Một thế giới thực sự An

Những ngày này, tôi lại thấy nhớ An và một ngày mùa hè của một năm nào đó ở Nam Cát Tiên. 2 đứa ra chợ sớm, mua được mấy nhúm rau thơm với xấp bánh tráng rồi đạp xe vào rừng. Treo võng dưới một vòm cây có cái tán rộng đến mức có thể ôm trọn bầu trời, chúng tôi thong thả uống trà, rồi đọc sách.

Tới trưa, An lấy bánh tráng ra cuốn rau sống ăn một cách ngon lành no nê. Một bữa chay dã chiến đơn giản, thuần túy, nhẹ nhàng như hơi thở. Vừa ăn, An vừa kể về thầy, về cốc Nhìn Xa và những buổi sớm uống trà bên núi Pakchong. Tôi không am hiểu về chay tịnh. Nhưng đi với An cũng mon men làm quen với cái cách mà bạn kết nối với thiên nhiên trong ẩm thực hằng ngày.

Ví như những ngày mưa này, sau một đêm ẩm ướt, buổi sáng ra vườn sẽ thấy cơ man nào là nấm mọc kín lối đi. An sẽ hái đầy một rổ nấm to, vô cùng rón rén, như thể sợ giẫm lên những cái búp tròn xoe như cái dù bé xíu thì phải tội với cỏ cây vậy. Rồi An mang vào nhà nấu với mấy cây sả mập ù.

Nấm tươi quá chừng là ngon ngọt, thêm hương sả dậy mùi cay nồng, nhưng như thế vẫn còn chưa đủ. Nhất định An sẽ nêm tương miso với nước mắm chay. Vậy là xong một nồi nước lèo. Chan vào tô bún tươi sợi tròn to chắc mẩy, chỉ vậy thôi mà 2 đứa xì xụp húp đến hết tô.

Nhắc lại điều này, tôi còn như cảm nhận được hương vị của rau thơm tan trên đầu lưỡi. Những đọt rau cắt trong vườn nhỏ rí, nhưng nhai tới đâu, mùi tinh dầu tỏa hương thơm ngát tới đó. An gọi đó là những tô bún mùa hè.

Cái vị ngọt thanh của nước lèo này, An nói không đâu bằng một quán chay trong con hẻm đối diện chùa Vĩnh Nghiêm, đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa. Có thời gian chúng tôi ngồi đó suốt. Ngồi nhiều đến độ cô bé nhân viên không cần hỏi mà sẽ mang ra 1 tô hủ tíu sa tế chay, 1 phần hến xúc bánh đa tuyền chân nấm đông cô được xử lý kỹ lưỡng, rồi lẳng lặng đi lặt và rửa rau - vốn là công việc nhiều cần mẫn và quan trọng bậc nhất của nhà hàng.

Cả rau và nấm sẽ được dùng hết ngay trong ngày. Riêng khoản nước lèo, phải được hầm bằng rất nhiều loại củ quả trong ít nhất là 3 tiếng đồng hồ mới đạt được độ ngọt thanh trong trẻo dễ chịu đến vậy. Ăn xong, ra về, mà thấy lòng dịu dàng như nắng sớm ban mai.

Trong giáo lý nhà Phật, ẩm thực chay hàm chứa thông điệp về việc trân trọng sự sống muôn loài, bảo vệ sinh mệnh trong các cõi và giáo dục lòng từ ái. Ăn chay còn thể hiện lòng tin của bậc xuất gia với giáo pháp và thực thi ở một khía cạnh thiết thân: sự ăn, lợi dưỡng.

Nhưng ở thời đại mà con người gắn kết sâu sắc với đất trời, cỏ cây - một sự giàu có không đong được bằng tiền, chỉ bằng năm tháng và trí tuệ vô tận mà thiên nhiên đã trao tặng - thì ăn chay không còn đơn thuần là vì lý do tôn giáo, mà còn vì môi trường, vì sức khỏe vật lý cũng như sức khỏe tinh thần. Với sự am hiểu các nhóm dưỡng chất mà thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật cung cấp cho con người, tương đương hoặc có phần nhỉnh hơn thực phẩm có nguồn gốc từ động vật, người ta bắt đầu tự tin lựa chọn cho mình một lối sống chay tịnh, dù là ăn chay kiểu lacto, avo, lacto-avo, pescetarian, kiểu thuần chay hay là ăn chay linh hoạt…

An không chọn kiểu ăn chay nào cho riêng mình. Cô chỉ ăn theo nhu cầu của cơ thể, các dưỡng chất có trong thực phẩm nguồn gốc từ thực vật, sẽ tự động cân bằng. Cách An thưởng thức những bữa chay, như một nghi thức nhiều hân hoan, khiến tôi cảm thấy hứng thú với việc học cách ăn chay, bằng tất cả tình yêu thương thiên nhiên, cỏ cây và vạn vật quanh mình.

An nói, bạn ăn gì không quan trọng, quan trọng là bữa ăn với ai, những câu chuyện gì sẽ kể, trong một ngôi quán quen thuộc nào của chúng ta vào những năm tháng xưa cũ…

Cuộc sống cứ thế tiếp diễn, dù chúng tôi đang ở cách xa nhau đến vài giờ bay. Trong tin nhắn gần nhất gửi cho tôi, An viết: “Bạn biết không, từ cửa sổ phòng ngủ mình nhìn xuống là một gia đình nào đó dựng chòi sống dưới vòm cây thành phố. Cũng không biết họ có mấy người, nhưng mình thấy họ có cả 1 bầy chó, 5 con mèo và cả đàn gà sáng chiều chạy lon ton”.

Tôi như thấy mở ra trước mắt mình một thế giới quá đỗi thuần khiết, ngọt ngào và trong trẻo, và thực sự là An. 

Hồng Hạnh