Món ram trong mâm cúng

Má kể, lúc còn sống, ông bà nội tôi rất thích món ram nên trong mâm cúng, dù đã có dưa hành củ kiệu, bánh tét… mà thiếu món ram thịt thì má cảm thấy như "thiêu thiếu" thứ gì đó. Má bảo món ram thịt coi dễ làm vậy nhưng nếu làm không khéo, không đúng cách và không có "bí quyết" riêng thì chắc chắn sẽ không được thơm ngon và giòn khi chiên.

Thịt nạc heo để gói ram phải là loại thịt heo nạc tươi ngon, còn nóng hổi khi mới ra lò. Trong ký ức tuổi thơ tôi, mỗi khi nhà có giỗ hay những ngày gần tết, sáng sớm má thường ghé chợ lựa mua thịt tươi ngon nhất để cùng mấy cô tôi ngồi gói ram, làm mâm cúng tươm tất dâng ông bà. 

Má tác giả rất ưu tiên món ram để cúng ông bà

Thịt nạc heo mua ở chợ về, má rửa sạch qua mấy lần nước và để vào rổ cho thật ráo. Sau đó má mới bắt đầu thái và băm vừa nhuyễn. Má nói "nhỏ" bí quyết, để món ram thịt thơm ngon và có vị béo thì phải băm thêm một ít mỡ heo trộn đều. Ngoài ít gia vị như tiêu, bột ngọt, đường, má cũng không quên thêm một ít nước mắm ngon vào tô thịt để món ram thịt được đậm đà, mặn mà, thơm ngon hơn khi chiên.

Đặc biệt, với má, tô thịt để làm món ram chiên giòn mà thiếu hành tím cắt mỏng trộn đều thì coi như món ram sẽ thiếu đi phần hương vị “đặc trưng”.   

Món ram chiên giòn “xứ Quảng” cũng không thể thiếu nguyên liệu gói ram là loại bánh tráng mỏng rất “đặc trưng” của người dân xứ Quảng. Bánh tráng mỏng được má cắt thành hình tam giác, cỡ to hơn lòng bàn tay người lớn một chút. Ở đầu nhọn hình tam giác của bánh tráng, trước khi gói ram, má nhúng sơ qua nước sạch một chút để khi gói và cuốn ram lại sẽ dễ dính.

Khi chảo dầu trên bếp đã nóng, bốc mùi thơm lựng, má dần thả những gói ram vào chảo. Má liên tục dùng đũa để đảo và trở cho đến khi những gói ram vàng đều và bốc mùi thơm thì vớt ra, sắp ngay ngắn vào đĩa. 

Để món ram thịt “hấp dẫn” và “bắt mắt” hơn trong mâm cúng, má thường sắp chả lụa hay thịt nướng xung quanh, bên trên đĩa ram rồi mới mang lên bàn thờ dâng cúng ông bà, tổ tiên. Trong những ngày giỗ chạp hay trong 3 ngày tết, cô bác, họ hàng, người thân, con cháu tề tựu về "nhà thờ" của ba má tôi ăn tết. Ai cũng tấm tắc khen món ram thịt má làm giòn rụm, thơm ngon đậm đà.

Thú thật, hồi nhỏ còn ở quê, thời nghèo khó, thiếu thốn cho đến hôm nay, đi làm ăn xa rồi trở về quê nhà sum họp dịp tết, hầu như ngày nào tôi cũng đều thưởng thức món ram giòn rụm, béo ngọt “nhà làm” của má mà không biết chán.  

Món ram thịt "bình dân" mà thân thương của người dân xứ Quảng Ngãi quê tôi hay của má trong những mâm cúng giỗ ông bà tổ tiên hay trong mấy ngày tết giờ đây trở thành món ăn hằng ngày của nhiều người, nhiều gia đình chứ không chỉ gói vào những dịp lễ trọng đại.

Đối với chị em tôi, món ram của má không chỉ đơn thuần là một món ăn. Nó chất chứa thật nhiều kỷ niệm về tình cảm, truyền thống của gia đình và cả ký ức của đời người trong những năm tháng còn nhiều khốn khó; nhắc cho tôi nhớ mình đã từng được thương yêu, dạy dỗ ra sao để hôm nay khôn lớn, trưởng thành. 

Nguyễn Đước