Mức tiêu thụ vây cá mập tăng cao ở Việt Nam và một số nước châu Á

Số liệu của chính phủ Trung Quốc và các cuộc khảo sát cá nhân cho thấy mức tiêu thụ súp vi cá mập tại nước này đã giảm khoảng 80% kể từ năm 2011, sau chiến dịch tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng và nỗ lực hạn chế tiệc tùng xa hoa.

Tuy nhiên, theo báo cáo mới của WildAid - tổ chức có trụ sở tại San Francisco hoạt động với mục đích kiềm chế nhu cầu sản phẩm hoang dã, mức tiêu thụ súp vi cá mập lại gia tăng đáng lo ngại ở các nước châu Á như Thái Lan, Việt Nam, Indonesia và Macao.

Peter Knights – CEO của WildAid – cho biết: “Trong khi người tiêu dùng Trung Quốc đã thay đổi hành vi nhờ các chiến dịch nâng cao nhận thức và lệnh cấm tiệc tùng của chính phủ, súp vi cá mập vẫn xuất hiện trong thực đơn nhà hàng ở Hong Kong, Đài Loan và được tiêu thụ nhiều hơn ở Thái Lan, Việt Nam, Indonesia và Macao.”

Nhóm hoạt động vì cá mập biểu tình bên ngoài một nhà hàng Maxim tại Hong Kong ngày 10/2/2018.

Vây cá mập không những không có lợi ích dinh dưỡng hay hương vị ngon mà còn có thể gây hại cho sức khỏe con người. Vị trí của cá mập trên đỉnh chuỗi thức ăn đồng nghĩa với việc loài cá này chứa hàm lượng thủy ngân, cadmium, asen và các kim loại độc hại nguy hiểm.

Súp vi cá mập vốn là món ăn trong hoàng gia Trung Quốc nhưng trở nên phổ biến sau khi nền kinh tế nước này khởi sắc, tầng lớp giàu có bắt đầu phô trương địa vị xã hội.

Món ăn đắt đỏ trở nên quen thuộc trên các bàn tiệc xa hoa, dẫn đến thực trạng cá mập trong đại dương bị khai thác tàn nhẫn.  

WildAid ước tính con người đánh bắt 100 triệu con cá mập mỗi năm, trong đó 73 triệu con được chế biến thành súp. Theo Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), một phần tư cá mập và các loài cá đuối bị đe doạ tuyệt chủng, bao gồm các loài biểu tượng như Great Hammerhead (cá nhám búa).

Vây cá mập không những không có lợi ích dinh dưỡng hay hương vị ngon mà còn có thể gây hại cho sức khỏe con người.

Việc giết mổ cá mập ở quy mô lớn cũng ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái biển, vốn đã chịu áp lực khai thác quá mức nặng nề, do thiếu hụt các loài ăn thịt ở đỉnh chuỗi thức ăn gây mất cân bằng tổng thể.

Rất nhiều cá thể cá mập bị vứt lại đại dương sau khi bị cắt bỏ vây, đẩy chúng vào cái chết từ từ và đau đớn.

Một chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng do cựu cầu thủ NBA Yao Ming dẫn đầu đã giúp giáo dục người dân Trung Quốc về sự tàn ác của thương mại vây cá mập. Các cuộc khảo sát trước đó một thập kỷ cho thấy người tiêu dùng không hề biết súp cá mập liên quan đến cái chết của “hung thần đại dương”.

Cuộc vận động chữ ký của Chủ tịch Tập Cận Bình chống lại tham nhũng đã làm phần còn lại, đưa món ăn ra khỏi thực đơn trên các bàn tiệc quốc gia.

Kết quả là, mức tiêu thụ, nhập khẩu và giá vây cá mập ở Trung Quốc đều giảm mạnh.

Món ăn đắt đỏ trở nên quen thuộc trên các bàn tiệc xa hoa, dẫn đến thực trạng cá mập trong đại dương bị khai thác tàn nhẫn.

Thế nhưng, nỗ lực để xây dựng thành công đó phải đối mặt với nhiều thách thức mới.

WildAid cho biết trong khi chỉ 5% khách mời đám cưới tại Hong Kong thích súp vi cá mập, 98% nhà hàng vẫn tiếp tục phục vụ nó, bao gồm chuỗi nhà hàng Maxim nổi tiếng hiện vẫn giữ im lặng trước yêu cầu bình luận.

WildAid đã góp phần thuyết phục 44 hãng hàng không quốc tế và các công ty vận tải cấm vận chuyển vây cá mập, công ty FedEx vẫn ngoan cố dù từng tuyên bố phản đối buôn bán bộ phận cơ thể của các loài được bảo vệ cũng như cam kết điều tra bất kỳ vi phạm nào.

Trung Quốc nói không với vi cá mập nhưng mức tiêu thụ súp vi cá mập lại gia tăng đáng lo ngại ở các nước châu Á như Thái Lan, Việt Nam, Indonesia và Macao.

Ngành du lịch và sòng bạc đang bùng nổ của Macao phục vụ các món ăn từ vây cá mập với số lượng lớn. Giờ đây, một thị trường mới cho súp vi cá mập đang trên đà phát triển trong nhóm người Trung Quốc-Indonesia và Việt Nam.

Tình hình đáng lo ngại này cũng xảy ra tại Thái Lan khi 100 nhà hàng tại Bangkok phục vụ súp vi cá mập. Theo khảo sát của WildAid, 57% cư dân thành thị được hỏi đã ăn món súp, phần lớn tại đám cưới, tiệc gia đình hay hội họp.

Trong một khảo sát năm 2017, WildAid nhận thấy nhiều công dân Thái Lan muốn thử súp vi cá mập vì nghe nói nó rất ngon. Đồng thời, nhận thức về sự tàn ác của thương mại vây cá mập là rất thấp, khiến nhu cầu tiêu thụ tăng cao.

Rất nhiều cá thể cá mập bị vứt lại đại dương sau khi bị cắt bỏ vây, đẩy chúng vào cái chết từ từ và đau đớn.

Cá mập cũng bị đe dọa do nhu cầu sử dụng thịt ở Brazil, Uruguay, Anh, Italy and Tây Ban Nha vì người tiêu dùng không nhận thức rõ sự có mặt của nó trong các món hải sản.

Dầu gan cá mập được sử dụng trong mỹ phẩm và thực phẩm bổ sung như thuốc viên omega-3 gây ra cái chết của ba triệu con mỗi năm.

Hàng triệu cá thể khác, đặc biệt là cá mập xanh với khoảng 20 triệu con/năm, chết vì khai thác có chủ đích hoặc không may mắn lọt lưới đánh cá ngừ.

Ngọc Anh (theo Straits Times)