"Muôn trùng sự thật": Sức mạnh của sự đồng hành

Câu chuyện về quá trình điều tra của hai phóng viên tờ New York Times là Jodi Kantor và Megan Twohey về những sai trái của nhà sản xuất phim nổi tiếng Harvey Weinstein thể hiện trong cuốn sách She Said - Muôn trùng sự thật đã tạo nên bước ngoặt thúc đẩy Me Too - phong trào chống quấy rối và lạm dụng phụ nữ bắt nguồn từ năm 2017 - trở thành làn sóng, đề cao tiếng nói và vai trò của phụ nữ trong xã hội. 

Thử thách

Năm 2017, khi hai phóng viên điều tra Jodi Kantor và Megan Twohey bắt tay vào hành trình đi tìm sự thật về các hành vi sai trái của Harvey Weinstein, họ đã biết đây là một thử thách lớn. Từ thực tế về việc những cáo buộc lạm dụng trước đó thường được bao che, việc cất lên tiếng nói về các hành vi xâm hại và bạo hành tình dục của phụ nữ chưa khi nào dễ dàng.  

Tác phẩm She said - Muôn trùng sự thật

Đầu tiên là bởi các nạn nhân của tệ nạn này thường rất e ngại về việc phải chia sẻ những điều kinh khủng mà mình phải trải qua. Tên tuổi, những mặc cả, thỏa thuận, đe dọa của phía bị tố cáo, những phán xét thiếu công tâm từ dư luận… rất nhiều điều khiến họ lo lắng. Tuy vậy, quá trình điều tra của hai phóng viên Jodi Kantor và Megan Twohey, cùng với sự giúp đỡ của các nữ minh tinh như Gwyneth Paltrow, Ashley Judd… đã khiến sự  đen tối của Weinstein phải lộ diện.

Đối tượng ông ta thường nhắm đến là những cô gái trẻ có tham vọng được kết nối với nhà sản xuất, những nữ diễn viên còn chân ướt chân ráo và đang hoang mang chưa biết phát triển sự nghiệp thế nào. Địa điểm diễn ra các hành vi này thường là ở các khách sạn hạng sang, với rượu champagne và các dịch vụ hưởng thụ hấp dẫn. 

Đi sâu vào nhiều trường hợp, hai nhà báo đã khám phá ra rằng không chỉ riêng những nữ minh tinh mà cả có một số cựu nhân viên của Miramax - công ty đồng sở hữu bởi Weinstein và em trai mình - cũng là nạn nhân. Hai nạn nhân là Laura Madden hay Zelda Perkins đã quyết định kể về câu chuyện của mình, mặc cho những thỏa thuận mua chuộc sự im lặng của họ trước đó. Để giải quyết những khiếu nại có thể làm ảnh hưởng đến Weinstein và danh tiếng của Miramax, những thỏa thuận, đe dọa bằng cách đổ dồn trách nhiệm lên nạn nhân về những tổn thất tài chính nếu họ tiết lộ đã được sử dụng. Cách mà phía bị tố cáo thường dùng là tìm cách trả cho nạn nhân một khoản chi phí để dìm chết sự thật. Đồng thời là các đe dọa kiểu nếu họ đưa vấn đề ra tòa, các khoản phí tổn phải trả khi thua kiện là rất lớn, mục đích là khiến các nạn nhân lo sợ, nản lòng, từ bỏ.

Có thể thấy, hành trình đưa ra ánh sáng những tội trạng này bị cản trở bởi nhiều thủ đoạn: các thỏa thuận nhằm bịt miệng, lực lượng luật sư hùng mạnh của phía bị tố cáo, sự thông đồng, thỏa hiệp của các công ty với tội phạm lạm dụng tình dục do e ngại về sự sụp đổ uy tín, thiệt hại tài chính… nếu vụ việc bị đưa ra ánh sáng.

Rào cản 

Năm 2017, MC nổi tiếng của kênh Fox News - Bill O’Reilly bị năm phụ nữ tố cáo về hành vi quấy rối tình dục. Fox và  Bill O’Reilly đã trả đến 13 triệu USD nhằm đổi lấy sự im lặng của những nạn nhân này. Khi hành vi này bị phanh phui, một làn sóng nhận thức về vai trò của phụ nữ đã hình thành. Ở vụ việc của Harvey Weinstein, sự tiên phong của nữ diễn viên Ashley Judd và các cựu nhân viên Miramax đã khiến những hành vi đen tối của ông ta dần được đưa ra trước ánh sáng, và kết cục là Harvey Weinstein vào vòng lao lý và đối mặt với bản án có thể lên đến 140 năm tù.

Hai nữ phóng viên điều tra Jodi Kantor và Megan Twohey

Chiến thắng này đã thổi bùng lên một làn sóng tranh đấu chưa từng có. Giờ đây không chỉ có những minh tinh hay các phụ nữ trong ngành nghệ thuật, mà rất nhiều nhân viên nhà hàng, vũ công, công nhân nhà máy hay những người giúp việc… cũng lên tiếng kể lại câu chuyện của mình. Thế nhưng, rất nhiều rào cản đã được dựng lên trước phong trào này, điển hình là những cáo buộc ngược trở lại về việc có sự “lợi dụng” mà điển hình là sự việc liên quan đến cựu thẩm phán Tòa án tối cao Brett Kavanaugh năm 2018. 

Khi chính quyền của Tổng thống Trump chuẩn bị đưa Kavanaugh lên chức vụ rất quan trọng là thẩm phán Tòa án tối cao Mỹ thì Christine Blasey Ford - nữ giáo sư tâm lý tại Đại học Palo Alto ở bang California - đã lên tiếng cáo buộc ông này từng tấn công tình dục bà trong một buổi tiệc hồi năm 1982, lúc bà 16 tuổi còn ông Kavanaugh 17 tuổi. Bà Christine Blasey Ford đã phải chịu rất nhiều áp lực từ những người ủng hộ ông Kavanaugh. Không ít người đã chỉ trích bà và cho rằng đó là một biểu hiện của sự quá khích từ phong trào Me Too. 

Rõ ràng thực tế ấy đến nay vẫn còn tồn tại, và là rào cản lớn nhất để phụ nữ lên tiếng lấy lại công bằng cho mình. Với Muôn trùng sự thật, hai phóng viên điều tra Jodi Kantor và Megan Twohey đã cho người đọc thấy được những khó khăn của phụ nữ khi đứng lên tố cáo các hành vi xâm hại. Nhưng quan trọng hơn, cuốn sách cũng cho thấy sức mạnh khi phụ nữ đồng hành, lên tiếng đấu tranh về những tổn thương mình phải gánh chịu. Đó là cuốn sách đã truyền nhiều cảm hứng và sự mạnh mẽ cho những nạn nhân bị xâm hại và quấy rối tình dục. 

Ngô Minh