Mùa lạnh, ăn “ấm” để khỏe hơn

Chè hạt sen, táo đỏ, kỷ tử, long nhãn giúp bổ âm dịch, tăng cường khí huyết, dưỡng tâm an thần

Ngoài nhịp độ nhanh, nhiều áp lực, cuộc sống hiện đại còn khiến con người mắc phải nhiều thói quen xấu gây tổn hại đến cơ thể, đặc biệt là công năng của thận, như: ăn quá nhiều thịt cá, ăn quá mặn, uống nhiều cà phê, rượu mạnh, hút thuốc nhiều, ăn uống bừa bãi các loại thực phẩm chức năng…

Tuy sự suy giảm chức năng thận là quy luật tự nhiên, nhưng nếu biết chăm sóc đúng cách, nhất là tạng thận, chị em phụ nữ có thể trì hoãn lão hóa, kéo dài tuổi thanh xuân. Dưỡng thận tốt là cách để phái đẹp có sức khỏe, đồng thời sở hữu vẻ đẹp tự nhiên từ bên trong.

Dưỡng thận là một quá trình xuyên suốt và liên tục. Theo y học cổ truyền, “thận ứng với khí mùa đông”. Vì vậy, bạn có thể tận dụng mùa này để chăm sóc nhiều hơn cho thận. Mùa đông, âm khí cực thịnh, khí hàn lạnh là chủ đạo nên cần phòng hàn, giữ ấm và bổ cho thận.

Đi ngủ sớm và thức dậy sau mặt trời mọc là cách để đón nhận và nuôi dưỡng dương khí ấm áp, cân bằng âm dương cho cơ thể. Nên thông qua thực phẩm, chế độ ăn uống hằng ngày để tư dưỡng cho thận âm, tăng tiềm lực cho thận dương.

Trước tiên, nên tuân theo nguyên tắc ăn ít mặn. Sách Nội kinh tố vấn cảnh báo “ăn quá nhiều đồ mặn sẽ khiến huyết mạch ngưng trệ, sắc mặt biến đổi”.

Mùa đông nên ưu tiên bổ sung thực phẩm có vị đắng; thực phẩm tính ấm; không ăn quá cay, quá nóng để phòng tiêu hao dương khí, thương tổn âm dịch.

Có nhiều loại thực phẩm bổ thận trong mùa đông: cua đồng, rùa, thịt vịt, ngó sen, kỷ tử, nấm mèo tư dưỡng cho phần âm dịch. Thịt dê, thịt cừu, hẹ có tính ấm nóng, giúp tráng dương. Thịt gà, thịt bò, tủy bò vừa ích khí, tư âm lại thêm tinh lực. Hạt sen, táo đỏ làm mạnh tiêu hóa, bổ máu huyết. Tiêu, gừng làm ấm vùng trung tiêu, trừ hàn lạnh…

Đối với những người thận âm hư (da khô, nóng, đổ mồ hôi khi ngủ, táo bón…), nên dùng cháo hải sâm, cháo thục địa, cháo kỷ tử… Những người thận dương hư (da lạnh, dễ bị lạnh, tiêu lỏng…) có thể dùng cháo thịt cừu, cháo gà, cháo nhục thung dung, cháo hẹ…

Ngoài việc bổ thận, chị em phụ nữ còn nên chú trọng đến việc điều dưỡng cho tạng tâm. Bởi chỉ khi tâm với thận giao hòa mới đảm bảo được sự cân bằng âm dương. Dùng các thảo dược như: tâm sen sao thơm, vỏ cây hợp hoan, lạc tiên sao, long nhãn… dưới dạng trà uống mỗi ngày để giúp hỗ trợ an thần định tâm.

Vào mùa đông nên dành thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn làm việc, kể cả những hoạt động giải trí kéo dài, thiên về ban đêm cũng cần phải hạn chế. Những người có chức năng thận suy giảm lại càng chú ý thư giãn nhiều hơn bởi lao động quá sức sẽ làm tăng viêm nhiễm và tổn thương cho thận. Trong sinh hoạt, cần tránh việc ngồi lâu, rất có hại cho thận.

Mỗi ngày nên tự xoa bóp để kích thích thận khí bằng cách ngồi trên ghế, thả lỏng, nắm 2 tay lại, áp phần mu bàn tay vào khu vực huyệt thận du (nằm ở vùng thắt lưng, vị trí 2 quả thận) xoa theo chiều kim đồng hồ 12 lần và xoa ngược chiều 12 lần.

Hoặc cũng có thể chà xát bàn tay cho nóng lên rồi áp vào vùng thận, đẩy tay lên xuống cho đến khi thấy nóng vùng thận. Đồng thời kết hợp xoa bóp cho huyệt dũng tuyền (nằm ở gan bàn chân) mỗi bên 100 lần/ngày. Đây là huyệt đầu tiên của kinh thận, còn có nghĩa là nguồn suối sức mạnh.

Hà Nguyễn Đông Y

(Hội Đông y quận Phú Nhuận)