Mê hàng giá rẻ, đánh đổi bằng sức khỏe

Bùng nổ mua sắm tiện lợi, giá rẻ

Người tiêu dùng cần cân nhắc việc mua hàng giá rẻ qua thương mại điện tử vì những nguy cơ sức khỏe đi kèm - Ảnh minh họa: Lord Henri Voton (iStock)

Vào năm 2023, Temu (Trung Quốc) được vinh danh là ứng dụng miễn phí hàng đầu tại Mỹ. Tương tự như gã khổng lồ thời trang nhanh Shein (Trung Quốc), mức giá thấp của Temu phục vụ cho văn hóa thỏa mãn tức thời và nuông chiều bản thân của một bộ phận không nhỏ người tiêu dùng. Ước tính, 30% các gói hàng gửi đến Mỹ vào năm 2022 đến từ Temu hoặc Shein. Sự hấp dẫn của quần áo giá rẻ khiến nhiều người không nhận ra tác động đến môi trường: sử dụng quá nhiều nước, thuốc nhuộm độc hại, vi nhựa và hàng núi hàng dệt may bị loại bỏ. Shein là thương hiệu lớn nhất và nổi tiếng nhất theo đuổi mô hình thời trang nhanh trên thế giới.

Khi vào Mỹ cách đây khoảng 6 năm, doanh thu của Shein đã đạt gần 1,5 tỉ USD. Kể từ đó, con số đã tăng gấp hơn 20 lần và hiện lớn hơn H&M, tiến gần đến quy mô của Zara. Mục tiêu doanh thu của công ty cho năm 2025 là vượt mức 50 tỉ USD. Temu - với tốc độ luân chuyển sản phẩm nhanh như chớp - cũng đang thúc đẩy chu kỳ của thời trang nhanh.

Trong mùa mua sắm dịp Giáng sinh tại Úc, chuyên gia về xu hướng tiêu dùng của công ty nghiên cứu thị trường Roy Morgan - Laura Demasi - chỉ ra rằng: Shein và Temu đã có mức tăng 30% về lượng khách hàng hằng tháng vào thời điểm nhiều nhà bán lẻ bị ảnh hưởng nặng nề do chi tiêu của người tiêu dùng giảm. Theo dữ liệu từ Roy Morgan, hơn 3,8 triệu người Úc đã mua sắm trên Temu ít nhất 1 lần trong 12 tháng qua. Khoảng 2 triệu người Úc làm điều tương tự trên Shein. Hầu hết những người mua sắm này là khách hàng thường xuyên.

“Chi phí ẩn” đe dọa khách hàng

Sự phát triển nhanh chóng của Temu dẫn đến việc giám sát chặt chẽ hơn trên toàn cầu đối với các tiêu chuẩn an toàn, thúc đẩy các lời kêu gọi bảo vệ người tiêu dùng mạnh mẽ hơn. Một cuộc điều tra về Temu đã được công bố vào tháng 10/2024 bởi nhóm bảo vệ người tiêu dùng CHOICE (Úc).

Họ đã thử nghiệm 15 sản phẩm chạy bằng pin được mua từ Temu như đồ chơi, trang phục phát sáng, đồng hồ và phát hiện tất cả chúng đều không đáp ứng ít nhất 1 yêu cầu bắt buộc theo quy định tại Úc, chẳng hạn như nguy cơ gây ngạt thở cho trẻ nhỏ. Bên cạnh các nguy hiểm về mặt vật lý, nhiều sản phẩm bán trên Temu cũng bị phát hiện có chứa một lượng hóa chất độc hại, gây hại cho sức khỏe con người.

Kể từ tháng Tư, các quan chức ở Seoul, Hàn Quốc đã thường xuyên tiến hành thử nghiệm hằng tuần đối với những mặt hàng cá nhân từ các nền tảng thương mại điện tử. Theo báo cáo công bố vào tháng Tám, giày và nón từ Shein chứa nồng độ chất phthalate cao gấp 229 lần giới hạn hợp pháp và formaldehyde cao gấp đôi ngưỡng cho phép. Cả hai đều thuộc nhóm hóa chất có hại cho sức khỏe và đe dọa gây ung thư ở người. Giày dép của Temu cũng bị phát hiện có chứa hàm lượng chì cao hơn 11 lần giới hạn cho phép.

Tương tự, các xét nghiệm độc chất do chương trình truyền hình Dispatches của Anh ủy quyền cũng phát hiện: nhiều sản phẩm dành cho trẻ em của Temu chứa kim loại nặng như chì, cadmium và antimon ở mức có thể gây ra các rối loạn tâm thần và sinh lý nghiêm trọng. Bộ Y tế Canada tiết lộ: 1 chiếc áo khoác trẻ em của Shein chứa lượng chì cao hơn 20 lần mức cho phép đối với các sản phẩm dành cho trẻ em. Vì vậy, đằng sau sức hấp dẫn của một món hàng giá rẻ có thể là sự ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng.

Giáo sư Eric Chan (Khoa Dược và Khoa học dược phẩm, Đại học Quốc gia Singapore - NUS) - cho biết: “Sự hiện diện của các hóa chất độc hại trong các sản phẩm thương mại xuất phát từ nhiều lý do. Người tiêu dùng có thể gặp khó khăn nếu muốn phát hiện các hóa chất này qua mùi hoặc xúc giác”. Việc giặt và phơi nhiều lần các sản phẩm mua trực tuyến có thể giúp giảm mức độ độc hại của một số hóa chất trong sản phẩm, nhưng việc loại bỏ hoàn toàn chúng gần như là không thể.

Linh La (theo CNA, Washington Examiner, Harvard Business Review, Le Monde)