Món ăn ngày mưa gió

Ngày nay, bà nội trợ dễ dàng tìm thấy chén mắm chưng tại các chợ hay siêu thị

Hồi tôi còn nhỏ, hình như biển dồi dào tôm cá hơn bây giờ, gặp mùa biển có loại cá nào quá nhiều thì các bà nội trợ tận dụng lúc cá rẻ mà chế biến đủ loại để dành cho mùa biển động.

Từ cuối tháng Chín âm lịch, quê tôi bắt đầu những ngày mưa. Hồi nhỏ, tôi rất thích những ngày mưa dầm. Mưa lớn và dai dẳng khiến nhiều con đường bị ngập, xe cộ không chạy được, bọn trẻ chúng tôi sẽ được nghỉ học. Không đi chợ được, má tôi sẽ làm những món như bánh căn, bánh xèo… Không đi chợ được nên bánh xèo chỉ cần vài con tôm đất với miếng thịt mỏng là đủ.

Bánh căn, bánh xèo có thể ăn cùng một thứ mắm nên má sẽ làm một nồi mắm nhỏ. Má nấu mắm với nước đường, sau đó luộc cà chua với thơm, băm nhỏ rồi cho vào mắm, nêm nếm vừa ăn thì đập vài tép tỏi bỏ vào. Mùi mắm thơm lừng khiến ai cũng cảm thấy đói bụng. Bánh căn cũng có thể ăn với nước cá kho lạt, thường là cá ồ hoặc cá liệt. Má còn cẩn thận làm thêm một tô mắm nêm. Bánh căn nóng bỏ mỡ hành ăn cùng mắm nêm có thêm mấy cọng xoài sống băm nhỏ, ngon không tả nổi.

Nhà đông người nên mỗi người một việc: xay bột, quạt than, nấu mắm, lặt rau… Ai cũng vui vẻ làm và háo hức đợi đến lúc ngồi bên bếp than hồng chia nhau từng chiếc bánh nóng hổi. Cứ bánh chín vớt ra cho liền vào chén mắm, có khi từ cái bánh trước đợi đến cái bánh sau là rất lâu nên ăn hoài mà không no. Mặc cho mưa rơi sầm sập ngoài trời, trong nhà vẫn ấm áp tiếng cười giọng nói.

Bánh căn - món ăn gắn liền với những ngày mưa gió ở miền Trung

Cũng bởi nhà đông con mà mùa mưa có thể kéo dài nên má tôi thường chuẩn bị thực phẩm cho những ngày mưa gió. Vào những dịp chợ có nhiều mực, má tôi mua về muối. Những con mực hồng hào mới vớt từ biển lên, không cần rửa lại, chỉ để ráo rồi đem muối với muối hột trong những cái tỉn bằng đất. Cứ một lớp muối, một lớp mực tùy khẩu vị mỗi nhà. Đến mùa mưa, mực vừa chín, má lấy vài ba con mực muối, để nguyên không rửa, đem nướng trên than hồng. Con mực chín vẫn no tròn cơm trong bụng, bên ngoài bám một lớp muối mỏng. Mực muối nướng ăn với cơm ngon cực kỳ. Sau bao nhiêu năm tháng, con mực muối không còn được làm theo kiểu ngày xưa nên món ngon cũng chỉ còn trong ký ức.

***

Có nhiều thứ ta tự nhiên nhớ lại chỉ vì một thoáng nhìn thấy thứ gì đó gợi nhớ. Như một ngày, ngồi trong nhà nhìn ra mặt đường đầy những bong bóng mưa, chợt nhớ hình như lâu rồi chưa được ăn mắm chưng. Món này má tôi cũng thường nấu vào những ngày mưa. Cá thu được muối nguyên con, đến mùa mưa người ta mới đem ra bán. Cá đem về lạng bỏ da rồi xắt khúc băm nhuyễn, kỳ lạ là chưa nấu mà đã nghe thơm phát thèm. Má đập vài cái trứng vịt, phải là trứng vịt thì mắm mới béo mà ngon. Thịt ba chỉ cũng băm, thêm trái cà chua chín bỏ hạt băm nhuyễn. Sau khi đánh cho trứng vịt tan, má trộn các nguyên liệu với nhau, thêm tiêu, đầu hành và hành lá xắt nhỏ. Má không nêm thêm gia vị, chỉ đem hỗn hợp đó chưng cách thủy chừng 15 phút. Trong ký ức của tôi, những ngày mưa ăn cơm với mắm chưng là những bữa cơm ngon tuyệt vời.

Bây giờ, mắm cá thu đã được xay nhuyễn, thịt cũng được xay sẵn nên công việc nội trợ trở nên nhẹ nhàng. Dù cũng mắm, cũng thịt, cũng cà chua băm nhỏ thêm hành tiêu nhưng khi ăn, tôi không còn thấy ngon như ngày còn nhỏ. Không biết vì bây giờ có nhiều sự lựa chọn nên khẩu vị của mình cũng thay đổi hay vì mình nấu ăn không ngon như má hồi đó. Bây giờ con cái đã có gia đình riêng, thỉnh thoảng ghé nhà con, tôi cũng chưng mắm cho con cháu ăn đổi bữa nhưng các cháu tôi không hứng thú với món ăn này vì “nó có mùi”. Ôi, đó là cái mùi mà ngày xưa tôi thấy thơm!

Bây giờ ai cũng bận rộn, mọi thứ hầu như đều được phục vụ tận nơi tận tình. Những ngày mưa đi chợ, bạn sẽ thấy người ta bán những chén mắm chưng làm sẵn. Có khi bạn cũng tìm thấy nó trong các siêu thị. Những chén mắm chưng xinh xắn được tráng trên mặt một lớp trứng màu vàng đẹp mắt. Có lần tôi mua thử và thấy không ngon. Phía dưới lớp trứng mỏng đó chỉ là mắm và chút thịt, không hành không tiêu mà lại ngọt mùi đường.
Thời gian đã khiến nhiều thứ thay đổi, những ngày mưa gió chỉ là để nhớ lại những kỷ niệm đã xưa thật xưa. Thứ vẫn còn trong ký ức không phải chỉ là những món ăn ngon mà là cả cái không gian ấm áp, cả những nụ cười và có khi là vài giọt nước mắt.

Lưu Cẩm Vân
(Ảnh sưu tầm từ internet)