Mong manh cuộc sống trên tầng cao

Gần một tuần trôi qua sau thảm họa chung cư Carina, cơ quan chức năng vẫn chưa tìm ra nguyên nhân gây cháy. 13 nạn nhân tử vong, gần 100 người khác bị thương hẳn vẫn chưa hiểu được lý do vì sao họ đã bỏ ra một số tiền khá lớn để tìm nơi trú thân đầm ấm, tiện nghi được gọi tên là "chung cư cao cấp", lại phải lãnh hậu quả chết người như vậy.

Bao dự định tương lai vĩnh viễn khép lại. Bao con người bỗng chốc bơ vơ không chốn nương thân. Bao gia đình mới đó mà kẻ còn người mất. Nỗi đau ấy, sự mất mát ấy biết bao giờ nguôi ngoai?

Ảnh minh họa

Bước đầu, Sở Xây dựng TP.HCM đã phát hiện chủ đầu tư Carina vi phạm hàng loạt quy định, trong đó có quy định về phòng cháy chữa cháy.

Sau khi đám cháy xảy ra, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong đã chỉ đạo phải kiểm tra an toàn phòng cháy toàn bộ các chung cư trên địa bàn thành phố. Thế nhưng, bốn ngày sau vụ cháy, chỉ duy nhất một “người hùng” Đoàn Ngọc Hải dẫn quân đi kiểm tra tình hình phòng cháy ở các chung cư trên địa bàn quận 1 và ngay lập tức phát hiện ra nhiều sai phạm chết người.

Cũng trong thời điểm này, ngày 27/3, hơn 100 hộ dân ở Nghệ An đã tụ tập kêu cứu về việc chung cư đưa vào sử dụng đã 5 tháng mà chưa có hệ thống phòng cháy chữa cháy. 

Tại Hà Nội, Ban Đô thị và HĐND thành phố xác định 38 chung cư giữa lòng thủ đô không đảm bảo quy định phòng cháy. Trong đó, có 26 tòa nhà không thể khắc phục do liên quan đến kiến trúc, kết cấu.

Những thông tin trên cho thấy, rõ ràng thảm họa cháy đang tiềm ẩn và có nguy cơ rất lớn với những cư dân trên tầng cao. Tính mạng, sức khỏe của họ đang treo lơ lửng, phập phù trên những cái neo thiếu an toàn từ lương tâm, trách nhiệm của đơn vị đầu tư và cơ quan quản lý.

Sau mỗi vụ cháy lại phát sinh những tranh chấp về trách nhiệm, mức độ bồi thường thiệt hại giữa chủ đầu tư và cư dân gặp nạn. Ngay trong trường hợp Carina, sau vụ cháy, nhà đầu tư im lặng đến vô cảm. Chỉ đến khi nạn nhân tụ tập đông người yêu cầu 5 việc cần thực hiện, chủ đầu tư mới lên tiếng về mức hỗ trợ, các đối tượng được hỗ trợ.

Cháy chung cư Carina

Không chỉ thảm họa cháy nổ, do đặc thù là lượng cư dân lớn, sống tập trung trong không gian hẹp và cao tầng, cùng sử dụng chung nhiều phương tiện, cơ sở hạ tầng như điện nước, thang máy, dịch vụ gửi xe… tất cả các sinh hoạt, phương tiện ấy đều lệ thuộc vào chủ đầu tư, đồng thời là nhà cung cấp. 

Mấy năm qua, mâu thuẫn giữa cư dân chung cư và chủ đầu tư càng lúc càng tăng và mở rộng. Trong các cuộc tranh chấp ấy, những cư dân riêng lẻ lại hết sức nhỏ nhoi, yếu đuối về tiền bạc, thế mạnh quan hệ so với chủ đầu tư thường là các đại gia lắm của nhiều tiền. Việc tự giác bồi thường thiệt hại một cách công bằng, đầy đủ cho nạn nhân thật khó khăn, hiếm hoi.

Tham gia giải quyết các tranh chấp ấy, người ta lại thấy những anh vệ sĩ của các doanh nghiệp đã “đưa chân cao”, “vuốt má” người khiếu kiện đến nỗi phải nhập viện. Lại có những người “lạ mặt” tham gia bênh vực chủ đầu tư…

Theo sức hút của tiến trình hiện đại hóa, công nghiệp hóa, người dân từ các vùng nông thôn đổ về đô thị sẽ ngày một tăng. Nhờ “sự phù phép” của các đại gia địa ốc, số cao ốc chung cư ngày càng nhiều, càng phổ biến; nguy cơ cháy nổ và tranh chấp sẽ ngày càng căng thẳng và quyết liệt hơn. Thực tế cho thấy, cơ chế ban quản lý chung cư do đại hội cư dân bầu ra còn hình thức, chưa đáp ứng được yêu cầu này.

Rất cần một thiết chế xã hội như trung tâm tư vấn, câu lạc bộ pháp lý, văn phòng đại diện… để tư vấn, hỗ trợ pháp lý hay đại diện theo quyền để thay mặt, hoặc đồng hành với cư dân trong các cuộc tranh chấp với chủ đầu tư.

Các cư dân phải có nhiều thông tin hơn về căn hộ của mình, hiểu biết và có quyền ngang bằng với đối tác là các chủ đầu tư. Có như vậy thì ngoài áp lực của cơ quan quản lý nhà nước, sẽ có thêm áp lực của khách hàng buộc chủ đầu tư phải nâng cao trách nhiệm, không thể chỉ vì đồng tiền mà sẵn sàng đặt cược mạng sống người khác với tử thần. 

Đài Lê