Mua tờ báo tết đón xuân vào nhà

Thời bao cấp ở Hà Nội, thực phẩm tết và các loại hàng hóa khác đều phải mua theo tem phiếu, chỉ có báo tết là được mua thoải mái. Các sạp báo tết thường bán cả câu đối, tranh Đông Hồ, lịch… màu sắc rực rỡ cả một đoạn đường.

Gần tết, thế nào nhà tôi cũng có lịch treo tường mới (ngày đó chỉ phổ biến lịch block), vài tờ báo tết có trang bìa là tranh của các họa sĩ nổi tiếng, năm nào vẽ linh vật đó: tranh Đông Hồ đàn chuột bầy gà cho năm Tý, năm Dậu, tượng chú chó đá canh làng, canh cổng cho năm Tuất… Mỗi bìa một nét vẽ bay bổng tài hoa.

Tết dân tộc mà, bìa báo là những bức tranh đậm màu truyền thống. Bìa báo hồi ấy, dù chỉ vẽ một lần theo “chủ đề đặt hàng”, vẫn là những tác phẩm nghệ thuật làm người ta nhớ rất lâu. Tết qua rồi nhiều nhà còn nâng niu tờ báo tết nhiều khi chỉ vì cái bìa đẹp quá.

Báo tết được duy trì và phát triển theo số lượng đầu báo ngày càng tăng, có thể coi đây là một “truyền thống mới” bên cạnh những mỹ tục ngày tết ở nước ta. Báo tết tất nhiên rực rỡ hơn báo ngày thường, kỹ thuật xử lý hình ảnh thay đổi thì báo tết từ bìa đến ruột, từ nội dung đến các trang quảng cáo… đều có hình ảnh minh họa, có trang hình còn nhiều hơn chữ. Bây giờ bìa báo là hình ảnh của nhiếp ảnh gia, là ảnh người mẫu nổi tiếng, hoa hậu, á hậu, nghệ sĩ, người của công chúng, những nam thanh nữ tú trong vai gia đình hạnh phúc hay lớp trẻ vươn lên… Nhưng tất cả đều khuôn vào một khổ: tươi cười rạng rỡ trên nền hoa đào, hoa mai, nền đỏ rực rỡ hay những công trình cao vút hiện đại. 

Báo tết thì chủ đề chính vẫn là tết và mùa xuân, nội dung nhẹ nhàng nhưng không kém phần sâu lắng, người đọc được đắm mình trong những ký ức tình cảm của tác giả mà như của chính mình. Tết là khoảng không - thời gian cộng cảm của gia đình, của các thế hệ, của cộng đồng. Những bài báo tết đã giúp duy trì sự cộng cảm này như một cách tiếp nối ký ức và truyền thống dân tộc.

Báo tết còn cho độc giả “nhìn lại” một năm đã qua với những “khó khăn và thành tựu”, giúp độc giả nhận biết những vấn đề quan trọng trong phát triển xã hội… Đọc báo tết như được xem “vận mệnh quốc gia” năm tới thế nào qua tiên đoán của chuyên gia các lĩnh vực. Dù năm cũ trong nước trải qua nhiều tai ương, thế giới nhiều bất ổn, nhưng thôi lo xa làm chi khi chỉ với vài tờ báo tết là mang bao nhiêu chuyện vui tin lành về nhà trong những ngày năm hết tết đến.

Ở thành phố bây giờ còn rất ít sạp báo, nhưng “mùa báo tết” các sạp báo vẫn rực rỡ hẳn lên nhờ muôn sắc màu bìa báo tết, dù bình thường thì bìa của các tạp chí cũng đã trăm hoa đua nở. Báo tết cũng tràn ngập không gian mạng khi thói quen đọc báo mạng hằng ngày cũng làm người ta mong chờ đọc báo tết qua mạng. Năm nay tết sớm, khoảng rằm tháng Chạp mới thấy quảng cáo báo tết. Nhà tôi vẫn có nhiều tờ báo tết như mọi năm. Đó là những tờ báo mà tôi may mắn được góp một “món ăn” giản dị trong mâm cỗ của báo tết nhiều “cao lương mỹ vị”, là vài tờ báo đã quen đọc dù hầu như chưa có dịp cộng tác. 

Bìa báo tết năm nay có nhiều hình chú mèo “từ truyền thống đến hiện đại” bên cạnh những slogan mang thông điệp của năm mới. Một ghi nhận nhỏ, những tờ báo tôi yêu thích đã “vắng bóng” các người đẹp trên trang bìa. Ừ, sao cứ phải là “người đẹp” thì mới có mùa xuân? Biết bao người phụ nữ bình dị hết mình với những công việc thầm lặng mới chính là mùa xuân thực sự của mọi gia đình và xã hội. 

Nguyễn Thị Hậu