“Mùa đông 1991”: Phim tài liệu Việt đầu tiên về sự kiện Liên Xô sụp đổ

Xung quanh sự kiện chính trị Liên Xô sụp đổ (31/12/1991) đã có nhiều video, bài viết về vấn đề này, bộ phim tài liệu Mùa đông 1991 phát sóng trên kênh HTV9 từ ngày 17/12 tới (vào lúc 20g45 hằng ngày) sẽ là góc nhìn chính thức đầu tiên từ phía Việt Nam về sự kiện được coi là “thảm họa địa chính trị lớn nhất thế kỷ XX” này.

Mùa đông 1991 (Media 21 và HTV hợp tác sản xuất) bao gồm 10 tập được hai đạo diễn phó giáo sư - tiến sĩ Bùi Chí Trung và Trần Vũ Anh thực hiện trong suốt ba năm (2018-2021), với nội dung đi tìm lời giải đáp cho hai câu hỏi lớn: Vì sao Liên Xô tan rã?, và Vì sao Việt Nam vẫn đứng vững và phát triển dù Liên Xô sụp đổ?

Phim tài liệu Mùa đông 1991 có nhiều thông tin, hình ảnh đắt giá lần đầu được công bố

Phim có khá nhiều thông tin, hình ảnh tư liệu quý hiếm, ít người biết, lần đầu được công bố đến người xem, chẳng hạn như hình ảnh về cuốn tạp chí Stalin tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh khi Bác đến thăm Liên Xô vào năm 1950, tài liệu của Quốc tế Cộng sản về hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời gian Bác tham gia tổ chức này, hình Chủ tịch Hồ Chí Minh với nhiều nhân vật cấp cao của điện Kremlin, những hình tổng bí thư cuối cùng của Đảng Cộng sản Liên Xô Mikhail Gorbachev với Việt Nam.

Bên cạnh các hình ảnh đắt giá trên, 10 tập phim còn có một số nội dung quý hiếm, lần đầu công bố, như tài liệu các nhà lãnh đạo Việt Nam, lực lượng Tình báo Quốc phòng Việt Nam đã chủ động dự báo kịch bản biến động chính trị này như thế nào, những nhận định của Người trong những năm cuối cùng trước khi Liên Xô tan rã, những tác động của Liên Xô đến sự kiện chính trị Đại Hội VI của Đảng ta. Để thực hiện bộ phim, nhóm sản xuất đã gặp gỡ phỏng vấn rất nhiều chuyên gia nghiên cứu về Liên Xô, các nhà sử học trong nước và quốc tế, Đài truyền hình Stalingrad cùng các vị lãnh đạo của Việt Nam.

Chia sẻ về quá trình thực hiện bộ phim tài liệu lịch sử đặc biệt này, đạo diễn Trần Vũ Anh cho biết: “Đoàn phim gặp nhiều khó khăn, cái khó đầu tiên là chúng tôi vấp phải sự e dè của những nhân vật tại Việt Nam khi đề cập đến câu chuyện chính trị quan trọng này. Không ít người đồng ý phát biểu, nhưng không muốn lộ diện trên màn ảnh, hoặc có người chúng tôi phải mất một năm thuyết phục mới nhận lời trả lời phỏng vấn. Tổng cộng chúng tôi gặp gỡ, tiếp xúc được rất nhiều nhân chứng, chuyên gia, nhưng chỉ đưa lên hình được khoảng 30 nhân vật.

Trailer phim Mùa đông 1991:

 Khó khăn tiếp nữa là dịch COVID-19 bùng phát trên toàn cầu, khiến việc sang nước ngoài ghi hình là điều không thể. Ê-kíp đã phải thuê những đội ngũ tại Nga, Anh và Đức để thay mình thực hiện khâu ghi hình. Khó khăn cuối cùng là việc giải mật tư liệu khá gian nan. Trên phim, khán giả có thể chỉ thấy một tấm hình chụp một tạp chí, một tờ tư liệu nào đó, nhưng để được phép tiếp cận, ghi hình nó, đoàn phim phải trải qua rất nhiều thủ tục, giấy tờ. Tôi hy vọng 10 tập phim đủ thỏa mãn những vấn đề kịch bản đặt ra. Tuy vậy, tư liệu về sự kiện này mà chúng tôi có được vẫn còn nhiều, nên dự kiến đoàn phim sẽ tiếp tục làm thêm một sản phẩm tài liệu khác”. 

Nguyễn Ngọc