Mèo dài như trăn và ô tô trên nóc nhà, vô lý hay không?

Nếu có, bạn có nghe trẻ giải thích tại sao và bạn có nổi sùng hay miệt thị những điều trẻ nghĩ?

Bức vẽ con trăn nuốt con voi nhưng người lớn chỉ nhìn ra chiếc mũ trong tác phẩm nổi tiếng Hoàng tử bé (Saint-Exupéry)

Những bức vẽ vô lý...

Một trong những bức vẽ đầu đời của con tôi là bức tranh hàng cây màu vàng, với những chiếc lá màu đỏ, trên con đường màu xanh da trời, bên dưới ông mặt trời màu tím. Nếu nghệ thuật phản ánh thực tế đời sống, thì bức vẽ của con xứng đáng nhận điểm 0. 

Có những điều được mặc định trong đời sống mà hầu như ai cũng cho là đúng: thân cây thì phải màu nâu, lá màu xanh, con đường màu xám, mặt trời và tia nắng màu vàng. Nhưng trong trí tưởng tượng của một đứa trẻ, nó không cảm thấy vui khi phải theo những mặc định. Nó thích nhìn mọi vật bằng lăng kính của riêng mình. Vấn đề là, người lớn có chấp nhận được cái nhìn của nó hay không? 

Con mèo gây tranh cãi trên cộng đồng mạng

Vài ngày trước, tôi thấy trên mạng bức vẽ một con mèo có thân hình dài ngoằng một cách kỳ lạ. Dài đến mức tôi cứ hình dung nó là một con mèo lai con trăn nếu không có tấm hình chụp con mèo nằm dài trên chiếc tủ của chủ nhân chứng minh rằng cậu ta đã vẽ một con mèo đang sống bình thường.

Bức vẽ được cho là đã nhận điểm 0 một cách oan uổng, bởi tư duy bình thường của một giáo viên. Bức vẽ mèo khiến tôi chợt nhớ tới bức vẽ con trăn nuốt con voi của một cậu bé trong tác phẩm nổi tiếng Hoàng tử bé (Saint-Exupéry) khi cậu ta đem khoe bức vẽ này kèm lời hù “sợ chưa” thì người lớn chỉ cười nhạo, đó chỉ là một chiếc mũ, có gì mà sợ.

Bình luận về bức vẽ mèo, một phụ huynh kể rằng “Cậu cả nhà mình từng vẽ một chiếc ô tô đậu trên nóc nhà và bị giáo viên phê là vô lý. Cu cậu đã ra sức giải thích với bố rằng con đã trông thấy ô tô đậu trên tòa nhà Nikko”. Tôi biết, khá nhiều trung tâm thương mại khác như Lotte Mart, Aeon cũng đặt gara ô tô trên tầng thượng. Vậy thì hóa ra cô giáo sai chứ bé đâu có sai?

Hay áp đặt vô lý của người lớn?

Rõ ràng, trong câu chuyện “ô tô đậu trên nóc nhà”, cô giáo đã bị chính lối mòn tư duy của mình “phản bội”. Cuộc sống là một chuỗi sáng tạo. Sáng tạo lại là một chuỗi không-thuộc-quy-chuẩn-nào-cả. Ý tưởng “gara trên tầng thượng” cũng là một sản phẩm phá vỡ tư duy “gara thì phải trong tầng hầm” của những công trình kiến trúc trước đây.

Mục đích của ý tưởng sáng tạo này là giải quyết bài toán tận dụng không gian, điều mà những người theo “chủ nghĩa mặc định” sẽ rất khó khăn để tiếp nhận. Sự thiệt thòi của giáo viên còn nằm ở chỗ cô không hề biết được rằng, người áp đặt vô lý chính là cô, chứ không phải cậu học sinh, càng không phải bức vẽ ô tô đậu trên nóc nhà bị cô phê là “vô lý”.

Và vẫn còn rất nhiều những áp đặt vô lý khác từ người lớn lên đôi mắt quan sát và trí tưởng tượng của trẻ, như con mèo thì không thể dài như con trăn, mặt trời thì không thể màu tím... Biết đâu được hôm nay, chính những đứa trẻ vẽ ra những điều vô lý đó, trong tương lai sẽ lai giống thành công giữa mèo với trăn, hoặc chế tạo ra hẳn một mặt trời màu tím chống lại ảnh hưởng bức xạ nhiệt từ mặt trời màu vàng ở thì hiện tại? Biết đâu đấy! Một khi sáng tạo là một chuỗi tư duy không bị đóng khung bởi những áp đặt vô lý, thì bất cứ chuyện gì trên đời cũng có thể xảy ra. 

Hồng Hạnh