Món xơ mít muối hao cơm của nội

Lúc chị em tôi còn nhỏ, gia đình tôi cũng như nhiều gia đình khác trong xóm nghèo vô cùng. Chị em chúng tôi cứ lớn lên, nhờ những rau trái trong khu vườn của nội. Khu vườn ấy nội trồng không thiếu thứ gì. Tôi nhớ, mỗi lần mẹ nấu ăn, thiếu thứ gì mẹ đều kêu chị em tôi chạy lên nội xin.

Vườn của nội trồng rất nhiều mít. Mỗi lần mít chín, chúng tôi lại được ăn đã đời. Trái mít coi vậy mà không phải bỏ thứ gì, múi mít để ăn, hột mít cũng đem luộc ăn, vỏ mít thì cho mấy con bò, còn xơ mít thì nội đem đi muối chua. Nội nói, món xơ mít muối là món mà nội đã ăn từ khi còn nhỏ xíu, "chớ có chi mà ăn", nội cười hiền.

Mỗi khi nhà có mít chín, nội lại làm món xơ mít muối khiến chị em tôi thích mê

Nội tôi người gốc Nghệ An. Có lẽ sống ở miền Trung đầy nắng gió và nghèo khổ nên nội tiết kiệm vô cùng. Với những rau trái trong vườn, nội “sáng tác” ra rất nhiều món ăn.

Khi trái mít được cắt ra và đã lựa phần múi riêng, nội bắt đầu gỡ phần xơ mít, sau đó nội đem bóp với muối, rửa sạch, bóp thật khô rồi đem phơi cho héo. Khi xơ mít se lại, nội đem trộn thật đều với muối trắng rồi ép chặt vào vại, đậy trong 1, 2 ngày là có thể ăn.

Những ngày nội muối xơ mít, chị em tôi thích vô cùng, vì thế nào nội cũng đem cho gia đình tôi. Những ngày đó, có khi bữa cơm chỉ có xơ mít muối và chén nước mắm ớt, vậy mà hao cơm vô cùng, mấy chị em đứa nào cũng ăn liền mấy chén mà không biết no.

Có khi, nhà nhiều mít chín, nội lại cặm cụi muối cả mấy vại, và những ngày đó, chị em tôi chỉ mong mau tới bữa cơm, vì với món xơ mít muối của nội, có khi mẹ mua thêm cá nục về kho cùng, có khi mẹ đem xào với thịt ba chỉ, cũng có bữa mẹ làm chẻo đậu phụng (một món ăn phổ biến của người Nghệ An, Hà Tĩnh, được chế biến từ đậu phộng rang).

Món xơ mít muối của nội có khi được xào với thịt ba chỉ, có lúc được kho với cá nục, và dù là món gì, thì chị em tôi cũng ăn miệt mài không ngán

Khi tôi học lớp 6, nội dạy tôi làm món xơ mít muối, và mỗi lần nhà có mít chín, tôi lại loay hoay cặm cụi gỡ xơ mít rồi đem muối, và đến bữa cơm, hạnh phúc nhất khi ba tôi nói “truyền nhân của bà nội đây rồi, muối xơ mít ngon gần bằng bà nội”.

Khi chúng tôi lớn lên, vườn của nội bắt đầu ít cây, nhiều cây quá già đã bị đốn, ông bà nội tôi cũng không còn sức để trồng rau, trồng thêm hoa trái nữa.

Lần lượt chị em tôi có gia đình, có con cái và cuộc sống riêng, không còn năng đến thăm nội hay chạy chơi, hay trèo lên các cây ăn trái trong vườn của nội. Có lẽ cũng ít đứa nào nhớ món xơ mít muối của nội.

Một ngày tháng 5, khi đó tôi đang ở Sài Gòn, mẹ tôi gọi điện, kêu về nhanh, "về gặp bà nội một lần, con ơi".

Tôi về, cầm lấy bàn tay nội, nước mắt chạy vòng quanh, đôi bàn tay ấy đã trồng cơ man nào là cây trái, rau củ để cung cấp cho gia đình tôi, gia đình các cô, các chú tôi. Đôi bàn tay ấy lúc nào cũng làm món này món kia cho chị em tôi, cho cả đàn cháu nhỏ.

Tôi ngồi trong khu vườn của nội. Ngày xưa, vườn của nội không thiếu thứ gì. Bây giờ không còn nội, gốc me gốc khế, gốc ổi, cây vú sữa nội trồng, tất cả đều buồn thiu. Nội ơi!

Thu Phong