về các hoạt động của Trung Quốc trên biển, trong không gian ảo và trên không trung”.

"Mỹ hoan nghênh sự trỗi dậy của một Trung Quốc hòa bình, ổn định, thịnh vượng và có trách nhiệm trong mạng lưới an ninh khu vực. Chúng tôi biết nếu Trung Quốc tham gia sẽ giúp hệ thống vững chắc hơn và giúp khu vực ngày càng ổn định, an ninh và thịnh vượng" – Bộ trưởng Carter khẳng định.

Khánh Ly (Tổng hợp)