Mùa hoa nhĩ cán tím và hoàng đầu ấn ở Tràm Chim

Tràm Chim Đồng Tháp

Vườn quốc gia Tràm Chim nằm trong vùng Đồng Tháp Mười, thuộc huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp với tổng diện tích khoảng 7.400ha. Đây được xếp vào hệ thống rừng đặc dụng của Việt Nam, có hệ sinh thái động thực vật phong phú, nơi cư trú của trên 100 loài động vật có xương sống, 40 loài cá và 147 loài chim nước; đặc biệt có sếu đầu đỏ, một loài chim cực kỳ quý hiếm.

Để đến đây vào mùa sếu đầu đỏ, bạn phải canh đúng thời điểm. Theo kinh nghiệm của nhiều người, sếu về Tràm Chim vào tháng Giêng và tìm bạn tình vào tháng Năm (trước mùa mưa). Nhiều người cho rằng để ngắm được cảnh đẹp, đàn chim quý hiếm thì nên đi vào mùa tháng Hai - Ba âm lịch. Tuy nhiên, có người chỉ thích đến đây vào mùa nước nổi (từ tháng Tám - Mười một âm lịch) vì sẽ được thưởng thức rất nhiều đặc sản. Với tôi, Tràm Chim mùa nào cũng đẹp.Tôi đã đến Tràm Chim 2 lần để "tận mục sở thị" mùa hoa nhĩ cán tím (tháng Ba) và hoàng đầu ấn (tháng Hai) - 2 mùa hoa đặc biệt chỉ có ở vùng Đồng Tháp Mười.

Mùa hoa nhĩ cán tím

Đi xuồng trên dòng kênh để vào Tràm Chim rất thú vị. Hôm ấy, chúng tôi khá may mắn khi được mãn nhãn ngắm rất nhiều loài chim lạ và đẹp. Chim nhiều đến mức máy ảnh lia góc nào cũng đầy chim bay lượn.

Thú thật, lúc đứng trên bờ nhìn xuống dòng kênh, 2 bên chạy dài một màu tím buồn buồn, tôi có chút thất vọng vì khung cảnh không như trong trí tưởng tượng. Nhưng, ngồi trên xuồng trôi chậm vào vùng màu tím ấy mới thấy… tưởng không đẹp mà đẹp không tưởng!

Như có hàng triệu nhánh rong mảnh khảnh vươn lên khỏi mặt nước, đính trên mình những nhánh rong gầy guộc ấy là những cánh hoa màu tím bé xíu, nở bung xòe, cảm giác như tấm thảm nhung mịn được dệt nên từ những đóa hoa li ti ấy. Nhĩ cán tím (còn gọi rong ly tím) là hoa của một loại rong sống ở vùng nước ngập mặn và nở theo mùa. Ở đây, 2 “bờ hoa” chạy dài khoảng 1km. Những cành rong vươn thẳng, chen chúc thành từng vạt đẹp ngất ngây.

Hoa nhĩ cán tím

Hoa gần sát, giơ tay là chạm khẽ vào chúng. Mỗi hoa có 2 cánh mỏng và nhỏ trông mong manh, dịu dàng. Càng đẹp hơn khi có những bông súng màu trắng hiền hòa điểm xuyết trên thảm hoa. Trên xuồng, ai nấy yên lặng ngắm hoa. Xuồng trôi thật chậm.

Ngắm gần rồi nhìn xa về phía trước, chính giữa là dòng nước, 2 bên là thảm hoa tím như được bảo vệ bởi 2 lớp thảm thực vật xanh dày tạo nên bức tranh màu sắc đẹp và sống động.

Hướng dẫn viên cho biết, hoa nở nhiều nhất sau tết âm lịch, kéo dài khoảng 30-45 ngày, sau đó thưa dần và hết hẳn mùa vào khoảng cuối tháng Ba dương lịch.

Có những đoạn kênh, nhĩ cán tím mọc dày trên mặt nước, người chèo phải cho xuồng đi thật nhẹ, len lỏi thật khéo vào nơi không có hoa, bởi chỉ cần lệch một chút có thể phá hỏng bức tranh hoa. Ngoài hoa nhĩ cán tím, bạn còn được ngắm bức tranh của rong dưới làn nước trong suốt. Một đàn cá nhỏ bơi qua, gần chúng tôi đến nỗi tưởng rằng chỉ cần cho tay xuống nước là vớt được chúng.

Bức tranh rong

Trước khi tạm biệt dòng kênh nhĩ cán tím, bạn khó tránh khỏi tò mò leo lên chòi canh nhìn ngắm xung quanh: phía này thảm thực vật xanh dày, phía kia những cánh đồng cỏ lúp xúp, có những chiếc xuồng trên con kênh hẹp, con đường nhỏ, chiếc cầu, xe máy chạy trên đường đê… Tất cả làm nên khung cảnh thật thơ mộng, bình yên.

Ngồi xuồng trên đường ra, thêm một lần nữa chúng tôi được ngắm cảnh chim bay như… muỗi trước mặt. Về chiều, tiếng chim dường như nhiều hơn khiến rừng rộn rã, làm ai nấy đều cảm thấy có chút luyến lưu khi rời khỏi nơi này.

Thông thường, một tour ngắm hoa nhĩ cán tím phải đủ 4 người một xuồng. Để vừa ngắm vườn chim vừa ngắm hoa nhĩ cán tím, bạn phải mất khoảng 4 giờ. Cần hỏi kinh nghiệm từ hướng dẫn viên để canh sao cho đến nơi đúng lúc hoa nở đẹp nhất (8-10 giờ sáng) cũng như trọn vẹn ngắm cảnh rừng, sông nước, chim bay lượn…

Từ kiến thức về nhĩ cán tím lúc du ngoạn Tràm Chim, một lần đến thăm nhà bạn ở miền Tây, tôi thấy thêm một loại hoa y hệt nhĩ cán tím nhưng có màu vàng mà bạn tôi gọi là hoa rong ly vàng. Chúng cũng mọc trong nước mong manh, nhẹ nhàng. Tất nhiên vì mọc “nhỏ lẻ” như vậy, chúng không gây ấn tượng. Nếu không biết về hoa nhĩ cán tím hẳn tôi cũng không chú ý đến đám hoa rong ly vàng lơ thơ trên dòng nước con mương sau nhà bạn.

Mùa hoa hoàng đầu ấn

Hoa hoàng đầu ấn

Hoàng đầu ấn là một loại cỏ thân cứng, có tên khoa học là xyridaceae, mọc trong các đầm lầy, ẩm vừa phải và chịu được hạn. Ở Tràm Chim, cây mọc trong nước, đến mùa khô nước rút xuống mới trổ hoa.

Bạn tôi cho biết: “Đây là một loại hoa cỏ vàng rất đặc biệt, chỉ đơm hoa vào thời điểm nhiệt độ khắc nghiệt nhất năm, thường vào khoảng tháng Hai đến tháng Ba. Năm nào thời tiết càng nắng nóng chói chang, hoa càng nở nhiều. Tuy nhiên, vì phụ thuộc thời tiết khắc nghiệt nên có năm, đến cuối tháng Mười một là có hoa.

Mùa hoa kéo dài 1 tháng. Ở Tràm Chim, sau khi lũ rút hết, nước cạn dần, để lộ ra những trũng nước vàng đặc quánh phèn đến mức chỉ còn 2 loài thực vật có thể tồn tại được, trong đó có hoàng đầu ấn”.

Theo kinh nghiệm của nhiều người, hoa nở trong thời gian từ 11 - 13g, do đó, du khách phải canh đúng thời điểm.

Lần này, chúng tôi không đi xuồng trong Tràm Chim mà chạy xe từ khu trung tâm vườn quốc gia Tràm Chim đến nơi có hoa hoàng đầu ấn đang rộ mùa - khoảng 10 cây số.

Trước mắt chúng tôi là cả một cánh đồng hoa vàng bao la rộng lớn ngút mắt, đẹp đến ngộp thở. Tuy nhiên, để đến được cánh đồng hoa này, bạn phải lội bùn băng qua đồng cỏ năn lúp xúp nước dài khoảng 300m.

Mọi người bỏ giày, mua đôi vớ “chuyên dụng” và bắt đầu xuống ruộng. Chỉ với đôi vớ lội sình, thật không dễ đi chút nào. Tuy nhiên, khi tiếp xúc với vùng hoa, bạn sẽ thấy công mình bỏ ra quá xứng đáng. Hàng triệu bông hoa nhỏ màu vàng chi chít nhau tạo nên thảm hoa vàng rộng lớn. Tiếng ong bay rì rì bên cạnh, trên đầu càng tăng sự quyến rũ.

Bức tranh quê từ chòi canh nhìn xuống

Búp hoa màu nâu trông mạnh mẽ đỡ 3 cánh hoa màu vàng nhỏ nở bung xòe hết cỡ. Có búp chen 2 bông nở cùng lúc. Bạn tôi bảo rằng, qua mùa hoa, cỏ sẽ khô và cánh đồng chỉ còn một màu nâu cỏ úa. Khi hoa tàn là lúc cỏ năn kim sinh sôi. Củ năn kim là thức ăn ưa thích của sếu đầu đỏ - loài chim ngày càng hiếm trên thế giới.

Cánh đồng rực màu hoa vàng chỉ trong vòng 1-2 giờ. Không khí xung quanh trong lành tuyệt đối; đượm mùi đất, mùi bùn, mùi cỏ. Chúng tôi đứng giữa thảm hoa vàng tận hưởng khung cảnh đẹp như trong cổ tích. Đồng cỏ vàng trải rộng mênh mông. Phía xa tít bên trong là rừng cây lá xanh dày.

Vì hoàng đầu ấn hay nhĩ cán tím nở hoa không cố định thời điểm trong năm nên muốn đến Tràm Chim vào đúng 2 mùa hoa này, bạn phải theo dõi tin tức hay hỏi thăm người có nhiều kinh nghiệm; có thể điện thoại hỏi Ban quản lý vườn quốc gia Tràm Chim để không uổng công đi. Riêng với mùa sếu, bạn phải hỏi kỹ xem vườn quốc gia Tràm Chim có cho khách vào hay không.

Đào Thị Thanh Tuyền