Mùi tía tô ngày giãn cách

Hôm đó tôi nói chuyện với người dì ở Mỹ. Tôi chuẩn bị đi ngủ, còn bên ấy dì đang ngồi ở hiên sau nhà nhìn ra vườn nhâm nhi ly cà phê sáng. Dì nói, lát nữa dì hái tía tô để nấu nước uống và làm vài việc lặt vặt trong vườn như nhổ cỏ, vun đất cho cây và… ngắm hoa.

Dì nói thêm: “Cả nhà uống nước lá tía tô thay trà, ghiền luôn, bên này nhà nào có vườn đều trồng tía tô để nấu nước. Tuy nhiên chỉ có mùa ấm áp thôi, mùa lạnh không trồng được”. 

Bạn tôi ở Canada cũng nói: “Bên này nhiều người uống nước tía tô, tốt cho ai đau khớp. Chợ bán 35 đô la Canada/kg. Xứ lạnh khó trồng, chỉ có vào ba tháng hè thôi”. 

Thú thật nào giờ tôi chỉ biết lá tía tô có tác dụng tốt cho bệnh cảm, ho và là một loại rau gia vị trong các món bún cá, nem nướng, hay có thể thay lá lốt cho món bò nướng… Nên tôi quả thật ngạc nhiên khi tìm hiểu về một số công dụng của nó khi nấu nước uống hằng ngày, hỗ trợ chữa trị một số bệnh như gout, hen suyễn, mề đay mẩn ngứa, dạ dày…

Tôi nhớ ngày xưa, mỗi lần trong nhà có ai cảm cúm, bài thuốc “đảm bảo khỏe ngay” của mẹ tôi là nồi lá xông và tô cháo “thần” với lá tía tô xắt nhuyễn. Cháo nóng, thêm tía tô, đập quả trứng gà vào, vừa ngon vừa có tác dụng giải cảm.

Nồi xông của mẹ tôi hồi ấy đơn giản lắm, chỉ nắm sả, ít lá chanh và nhúm tía tô. Nhà không có đất nên mẹ tôi trồng tía tô trong chậu. Cây chanh cạnh thềm giếng cho trái quanh năm. Mẹ nói đó là nhờ ở vị trí mát mẻ và được tưới nước thường xuyên. 

Sả và tía tô thuộc loại dễ trồng. Chỉ cần giâm xuống đất, chịu khó tưới là chúng tự lên. Ngoài ra mẹ tôi còn trồng một ít rau thơm khác như: húng quế, kinh giới, ngò gai… Toàn những loại rau giải quyết cấp thời cho tô mì gói ăn đêm, hay nêm canh hoặc món gỏi… mà đi chợ mẹ quên mua rau nêm. 

Nói đến tía tô, tôi nghĩ ngay tô bún cá sứa. Thiếu rau này trong đĩa rau xắt ghém là hỏng mất mùi và vị ngon của món này. Còn nữa, trong đĩa rau sống của một vài hàng phở ở Nha Trang thường có một ít lá tía tô. Và với món nem nướng thì tía tô tạo ra vị ngon, thơm đặc trưng. Tía tô nêm vào món cà tím xào làm dậy mùi thơm… 

Mùa dịch, bắt chước dì, nhà tôi ngày nào cũng có nồi nước lá tía tô cho cả nhà uống. Tuy nhiên tôi tính theo “định mức”, mỗi người ngày tối đa chỉ khoảng 3 đến 4 ly (khoảng 800 - 1.000ml) theo “hướng dẫn liều lượng sử dụng”.

Lá tía tô mua về, lặt lá, tiếc phần thân cây, tôi cắt khúc bỏ vào nấu luôn sau khi rửa sạch với lượt nước đầu có cho chút muối. Thích nhất là sau khi rửa rau xong, bàn tay tôi thơm thoảng nhẹ mùi thảo dược. Cứ đầu giờ chiều tôi nấu nồi nước lá, mùi thơm ấm áp tỏa khắp không gian.

Các con tôi đều làm việc ở nhà, khi nồi nước tía tô bốc khói, chúng luôn xuýt xoa: “Thơm quá mẹ ơi!”. Lại có hôm, con trai tôi đang làm việc bỗng quay ra nói: “Ngửi mùi này con thèm phở Nha Trang”. 

Tôi nấu tía tô sôi trong 20 phút, để trong nồi 20 phút nữa mới vớt lá ra. Nước lá tía tô rất dễ uống, như uống trà. Có hôm tôi cho ít đường phèn vào nấu, khi múc nước ra ly tôi vắt vào một miếng chanh, nước lá từ màu nâu nhạt chuyển sang màu hồng đỏ rất đẹp.

Tuy nhiên, thỉnh thoảng tôi mới làm kiểu này một lần, vì tôi ngại chất ngọt. Tiếc lá thơm, tôi dùng lá này để tắm. Coi như không bỏ thứ gì!

Có nhiều bài báo nói về công dụng làm đẹp của nước lá tía tô như: uống nước lá tía tô thay thế nước lọc hằng ngày là phương pháp giảm cân cực kỳ hiệu quả do chứa protein thực vật, chất xơ cùng nhiều vitamin, làm sáng da, trị mụn…

Tôi chưa biết tác dụng của nó thế nào nhưng với suy luận của một người nội trợ, tôi thấy có thể coi nó như một bài thuốc phòng, chống cảm cúm, nhất là trong mùa dịch COVID-19 này. 

Và, quan trọng nhất là các con tôi sẽ có kỷ niệm về một mùa giãn cách làm việc ở nhà, mỗi ngày có mẹ đem đến bàn làm việc cho ly nước lá tía tô còn bốc khói. Hít mùi thơm lan tỏa nhè nhẹ, chúng sẽ hiểu đó là tình yêu thương, sự nhẹ nhàng của mẹ, cũng như tôi lại nhớ về kỷ niệm tô cháo tía tô nóng hổi hay nồi lá xông thơm lừng của mẹ ngày xưa. 

Đào Thị Thanh Tuyền