Mức giảm VAT 2% chưa đủ để vực dậy sức mua

Thuế giảm không lại đà tăng giá

Chị Lan - tiểu thương chợ Tân Định, quận 1, TPHCM - cho biết, trong tháng 10/2024, gạo và các loại bột từ gạo tiếp tục tăng giá thêm 1.000-3.000 đồng/kg. Trước đó, giá các loại gạo tẻ thường chỉ từ 16.000-19.000 đồng/kg tùy loại, nay tăng lên 17.000-22.000 đồng/kg. Trước đây, người dân còn mua gạo dẻo thơm Thái, thơm Đài Loan để ăn nhưng nay thu nhập sụt giảm, họ chọn mua gạo thường, gạo trắng thông dụng cho rẻ.

Theo chị, gạo là mặt hàng thiết yếu nhưng sức mua vẫn giảm 50% so với trước khi có dịch COVID-19. Do giá gạo tăng nên giá bún, mì, hoành thánh đều tăng. Tính từ đầu năm 2024 đến nay, giá gạo tăng thêm 4.000-6.000 đồng/kg so với hồi năm 2023 nên các sản phẩm từ gạo cũng có 4 lần tăng giá, mỗi lần tăng thêm 1.000 đồng.

Giá cả hàng hóa trong năm 2024 liên tục tăng nên sức mua tại các chợ, siêu thị vẫn giảm sâu (chụp tại chợ Nhật Tảo, quận 10, TPHCM) - Ảnh: Thanh Hoa

Hồi tháng 7/2024, giá cà phê, ca cao, tiêu tăng mạnh: giá tiêu tăng thêm 100.000 đồng/kg, lên 320.000 đồng/kg; giá cà phê tăng thêm 40.000 đồng/gói 800g, giá ca cao tăng 40.000 đồng/kg. Theo chị Lan, từ tháng 7/2024 đến nay, nhóm hàng này tiếp tục tăng giá, mỗi tháng tăng thêm vài ngàn đồng/kg khiến sức mua các mặt hàng này giảm hơn 70%.

Trong tháng 10/2024, giá các loại thực phẩm thiết yếu như dầu ăn, đường cát trắng cũng tăng mỗi loại từ 1.000-2.000 đồng/kg (hoặc lít), dù đã từng tăng giá hồi tháng 7/2024. Theo chị Hoa - tiểu thương chợ Vườn Chuối, quận 3, TPHCM - mức giảm 2% VAT không bù kịp mức tăng giá hàng hóa. Trong năm 2022, giá hàng hóa chỉ tăng chứ không giảm, năm 2023 có giảm nhẹ nhưng mức giảm không bằng mức tăng trước đó. Từ đầu năm 2024 đến nay, giá hàng hóa chỉ có tăng, không giảm.

Chị Hoa so sánh, năm 2022, sau khi giảm 2% thuế VAT, giá mỗi lít dầu ăn không giảm mà lại tăng thêm 20.000 đồng. Năm 2023, giá dầu ăn không tăng, nhờ được giảm 2% VAT, mỗi lít dầu giảm được từ 3.500-8.000 đồng. Tháng 6/2024, dù vẫn được giảm 2% VAT, giá dầu ăn vẫn tăng thêm 1.000-2.000 đồng/lít tùy loại, nghĩa là nếu tính từ năm 2022 đến nay, sau khi đã trừ phần giảm 2% VAT, người tiêu dùng phải trả thêm 11.000-15.000 đồng khi mua 1 lít dầu ăn.

VAT nên giảm còn 5-6%

Năm 2023, sức mua ở hệ thống bán lẻ SATRA giảm 9% so với năm trước. Ông Lâm Quốc Thanh - Tổng giám đốc SATRA - cho biết, 9 tháng đầu năm 2024, sức mua sắm ở hệ thống siêu thị này vẫn giảm 15% so với cùng kỳ năm trước dù có nhiều chương trình khuyến mãi, giảm giá. Sức mua giảm một phần do người dân thắt chặt chi tiêu, một phần do người tiêu dùng trẻ chuộng mua sắm trực tuyến hơn.

Ông Trương Chí Thiện - Giám đốc Công ty cổ phần Thực phẩm Vĩnh Thành Đạt - cho biết, doanh số bán lẻ của công ty giảm 10%, doanh số bán sỉ giảm hơn 20%. Dự báo, từ đây đến cuối năm, sức mua vẫn còn yếu nên doanh nghiệp phải tiếp tục khuyến mãi, chấp nhận kinh doanh không lợi nhuận. Theo ông, các doanh nghiệp luôn muốn VAT giảm sâu hơn để kích thích tiêu dùng bởi mức giảm 2% là quá ít, không còn kích thích người dân tăng chi tiêu, mua sắm như hồi năm 2022.

Tiến sĩ Trần Du Lịch - thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia - cho rằng, việc giảm VAT góp phần tăng sức mua cho thị trường, nhưng mức giảm từ 10% xuống còn 8% là chưa đủ mà phải giảm mạnh xuống còn 5 - 6%. Trong những tháng cuối năm, để kích thích tiêu dùng, ngoài duy trì và đẩy mạnh các chương trình khuyến mãi, cần kết nối các chương trình khuyến mãi với các sự kiện văn hóa, thể thao, du lịch để tăng sức lan tỏa, không chỉ tổ chức ở trung tâm thành phố mà nên mở rộng thêm ở các xã, huyện, quận để quảng bá sản phẩm, mời gọi dân mua sắm.

Giá hàng hóa tăng nhưng thu nhập của đại đa số người lao động không tăng hoặc chỉ tăng chút ít nên người dân vẫn thắt chặt chi tiêu, sức mua giảm.

Theo đề xuất của Bộ Tài chính, chính sách giảm thuế VAT 2% sẽ tiếp tục được áp dụng trong 6 tháng đầu năm 2025. Các nhóm hàng hóa, dịch vụ được đề xuất giảm thuế thuộc nhóm có thuế suất 10%, trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ như viễn thông, công nghệ thông tin, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, kim loại, sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, sản phẩm khai khoáng, than cốc, dầu mỏ tinh chế, sản phẩm hóa chất, sản phẩm hàng hóa và dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Nếu được Quốc hội thông qua, đây là lần thứ năm, chính sách giảm 2% VAT được phê duyệt.

Thanh Hoa