Mua bán ngà voi, sao dễ thế?

“Thủ phủ du lịch voi” bán ngà voi 

Tại khu du lịch Cầu Treo thuộc bản Đôn, một nữ nhân viên tên H. mặc đồng phục, đeo thẻ, bán vé tham quan cho chúng tôi giới thiệu, vợ chồng cô ta bán rất nhiều vòng, nhẫn làm bằng ngà voi. H. còn hướng dẫn cách phân biệt ngà voi thật và ngà voi giả. Hàng giả làm từ xương hoặc nhựa, giá rẻ, được bày thành từng đống trắng trong tủ kính, có khi để cả rổ trên mặt quầy, mặt bàn cho khách chọn, còn hàng thật thì phải giấu để tránh bị lực lượng liên ngành bắt, tránh bị ăn trộm, vì giá một chiếc lắc (vòng) tay bằng ngà voi thật có giá vài triệu đến cả chục triệu đồng.

H. giới thiệu mớ vòng làm bằng ngà voi, trên tay H. cũng đang đeo chiếc vòng bằng ngà voi thật

Khi chúng tôi đòi xem hàng thật, vợ chồng H. ôm ra một túi thổ cẩm, bên trong đầy vòng và nhẫn. Vợ chồng H. cam kết, nếu khách mua mà không đem được hàng lên máy bay, họ sẵn sàng đền bù sản phẩm khác. Chồng H. còn khoe, từng mang theo cả nắm vòng lên máy bay mà chẳng gặp phải vấn đề gì.

Qua mạng xã hội, vợ chồng H. còn gửi cho chúng tôi hình ảnh những khúc ngà, thậm chí nguyên cái ngà voi lớn, trị giá ngoài chợ đen đến mấy trăm triệu đồng. Chồng H. còn khoe với chúng tôi, vừa nhận bán một chiếc ngà bạc tỷ, dài gần 1,6m. “Hàng nào cũng có. Đặt hàng là có. Vấn đề chỉ là các anh có nhu cầu không, có đồng ý mua hàng qua Zalo hay không thôi” - H. trao đổi với chúng tôi qua tin nhắn Zalo. Khi xem các hình ảnh này, một cán bộ làm việc trong lĩnh vực bảo tồn động vật hoang dã khẳng định, đây là ngà voi thật. 

Không chỉ ở H.Buôn Đôn, ở trung tâm TP.Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk), chúng tôi cũng dễ dàng hỏi mua được nhiều món đồ làm từ ngà voi. Thậm chí, có cửa hàng còn bê ra cả khúc ngà nặng hơn 2kg, to như thân chuối để chào hàng. Chúng tôi vào một cửa hàng đồ lưu niệm, mỹ nghệ núp bóng một quán cà phê trên đường Y Ngông, TP.Buôn Ma Thuột. 

Ngôi nhà rộng, hiên và sảnh chính la liệt đầu lâu thú. Tại đây, các nhân viên đang chế tác, lắp răng nanh cho lợn lòi, đẽo gọt các đầu lâu trắng hếu, răng to dài, các hốc mắt đen ngòm. Giữa phòng khách, một thanh niên cặm cụi lấy thước đo bán kính của từng chiếc vòng ngà voi trong cái bịch to. Khi chúng tôi đi qua quầy trang sức thì thấy la liệt các loại trang sức, đồ lưu niệm làm từ ngà voi. 

Chúng tôi đòi xem món này, món kia để làm quà tặng, người bán hàng tên V. trưng hết ra và giới thiệu, cam kết là từ ngà voi, từ răng, xương của động vật hoang dã quý hiếm: “Các anh mua nhẫn, vòng ngà voi ở đây, nếu dùng vài năm mà phát hiện là hàng dỏm thì cứ quay lại đây, mỗi vòng tôi đền 100 triệu đồng, đền thêm cả cái ô tô kia”.

V. bưng từ phía sau ra mấy rổ vòng, nhẫn đủ hình dạng, mẫu mã cho chúng tôi chọn, có cái vòng to như ống nứa. Rồi V. khoe, mỗi ngày, chỉ riêng qua mạng xã hội, cửa hàng này đã bán được hơn 40 đơn hàng. V. kết thúc cuộc điện thoại với một hướng dẫn viên du lịch, khoe sắp có một đoàn khách du lịch đến mua hàng.

Mua bao nhiêu cũng có! 

Minh T. là một cửa hàng lớn nằm trên đường Nguyễn Văn Cừ, TP.Buôn Ma Thuột, bày bán đủ các loại cây, trái đặc sản của cao nguyên. Quầy bán đồ trang sức, lưu niệm lọt thỏm trong đó. Người bán hàng tên H.T.N. vô tư mở tủ kính lấy cho chúng tôi xem vòng, nhẫn, bút, lược làm từ ngà voi. N. còn đưa ra một đoạn đuôi voi khô quắt, xung quanh tua tủa những sợi lông đen, cứng như cước để giới thiệu.

Cửa hàng Minh T. cân khúc ngà voi to như khúc chuối cho chúng tôi xem

Nghe chúng tôi tự giới thiệu là “dân buôn bán”, muốn có bức tượng cầu tài lộc bằng ngà voi, sau một hồi thăm dò và chạy đi xin ý kiến ông chủ, N. bê ra một khúc ngà voi châu Phi nguyên khối đặt lên bàn cân. Khúc ngà to như thân chuối, nặng 2,2kg. N. nói, voi châu Phi ăn thức ăn phong phú nên chất lượng ngà tốt hơn ngà voi châu Á. Anh ta còn giảng giải, để làm tượng thì chỉ có loại này đạt yêu cầu, vì ngà voi châu Á xốp, khó đẽo tạc. N. báo giá 70 triệu đồng/kg, nếu chúng tôi mua thêm một khúc nữa, cũng sẵn hàng. “Muốn mua nhiều, chỉ cần đặt trước là có, bao nhiêu cũng có” - anh ta nói chắc nịch. 

Khi chúng tôi viện lý do để từ chối mua, N. hẹn chúng tôi đợi thêm ít ngày nữa, khi nào có khách tương tự, N. sẽ báo lại chúng tôi để cắt ra, chia đôi. Ít ngày sau, N. gửi qua Zalo cho chúng tôi hình một khúc ngà voi châu Phi, đường kính 11cm, dài 23cm, nặng 4,9kg. 

Nạn mua bán ngà voi và các sản phẩm làm từ ngà voi không chỉ diễn ra ở Đắk Lắk. Chúng tôi ghé vào bốn cửa hàng vàng bạc quanh chợ Đà Lạt thì cả bốn đều có bán các sản phẩm từ ngà voi, lông đuôi voi. Ở tiệm vàng H.K. trên đường Nguyễn Thị Minh Khai, người bán hàng cho chúng tôi xem mặt dây chuyền to cỡ lòng bàn tay làm từ ngà voi. Ở Dinh III Bảo Đại, một cửa hàng bán đồ lưu niệm còn đề biển “nhẫn lông đuôi voi” và cam kết đó là lông đuôi thật.

Buôn bán đồ chế tác từ ngà voi ở TP.HCM

Còn tại TP.HCM, chỉ qua lời đề nghị, tài xế taxi đã đưa chúng tôi đến các điểm có bán đồ làm từ ngà voi, gồm trung tâm thương mại An Đông (P.9, Q.5), cổng tây chợ Bến Thành (P.Bến Thành, Q.1), đường An Bình (P.5, Q.5). Dọc dãy phố An Bình chuyên bán đá phong thủy, chúng tôi dễ dàng lựa được các sản phẩm làm từ ngà voi, thậm chí còn hỏi mua được cả ngà voi nguyên khối, giá 30 triệu đồng/kg. 

Ông Đàn Năng Long - ở H.Lắk, tỉnh Đắk Lắk, người nuôi nhiều voi nhà nhất Tây Nguyên, gia tộc có nhiều đời thuần dưỡng voi rừng - cho chúng tôi xem những bộ ảnh voi của mình bị trộm giết chết để lấy ngà. Giọng ông đầy đau xót: “Chúng tôi đã phải thủy táng con voi xấu số bằng cách buộc đá vào, thả xuống lòng hồ sâu. Kẻ xấu luôn tìm kiếm, đào bới để lấy lông đuôi, ngà, xương, da đem bán; chỉ có cách đó, chúng mới không tìm ra được mộ voi”.

Bắt giữ nhiều vụ nhập lậu ngà voi Chiều 26/3, Cục Hải quan TP.Đà Nẵng phát hiện lô hàng hơn 9,1 tấn nghi là ngà voi được cất giấu trong các container chứa các thanh gỗ xẻ. Qua kiểm tra hồ sơ, lô hàng này được vận chuyển từ Congo về cảng Tiên Sa, Đà Nẵng. Trước đó, ngày 22/1, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ (Cục Hải quan Hải Phòng) phát hiện một lô hàng xuất phát từ cảng Apapa (Nigeria, châu Phi) có biểu hiện nghi vấn, được khai báo là gỗ gõ, doanh nghiệp đứng tên nhập khẩu là Công ty TNHH Xuất nhập khẩu VIC Thanh Bình (TP.Hà Nội). Hệ thống thông quan tự động phân luồng đỏ (kiểm tra thực tế hàng hóa qua máy soi container). Qua kiểm tra bằng máy soi, lực lượng chức năng phát hiện, lô hàng có chứa nửa tấn ngà voi và hơn 1,5 tấn vảy tê tê. Tại TP.HCM, lực lượng hải quan từng bắt giữ rất nhiều vụ buôn lậu bộ phận của động vật hoang dã. Trong đó, chỉ riêng trong hai tháng 10 và 11/2016, lực lượng hải quan đã phát hiện, bắt giữ sáu vụ nhập lậu ngà voi và vảy tê tê với tổng trọng lượng gần 5 tấn. Tuy nhiên, không ít vụ đã khởi tố nhưng phải đình chỉ điều tra vì không xác định được chủ hàng (các chủ hàng có tên trên vận đơn đều từ chối nhận với các lý do “đối tác gửi nhầm”). Kẻ ác đã giết hại chú voi ở Buôn Đôn chỉ để cướp cặp ngà

Nhóm Phóng viên