Mệnh lệnh từ trái tim thông thái

Hà Chi - con gái chị Hà - năm nay đã 14 tuổi. Cô bé hay chăm chút vẻ bề ngoài, nhưng phòng riêng lúc nào cũng bừa bộn. Hà thở dài, chị đã nhắc nhở con nhiều lần, từng cùng xắn tay vào dọn để con gái có thêm động lực, nhưng rồi mọi chuyện vẫn đâu vào đấy.

Hôm qua, vợ chồng chị Hà và các con đã cùng nhau trao đổi những điều chưa ổn trong cách thức sinh hoạt và tổ chức cuộc sống. Con gái hứa sẽ bỏ kiểu sống “đụng đâu vứt đó” và phụ mẹ dọn dẹp nhà cửa.

Ảnh mang tính minh họa - Freepik

Hôm nay, tan sở về, chị Hà bước vào phòng con gái. Cô bé đang lướt TikTok, dưới sàn nhà là vỏ đồ uống và vỏ bánh kẹo vứt bừa bãi. Mền gối bị dồn vào góc nhà, để tối “sẵn có cái ngủ tiếp mà không phải tốn nhiều công sức” như lời con gái bào chữa. Chị Hà thấy nóng mặt, to tiếng la rầy con. Và, giống như mọi khi, câu kết bao giờ cũng là: “Con có dọn phòng không? Con gái gì mà lười chảy thây”.

Chị Hà mang bực tức vào bếp. Anh Tùng - chồng chị - đã đợi sẵn, nhanh tay phụ vợ lo bữa tối. Tùng biết tính vợ - nóng, thiếu kỹ năng kiềm chế cơn giận, nhưng khi nguôi ngoai, cô lại quay về với bản tính rộng rãi và trái tim nhân hậu. Để giúp vợ thoát khỏi cảm xúc tiêu cực, anh Tùng hay ôm chị vào lòng, đợi khi cơn nóng giận của vợ lắng xuống mới ôn tồn trò chuyện.

Anh nói con gái sẽ khó thay đổi theo chiều hướng tích cực khi mẹ ra câu mệnh lệnh và câu phán xét ngay sau đó. Cũng là yêu cầu con phải sắp xếp phòng sạch sẽ, nhưng nếu mẹ hạ tông giọng và sau câu mệnh lệnh là câu động viên khích lệ, con gái sẽ dễ tiếp nhận.

Nếu yêu cầu con dọn phòng, lau sàn, mà câu chốt là: “Sao con lười biếng quá vậy”, con gái sẽ cương theo thay vì hợp tác. Tâm lý con sẽ là: cha mẹ đã nghĩ mình như vậy rồi, mình không cần phải ráng tốt lên làm gì.

Chị Hà yên lặng, anh Tùng nói tiếp: “Cha mẹ bao giờ cũng đưa ra mệnh lệnh mà không để ý cảm xúc tiếp nhận của con cái ra sao. Vì chúng ta mặc nhiên vị thế của người ra lệnh cũng sẽ cao hơn người tiếp nhận mệnh lệnh đó”. Cha mẹ đâu có ý thức được rằng, việc đưa ra nguyện vọng để con cái thực hiện là mục đích cuối cùng của đoạn hội thoại. Điều đó khác hẳn với việc đưa ra mệnh lệnh gay gắt để rồi nhận lấy sự chống đối ngầm của con.

Ảnh mang tính minh họa - Freepik

Chị Hà nhớ lại, cách đây hơn 1 tháng, chị ghé thăm gia đình chị gái. Mai Anh - con gái lớn của chị gái cô - hơn Hà Chi 1 tuổi. Ở tuổi này, các bé ham chơi và lướt điện thoại đương nhiên thú vị hơn nhiều so với việc giúp cha mẹ việc nhà. Nhưng chị gái chị Hà có “tuyệt chiêu”. Khi yêu cầu con làm việc nhà, chị gái Hà nói rất nhẹ nhàng mà cương quyết: “Mai Anh giúp má lau dọn nhà nha. Má con mình cùng thỏa thuận rồi mà. Má biết con gái má chăm chỉ và luôn có ý thức làm việc nhà”.

Tinh thần tự giác của đứa trẻ trỗi dậy khi nghe những lời ngọt ngào từ phía cha mẹ. Tụi nhỏ nghĩ, mình đã lớn và có giá trị bản thân tăng lên khi đỡ đần cha mẹ được việc nọ việc kia. Lời khen ngợi và khích lệ từ phía người lớn sẽ như liều thần dược, khiến đứa trẻ bay bổng và lớn hẳn lên.

Đứa trẻ luôn cần những lời ngọt ngào từ phía người lớn. Cha mẹ thông thái luôn biết dùng lời ngọt ngào từ trái tim để hình thành “nhân cách trưởng thành” bên trong đứa trẻ.

Minh Thuật