Món tung lò mò kết tình gia đình chúng tôi

Đó là lời khen của "người bản địa" - anh rể tôi - dành cho chị. Còn tôi và em trai thì mê tít món đặc sản quê anh rể, dù thời chị mới tập tành làm thử mẻ tung lò mò đầu tiên hay thành quả của 10 năm học hỏi.

Tung lò mò, còn gọi là lạp xưởng bò, là món ăn truyền thống của người Chăm ở An Phú, An Giang. Cách chế biến này gần như “bí truyền” trong cộng đồng người Chăm. Thế nhưng vì thương và tin cậy cô con dâu, gia đình anh vui vẻ truyền nghề cho chị.

Thành phẩm tung lò mò của chị tôi cùng những trái bứa anh rể hái từ quê gửi cho ba mẹ cùng các em ở thành phố

Chị nói, ban đầu nghe ba mẹ chỉ dạy chị làm tung lò mò, cả anh rể tôi cũng ngạc nhiên. Anh bảo, vậy là ba mẹ thương em hơn thương anh rồi.

Cảm động tấm lòng của gia đình chồng, chị cũng tập tành làm thử. Mà chị đâu dám làm thử bên nhà chồng (hồi học nghề, chị chủ yếu chỉ đứng cạnh mẹ và các chị em gái chồng coi làm và phụ hợ vài thứ lặt vặt thôi). Cho nên mẻ đầu tiên của chị ra lò, cả nhà tôi được 1 trận cười bể bụng vì lạp xưởng chị nhồi chỗ nhỏ chỗ to, chỗ mặn, chỗ lạt. Tuy nhiên, mùi vị của nó, theo anh rể tôi đánh giá là đã có hơi hướm tung lò mò.

Lúc đó, chị gãi gãi đầu, bẽn lẽn nói: “Sao em cũng làm 8 phần nạc, 2 phần mỡ bò trộn đều nhau, cho gia vị muối, đường, bột ngọt, tiêu mà nó ra vị không đều?”.

Anh rể tôi nghĩ hồi lâu mới phát hiện cô nàng của anh do lười, toàn lấy đũa vít vít thịt, mỡ chứ có trộn gì đâu. Rồi thì ướp thịt xong, không chờ thấm, chị mang nhồi vô ruột. Còn nữa, nhồi xong không canh đoạn mà tiện tay chỗ nào thắt ruột tung lò mò đoạn đó… "Kết quả vậy là hay lắm rồi" - anh rể bật cười.

Sau lần được chồng nhận xét, chị tôi đã âm thầm tập làm thêm rất nhiều lần nữa. Chị làm xong, không cho anh rể ăn liền mà lại mang cho "2 cái máy thử" là tôi và em trai. Phải công nhận, chị càng làm càng điêu luyện. Tung lò mò có 2 vị: chua và không chua. Vậy mà cái nào chị cũng làm thành công hết.

Mỗi lần về quê chồng, chị lại cùng anh đi hái cả rổ bứa, mang lên nhà thành phố để vào ngăn đá tủ lạnh, ăn dần với tung lò mò. Thường khi ăn món này, chị tôi nướng trên vỉ than, cùng vài khúc tung lò mò là 1-2 trái bứa xanh. Sau khi tung lò mò chín, sực mùi thơm nức, chị lấy trái bứa đã chín vàng đều vỏ ra nhanh tay lột rồi pha nước chấm. Sau đó, chị mới sắp hết ra dĩa, bày lên bàn mời cả nhà cùng thưởng thức như một món chính trong bữa cơm.

Trái bứa chua chua, nướng lên có mùi thơm thật dịu, dầm vào nước mắm, ớt, tỏi, đường, mang chấm tung lò mò nướng mới ngon làm sao. Có lẽ nhờ thứ nước chấm độc đáo này nên chúng tôi cứ cảm giác tung lò mò chị tôi làm lúc nào cũng thật… thành công.

Hôm nào thèm tung lò mò, tôi và em trai lại lấy đặc sản này từ ngăn đá ra, cho cả trái bứa vào xửng hấp. Sau đó cũng dầm trái bứa hấp làm nước chấm tung lò mò, ăn cũng ngon không kém cạnh, chỉ là không thơm bằng nướng.

Vì lời khen của 2 đứa em nên khoảng vài tháng, chị rảnh lại đi chợ chọn thịt bò thật tươi, ngon và trổ tài. Tôi cũng muốn học bí quyết, mà chị không cho, chỉ cho thắt nút lúc nhồi thịt và lấy tăm xăm lỗ quanh khúc lạp xưởng thành phẩm và mang phơi nắng, canh lấy vào.

Chị làm 1 mẻ như vậy thường cả chục ký thịt bò, không phải chỉ cho nhà tôi, nhà chị mà còn gửi ngược về An Giang, với lời nhắn: “Con gửi ba má nếm thử”. Nói vậy chứ tôi biết, chị gửi vì rõ ràng, ông bà rất thích ăn món này, nhưng vì tiết kiệm, ông bà cứ quanh năm rau cháo. Chỉ đến tết mới mua thịt bò làm cho con cháu tề tựu về ăn, gửi cho sui gia. Tung lò mò thật sự là món ăn kết nối tình thân của đại gia đình chúng tôi.

Tôi nghĩ chị tôi sống tình cảm vậy nên được cha mẹ chồng thương. Mà thật vậy, đâu chỉ có món tung lò mò, còn biết bao nhiêu thứ, ông bà gom góp cho vợ chồng chị và các cháu nội nơi thành phố. Vậy mới biết, thói ăn, nết ở, được mẹ cha nhắc chị em tôi "ra rả" bên tai, có khi làm chúng tôi sợ hãi, ngán ngẩm, thế nhưng chưa bao giờ là thừa cả.

Nguyễn Thụy Diễm Chi