Mùa hè kinh hoàng

Mona Mohamed mới 10 tuổi khi trải qua hủ tục FGM vào một ngày hè nóng nực, ngay tại làng của cô bé ở vùng Thượng Ai Cập. “Tôi rất sợ, họ trói tôi lại, mẹ tôi giữ một tay, bà ngoại giữ tay kia”, Mona kể.

Khi Mona quẫy đạp dữ dội, người thân liền đè chặt cô bé xuống sàn nhà, một bác sĩ tiêm thuốc mê cho Mona. Mona được đưa cho một miếng kẹo cao su để nhai, và không còn hay biết gì nữa. Khi tỉnh dậy, cô bé mới nhận ra mình đã bị cắt bì. Câu chuyện của Mona không hiếm ở Ai Cập, nơi cắt bì đã trở thành một nghi thức đối với các bé gái từ thời Ai Cập cổ đại.

Trẻ em ở Assiut đến trường ẢNH: CNN/UNFPA

Hầu hết bé gái được thực hiện FGM trong độ tuổi từ 9-12, và hoạt động này thường diễn ra trong thời gian nghỉ hè để các em có thể hồi phục tại nhà.

So với các chị, Mona rất may mắn vì được một bác sĩ thực hiện FGM. Các chị gái của Mona bị một bà mụ dùng lưỡi lam cắt bì, sau đó rắc bụi đất vào để cầm máu vết thương. Mona, nay là một phụ nữ 47 tuổi, nhớ lại cô đã hỏi mẹ mình về tầm quan trọng của tập tục này. Mẹ cô đáp: “Thường thì các bé gái ở tuổi của con dễ bị “kích thích”, việc này nhằm loại bỏ cảm giác đó”.

Tháng 11/2014, Raslan Fadl, bác sĩ đầu tiên ở Ai Cập bị đưa ra xét xử vì thực hiện tục FGM, gây nên cái chết thương tâm của bé gái 13 tuổi Sohair el-Batea. Rasha Mohammed, bạn của Sohair, nhớ lại, bạn mình đã tỏ ra rất sợ hãi trước khi bị phẫu thuật, dường như linh cảm thấy cái chết, dù 11 bé gái khác làm phẫu thuật FGM cùng ngày không ai gặp nguy hiểm. Cha của Sohair cũng bị kết tội trong vụ này. Những người ủng hộ nữ quyền nói, vụ án Sohair có thể tạo tiền lệ quan trọng để ngăn chặn các bác sĩ và gia đình thực hành hủ tục này trong tương lai.

Tháng Giêng năm nay, thêm một bác sĩ bị kết án liên quan đến việc thực hiện FGM cho một bé gái, khẳng định tính hiệu lực của lệnh cấm FGM năm 2008. Bản án là chiến thắng đối với chiến dịch chống FGM, nhưng theo ông Vivian Fouad, quan chức Hội đồng Dân số quốc gia (NPC), người đứng đầu chương trình bài trừ FGM của chính phủ, nhiều bác sĩ vẫn sẵn sàng phạm tội để nhận tiền từ gia đình các bé gái.

Sohair el-Batea, bé gái đã qua đời sau khi bị bác sĩ Raslan Fadl phẫu thuật cắt bì năm 2013 tại Ai Cập - ẢNH: AP

Cuộc chiến vẫn chưa phân thắng bại, khi có đến sáu trên mười phụ nữ ở Ai Cập cho rằng nên tiếp tục tiến hành FGM, theo khảo sát gần đây nhất của chính phủ. “Đó là truyền thống, không thể thoát được”, Sarah Abulaziz Mohamed, một phụ nữ ở làng Mansour cắt bì khi 12 tuổi nói. Sarah giờ đã là một bà mẹ 40 tuổi, có hai con gái. Cô nói FGM để lại cho cô chấn thương tâm lý suốt đời, nhưng ít nhất nó cũng dạy cho cô bài học đáng giá. “Tôi chắc chắn không bao giờ làm điều này với con gái của mình”, cô nói.

FGM được xem là bất hợp pháp ở Ai Cập từ năm 2008, nhưng thực tế hủ tục này vẫn tồn tại. Nhiều người còn coi FGM là cách “làm trong sạch” một cô gái, chuẩn bị cho cô ta bước vào hôn nhân. Bà Jaime Nadal-Roig, đại diện Quỹ Dân số LHQ (UNPF) tại Cairo, nói: “FGM vi phạm nhân quyền trắng trợn”. Bà khẳng định, FGM không mang lại bất cứ điều gì cho cuộc sống của bé gái, cũng không có bất kỳ ý nghĩa nào về y tế, tôn giáo.

Hầu hết các bé gái Ai Cập đều bị cắt bì trong độ tuổi từ 9-12 - Ảnh: CNN/UNFPA

Theo Liên Hiệp Quốc, trong số hơn 125 triệu trẻ em gái và phụ nữ trải qua tập tục FGM nay còn đang sống, có đến một phần tư là người Ai Cập, nhiều hơn bất kỳ nước nào trên thế giới.

Ông Vivian Fouad cho rằng, trận chiến chống hủ tục cắt bì là cuộc đấu tranh của tầng lớp trung lưu: “Nếu bác sĩ, thẩm phán, công tố viên và giáo viên ủng hộ FGM, làm sao chúng ta có thể thuyết phục được phụ nữ nghèo tránh điều này?”. Tuần trước, Ai Cập công bố kế hoạch giảm FGM 10-15% trong 5 năm tiếp theo. “Đó là kế hoạch đầy tham vọng, nhưng tôi nghĩ bầu không khí chính trị hiện nay đang hỗ trợ chúng ta. Nhiều năm qua chúng ta phòng ngự, nay phải chuyển sang tấn công”, ông Fouad nói.

THANH HIỀN (Theo CNN, AP, WHO, UNFPA)