Miền Tây yên bình trong tranh của họa sĩ Hồng Quân

Có một miền Tây thân thương

Bình minh vừa ló dạng, những tia nắng đầu ngày rọi xuống dãy nhà bè trên sóng nước mênh mông. Bức tranh khiến nhiều người phải dừng lại ngắm nghía bởi sự hài hòa giữa sắc độ sáng - tối và cả cảm giác thanh bình nó mang lại.

Trên dòng kênh nhỏ, ghe xuồng đầy ắp trái cây tấp nập ngược xuôi. Phiên chợ quê của các bà, các mẹ với mớ rau, mớ cá tươi rói. Những chiếc vung cũ kỹ nằm nép mình nơi góc bếp gợi bao ký ức cho nhiều thế hệ… Tất cả đều rất dân dã, bình dị nhưng cũng rất thân thương, gần gũi, phác họa một miền Tây yên bình trong tranh của họa sĩ Hồng Quân.

Những lát cắt nhỏ, nhưng khi nằm cạnh nhau đã khái quát được cuộc sống thú vị, sinh động của vùng đất sông nước. Sự sống động trong tranh của họa sĩ Hồng Quân đủ để người ta tin rằng, 2 tiếng “miền Tây” không chỉ đơn thuần là chất liệu, mà còn gói ghém rất nhiều tình cảm từ trong tâm thức của họa sĩ.

Nghệ sĩ ưu tú Phi Điểu và con trai - họa sĩ Hồng Quân - ngắm tranh ở triển lãm Bóng bình yên - Ảnh: Trung Sơn

Họa sĩ Hồng Quân là con trai lớn của Nghệ sĩ ưu tú Phi Điểu. Bà quê gốc ở Đồng Tháp, còn chồng bà - nhạc sĩ Phan Nhân - sinh ở An Giang. Vợ chồng tập kết ra Bắc, mang theo nỗi nhớ quê nhà day dứt.

Họa sĩ Hồng Quân ra đời ở miền Bắc năm 1957, khi khói lửa chiến tranh vẫn còn ác liệt. Nhưng ngay từ bé, hình ảnh miền Tây đã rất gần gũi qua những bức ảnh cha mẹ mang theo. Thỉnh thoảng, Nghệ sĩ ưu tú Phi Điểu lại lật giở từng bức ảnh, kể cho con trai nghe những ký ức về người thân, về vùng đất đầy kỷ niệm nơi bà đã sinh ra và lớn lên. Có lẽ cũng vì thế, miền Tây sớm in dấu đậm sâu trong tâm thức của họa sĩ Hồng Quân.

Đất nước thống nhất, họa sĩ theo cha mẹ trở về miền Nam sinh sống. Miền Tây sông nước trong Hồng Quân quen thuộc như hơi thở, máu thịt. Ông hòa mình vào nơi đây đầy háo hức, như trẻ thơ được đắm mình trong dòng nước mát của quê hương.

Có một thời gian, ông theo đoàn văn công tỉnh Đồng Tháp làm công tác trang trí, dựng sân khấu. Những chuyến xuôi ngược khắp miền Tây càng giúp họa sĩ Hồng Quân hiểu về vùng đất bình yên, con người chân chất, nghĩa tình. Vẻ đẹp của đất, của người càng thắt chặt trái tim ông với quê hương của cha mẹ.

Những thay đổi nhẹ nhàng, âm thầm

Họa sĩ Hồng Quân gắn bó với tranh sơn dầu trong nhiều năm. Nhưng cách đây 6 năm, ông bắt đầu chuyển sang vẽ tranh màu nước - chất liệu mà theo ông sẽ giúp mọi thứ trông nhẹ nhàng, phóng khoáng hơn. Nhìn về sự thay đổi này khi tuổi đời không còn trẻ, ông cho rằng nếu nghĩ nhẹ nhàng thì việc gì cũng dễ. Trải nghiệm luôn đáng quý.

Đây cũng là cột mốc họa sĩ bắt đầu sáng tác nhiều tranh về miền Tây hơn. Từ tả thực, khái quát, về sau ông chú trọng đến các tiểu tiết, cảm xúc nhiều hơn. Điều này hết sức quan trọng để tạo nên sự kết nối với công chúng. Theo ông, những thay đổi này diễn ra âm thầm, nhẹ nhàng, cần sự lắng đọng để cảm nhận.

Tác phẩm Xuôi ngược trên kênh - Ảnh: Trung Sơn

Họa sĩ Hồng Quân đã miệt mài đi đến những nơi xa xôi để tìm những khoảnh khắc đẹp mang vào tranh. Những dòng kênh, xóm nhỏ ông khắc họa đều nằm cách xa phố thị. Họa sĩ thường sử dụng những gam màu trung tính, đôi khi pha thêm những sắc nóng rực rỡ để biểu thị sự bình yên của nơi này. Nhiều tác phẩm được hoàn thành nhanh chóng, vì chất liệu, cảm xúc đã được họa sĩ đong đầy, chắt lọc qua năm tháng. Ông vẽ về miền Tây từ chính sự thôi thúc bên trong mình - một tình yêu khó thể lý giải rõ ràng, rành mạch.

Nhìn mẹ - Nghệ sĩ ưu tú Phi Điểu - đang lặng lẽ theo dõi các tác phẩm, họa sĩ nói luôn biết ơn vì được sinh ra trong gia đình có “máu” nghệ thuật, nuôi dưỡng tâm hồn ông biết yêu, cảm thụ cái đẹp từ những ngày thơ bé. Nay, dù tuổi đã dần cao nhưng ông vẫn miệt mài đi và sáng tác. Và miền Tây vẫn luôn là chủ đề mà ông đam mê, theo đuổi. n

Triển lãm Bóng bình yên diễn ra từ ngày 10-26/5, tại Bảo tàng Nghệ thuật Quang San (TP Thủ Đức, TPHCM). Tại đây, họa sĩ Hồng Quân giới thiệu 41 tác phẩm, trong đó phần lớn vẽ cảnh sắc miền Tây.

Thành Lâm