Mong ước bình yên của những đứa trẻ tha hương

Một thế hệ bị tổn thương

Trẻ em Palestine giữa đống đổ nát của một tòa nhà bị phá hủy trong cuộc không kích của Israel ở thành phố Jabalia, phía bắc dải Gaza vào ngày 18/3 - Ảnh: Bashar Taleb (AFP/Getty Images)

Bắt chước động tác chải tóc bằng lược, Sama Tubail nhìn chằm chằm vào hình ảnh phản chiếu của mình trong gương và bắt đầu khóc. Sama nói với kênh CNN: “Cháu rất buồn vì không còn một sợi tóc nào để chải. Cháu cầm gương vì muốn chải tóc. Cháu thực sự muốn chải tóc một lần nữa”.

Đối với cô bé 8 tuổi, hình ảnh mình để tóc dài và chơi đùa với bạn bè ở thành phố Jabalya, phía bắc dải Gaza dường như chỉ còn là một giấc mơ xa vời. Cuộc sống của cô bé hoàn toàn thay đổi sau ngày 7/10/2023, khi nhóm Hamas tấn công vào lãnh thổ Israel và làm bùng lên ngọn lửa chiến tranh. Sama và gia đình cô bé nằm trong số 1,9 triệu người Palestine phải rời bỏ nhà cửa.

Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) ước tính trong một báo cáo vào tháng 6/2024 rằng: gần như tất cả 1,2 triệu trẻ em ở Gaza đều cần được hỗ trợ về mặt tâm lý, đặc biệt là những trẻ phải trải qua nhiều sự kiện đau thương liên tiếp.

Đợt không kích của Israel vào ngày 18/3/2025 đã phá vỡ thời gian tạm dừng giao tranh kéo dài 2 tháng, giết chết hơn 400 người. Trong số những người thiệt mạng có 183 trẻ em và 94 phụ nữ. Thời điểm diễn ra các cuộc không kích là yếu tố đã làm tăng tỉ lệ phụ nữ và trẻ em trong số các nạn nhân, bởi nhiều người đang ngủ khi tên lửa tấn công vào ban đêm hoặc buổi sáng sớm.

Shaima Al-Obaidi - Giám đốc truyền thông cấp cao tại tổ chức Save the Children Anh quốc, hiện đang làm việc tại Gaza - kể: “Đó là một đêm kinh hoàng với tôi nhưng là trải nghiệm quá quen thuộc đối với trẻ em và các gia đình ở Gaza sau 18 tháng chiến tranh”.

Trong 6 tuần, Shaima đã dành thời gian trò chuyện với các gia đình được Save the Children hỗ trợ và lắng nghe những câu chuyện đau lòng. Mọi gia đình mà cô gặp đều phải rời bỏ quê hương, một số gia đình đã phải di dời tới 20 lần. Tất cả họ đều phải đối mặt với tình trạng thiếu lương thực. Một số trẻ sụt tới 15kg do đói kém liên miên và phải ăn thức ăn chăn nuôi để có thể sống sót.

Một số trẻ khác trải qua chấn thương tâm lý nặng nề khi chứng kiến ​​cái chết của những người thân yêu. Shaima nhớ lại: “Tôi từng gặp một bé gái 9 tuổi. Vết thương do mảnh đạn đã phá hủy một phần hộp sọ của em. Ban đầu, các bác sĩ nói rằng cơ hội sống sót của em rất mong manh. Nhưng thật khó tin khi đứa trẻ có thể đi lại, thể hiện trí thông minh đáng kinh ngạc và nói chuyện một cách tự tin. Em ấy mong ước trở thành một giáo viên để có thể dạy những người khác cách tái thiết Gaza”.

Nỗi lo chia cách gia đình

Chính quyền Mỹ vào ngày 21/3 đã chấm dứt hợp đồng với Trung tâm Công lý Acacia và ngừng mọi hỗ trợ pháp lý cho trẻ em di cư vào Mỹ mà không có cha mẹ hoặc người giám hộ, gây tác động lớn đến gần 26.000 trẻ vị thành niên di cư. Đồng thời, chính quyền Mỹ cũng tiếp tục chính sách giam giữ các gia đình nhập cư. Học viện Nhi khoa Mỹ cảnh báo các cơ sở của chính phủ liên bang “không đáp ứng các tiêu chuẩn cơ bản về việc chăm sóc trẻ em”.

Hiệp hội Luật sư Mỹ đã lên án hành vi vi phạm “quyền được tư vấn pháp lý theo đúng thủ tục” đối với các gia đình bị giam giữ. Chính sách mới cũng cho phép Cơ quan Thực thi di trú và Hải quan Mỹ (ICE) bắt giữ người di cư không có giấy tờ tại trường học, làm giảm tỉ lệ học sinh đi học và làm gia tăng nỗi sợ hãi, lo lắng cho cả học sinh và giáo viên.

Beatriz - một người mẹ đơn thân đã di cư đến Mỹ từ hơn 20 năm trước, hiện đang sống tại thành phố Durham, bang Bắc Carolina - cho biết: “2 đứa con trai 10 và 13 tuổi của tôi lo sợ ICE có thể đến trường của chúng. Chúng đã nghỉ học một ngày đầu tháng Ba sau khi nghe tin đồn. Các con tôi lo rằng khi chúng đến trường và trở về, tôi sẽ không còn ở nhà”.

Tổ chức Council of Great City Schools - một nhóm đại diện cho 78 quận trường lớn trên cả nước - đã tiến hành khảo sát và nhận thấy tình trạng vắng mặt của học sinh đang gia tăng. Các em cũng thể hiện mức độ lo lắng nhiều hơn, hành vi bắt nạt gia tăng và sự tham gia của phụ huynh vào các hoạt động giáo dục cũng suy giảm do sự thay đổi về chính sách.

Lizyuri Gallardo - cố vấn tại một trường học ở thành phố Denver, tiểu bang Colorado - cho biết, 300 trong số 900 học sinh tại trường đã tìm kiếm tư vấn tâm lý trong năm 2025, chủ yếu là để thảo luận về nỗi sợ bị trục xuất. Cô Gallardo cố gắng giúp học sinh cảm thấy được chuẩn bị về mặt cảm xúc cho bất cứ điều gì chúng có thể gặp phải, đồng thời xoa dịu sự lo lắng của chúng ở trường.

Cô chia sẻ: “Trẻ em giống như những miếng bọt biển, chúng là những người đầu tiên cảm thấy nỗi sợ từ sự thay đổi. Tại trường, tôi chỉ có thể nói với học sinh rằng chúng tôi yêu chúng và chúng tôi quan tâm đến chúng. Trường học là một gia đình lớn và các thầy cô sẽ luôn ở đây để hỗ trợ”.

Linh La (theo The Guardian, CNN, ABC, NBC News)