Mỏi mắt đợi nước sạch

Nỗi khổ "đói nước sạch"

Đang rầu rĩ nhìn vào bể nước sắp cạn, nghe chúng tôi hỏi chuyện nước sạch ở thôn Định Cư, ông Đạt - trưởng thôn rầu rĩ: “Các chú lên đúng lúc đó, tui cũng đang định xuống ủy ban xã để báo cáo đây. Thà ngày xưa, lúc khó khăn bà con ai cũng vui vẻ, chịu khó sống trong cảnh thiếu cơm, thiếu nước. Bây chừ có ai khổ như bà con thôn tui mô. Cả đêm mỏi mắt cũng chỉ kiếm được vài ba giọt nước lăn tăn. Để có nước sinh hoạt, hàng ngày nhà nào cũng phải đi hai ba cây số đến bến Thạch Hàn để chở nước từ sông Hữu Trạch về dùng. Ngày nào may mắn nước sông trong lành không nói, chứ mùa này, mỗi khi có mưa giông, nước sông đục ngầu cũng phải chịu khó khiêng nước về tắm chứ biết làm răng chừ”.

Vòi nước nhà Ông Nguyễn Hồng Đạt mở từ đêm đến sáng vẫn không có giọt nước nào

Dạo một vòng thôn Định Cư xã Hương Thọ với 132 hộ dân, đến đâu chúng tôi cũng nghe bà con than vãn chuyện “đói nước sạch”. Giữa trưa trời nắng chang chang của vùng bán sơn địa, từng tốp thanh niên, người già, trẻ nhỏ lỉnh kỉnh xô chậu đi ngược về cuối dốc để tìm nguồn nước.
Để đối phó với cơn khát nước sạch tồn tại dai dẳng suốt mười mấy năm nay, bà con đã làm đủ cách, từ đào giếng, xây bể chứa, bể lọc rồi hứng nguồn nước tự chảy. Thế nhưng, cả thôn có 10 cái giếng thì đến 8 cái không còn một giọt nước nào. Giếng ở thôn Đinh Cư đào xuống từ 8 đến 10m vẫn không có nước, đào sâu hơn gặp đá tảng xem như công toi. Giếng đào không có nước, bà con chuyển sang giếng khoan. Nhưng làm giếng khoan cũng là chuyện “hên xui” dễ “tiền mất tật mang”. Như hộ ông Trương Tại, Hồ Văn Bảo, hai gia đình đã bỏ ra hơn 15 triệu đồng để khoan giếng nhưng nước giếng đỏ quạch, không thể dùng được đành bỏ hoang 3 năm nay.

Trong số những hộ dân đang thiếu nước ở thôn Định Cư, khổ nhất là 40 hộ đang sinh sống bên đường Quốc lộ 49B, vùng gò đồi cao. Ở đây muốn có nước sạch phải đi gần 2 km. Ghé thăm nhà chị Nguyễn Thị Mỹ Liên, một trong những hộ đang sinh sống trong vùng trọng điểm “khát nước” cũng là lúc các thành viên trong gia đình đang chuẩn bị xuống sông tắm giặt, tiện thể lấy nước về phục vụ sinh hoạt trong nhà. Gia đình chị Liên có 5 nhân khẩu, nguồn nước dùng trông vào mấy lu chứa nước dự trữ, nhưng mấy ngày nay lu chứa nước trong nhà chị cũng không còn giọt nào, chị Liên than vãn: “Bà con ở đây khổ lắm. Đi rừng về mệt đừ, tối cũng không có lấy xô nước để tắm. Giặt áo quần ở ngoài sông cũng tranh thủ chở vài ba bịch nước về nhà dự trữ. Có khi vào luôn chuồng heo để tắm cho tiết kiệm nước, nhân thể dùng nước này để rửa sạch chuồng luôn”.

Cả gia đình chị Liên ra bến đò Thạch Hàn để lấy nước sông về uống

Bao giờ người dân hết “đói nước”?

132 hộ dân với gần 600 nhân khẩu của thôn Định Cư trước đây sinh sống cạnh sông Hữu Trạch thuộc các thôn La Khê Trẹm, La Khê Bãi, Liên Bằng và Thạch Hàn, xã Hương Thọ. Sau cơn “đại hồng thủy” năm 1999 bà con được di dời về thôn Định Cư bên quốc lộ 49B. Để tạo điều kiện cho bà con có nước sinh hoạt ở vùng đất mới, nhà nước đã đầu tư hệ thống nước tự chảy kéo từ trên núi về. Tuy nhiên cho đến nay hệ thống nước tự chảy này chỉ cung cấp được nước vào mùa mưa. Riêng những vùng cao thì mùa hè nước không thể lên tới. Một số bà con ở đây cho biết, cả tháng đôi khi mới hứng được một vài thùng nước từ công trình này. Để cứu vãn tình thế, Hợp tác xã nông nghiệp Hương Thọ đã dùng máy bơm hút nước từ sông Hữu Trạch bơm vào hệ thống nước tự chảy phục vụ nhân dân, nhưng do nguồn nước nhiễm bẩn lại mất điện thường xuyên vào ngày hè nên nước không đến được các hộ vùng cao.

Năm 2010, Hương Thọ đã đầu tư 10 bồn chứa nước cho bà con ở thôn Định Cư, mỗi hộ phải bỏ thêm 1,7 triệu đồng để mua bồn chứa, nhưng do nước sinh hoạt thất thường, những ngày cắt điện không bơm được nước nên các bồn chứa cũng không phát huy tác dụng. Ông Nguyễn Hồng Đạt, trưởng thôn Định Cư cho biết: “Thực trạng thiếu nước nghiêm trọng của bà con đã diễn ra nhiều năm, qua các kỳ họp chúng tôi đã phản ánh nhiều lần nhưng vẫn chưa có kết quả. Trong khi đó, bà con phải dùng nước sinh hoạt thiếu vệ sinh, nguy cơ bệnh tật đe dọa rất cao.”

Trước sự kiến nghị của bà con , Công ty TNHH MTV Xây dựng và Cấp nước Thừa Thiên- Huế có cử cán bộ lên khảo sát, dự định sẽ đấu nối đường ống vào hệ thống nước tự chảy nhưng vẫn không thực hiện được do đường ống này nhỏ, sử dụng đã lâu không chịu được áp lực. Theo ông Mai Văn Xuân - Chủ tịch UBND xã Hương Thọ: “Vấn đề thiếu nước sinh hoạt ở địa phương không chỉ riêng khu vực thôn Định Cư mà còn những thôn khác nữa. Do Hương Thọ có địa hình cao, phân bố rải rác, xa trung tâm nên việc cấp nước rất khó khăn. Trước mắt, cần đầu tư hệ thống bồn chứa, cải tạo hệ thống ống dẫn để lấy nước từ sông Hữu Trạch bơm lên, lắng lọc cho bà con dùng. Còn về lâu dài, nếu đầu tư hệ thống nước máy hoàn chỉnh cần kinh phí lớn, vượt qua khả năng tài chính của địa phương".

THUẬN HÓA