Mẹ trồng cà chua khía

Vườn nhà toàn đất thịt nặng, lại hơi thiếu nắng nên kén chủng loại rau màu tương thích. Thử gieo trồng nhiều thứ không kết quả, cuối cùng mẹ phát hiện ra loại rau màu ưng ý mà lũ con cũng vô cùng thích: cà chua.

Ngày ấy, cà chua chỉ rặt một giống “cà chua khía”, trái từa tựa hình trái bí ngô (bí rợ) thu nhỏ, ruột rỗng, nhiều hạt, vị khá chua kể cả lúc chín. Giống cà chua này chỉ được ưu điểm trái to, ăn không ngon bằng các giống “cà chua bi” trái tròn nhỏ sau này. Vậy nhưng với lũ trẻ con thời gian khó, có món cà chua chín ăn là ngon lắm.

Cà chua khía mẹ trồng

Khi cà chua vừa phân nhánh là mẹ lập tức cắm, buộc que níu dọc ngang quanh gốc làm giàn đỡ. Giàn nhỏ nhưng phải chắc chắn để chịu được sức nặng của trái mẹ trái con bám đeo lúc lỉu. Trồng cà chua tới giai đoạn này là thú vị nhất: lũ nhỏ mẫn cán sáng chiều tranh nhau ra vườn “thăm” cà chua. Những trái cà chua già, sắp chín sẽ có dấu hiệu hườm (ưng ửng).

Lũ nhỏ phát hiện là lập tức la toáng lên, báo mẹ cắt cuống, thu hoạch ngay kẻo bị lũ chim ăn mất. Cà chua hườm hườm hái để trong rổ sẽ từ từ chín đỏ. Lúc này là ăn được rồi.

Những ngày nắng nóng, món tuyệt nhất với lũ nhỏ là cà chua dầm đường đá. Thái mỏng cà chua, cho thêm đường cát vào dầm, trộn, thử cho vừa miệng. Hôm nào chơi sang, mẹ còn trộn thêm cái lòng đỏ trứng gà. Vị cà dầm đường chua ngọt, vị lòng đỏ trứng bùi béo, còn được thêm vào những viên đá bào mát lạnh khiến tô cà dầm ngon nhức lưỡi.

Tôi hảo ngọt nên cứ kêu chua, nài nỉ mẹ cho thêm đường. Thêm nhiều ngọt quá, không ăn nổi, lại xin thêm… cà chua. Thêm này thêm kia tới lúc cái tô đầy ú, ăn muốn… lắc lư. Mẹ lắc đầu kêu: “Cái tật tham ăn, nói mãi không chừa”.

Nhưng mấy gốc cà chua khía mẹ trồng không chỉ để ăn chơi. Ngoài số để chín, mẹ còn hái cà chua xanh đem kho cá hoặc thái mỏng trộn rau sống. Cà chua xanh trộn rau sống chấm mắm ruột hoặc mắm nêm là món ba tôi rất thích. Lúc nhỏ, mỗi bữa cơm, nhìn ba gắp cà chua xanh cuốn rau chấm mắm nhai rào rạo ngon lành từ đầu chí cuối bữa, tôi rất ngạc nhiên, chẳng hiểu nó ngon cái gì mà khiến ba “mê” đến mức nhiều khi quên gắp các món cá, thịt trong mâm? Đương nhiên, tôi không thể ngờ tới lúc trưởng thành tôi cũng có sở thích giống ba: mê ăn rau sống trộn cà chua chấm mắm nêm.

Lâu rồi không thấy ai trồng hoặc bán cà chua khía, cứ tưởng giống cà quen thuộc một thời đã bị “khai tử”. Bất ngờ vào Google tìm xem mới biết: cà chua khía (gốc từ nước Ý, còn có tên gọi: cà chua bí ngô) vẫn còn được bán hạt giống, được trồng ở các nhà vườn lớn với mục đích làm phong phú thêm chủng loại cà chua cung cấp cho thị trường.

Thật vui khi lại được nhìn trên ảnh những trái cà chua khía mơn mởn tròn tươi - hình ảnh đã mấy mươi năm tôi không gặp lại. Hình ảnh ấy, cho dù thẳm sâu trong ký ức, vẫn hiển hiện rõ ràng mỗi lúc nhớ về thời thơ ấu thân thương. Mẹ tôi ra người thiên cổ lâu rồi…

Y Nguyên