Mẹ đã muối dưa chưa?

“Đủ đầy” của mẹ ở đây là không khí tết, những bữa ăn đậm hương vị tết. Chứ thời bây giờ không như thời xưa, thuở còn thiếu thốn, cả năm đợi đến tết mới có những món ăn ngon. Nhưng cũng nhờ vậy mà hương vị ngày tết trở thành nỗi nhớ sâu thẳm trong tâm khảm. Đến nỗi tôi nghĩ, nếu không có những ký ức tươi đẹp ấy, mùa xuân của hiện tại sẽ còn lại những gì?

Chiều 28 tết, nắng đã ngả sang màu vàng đậm hơn, khóm mai trước nhà được thay áo mới, mượt mà với lứa hoa chuẩn bị khoe sắc.

Tôi ngồi tần ngần nơi khóm mai, nghĩ xem giờ này ở nhà mẹ đang làm gì? Năm nay, cậu Út cưới vợ giáp tết, nhà tôi về đông đủ nên thống nhất tết sẽ không về nữa. Mẹ cũng thông cảm với quyết định đó. Biết là ngày tết sum họp cả nhà sẽ vui, nhưng không nhất thiết gây áp lực cho con cái, ở đâu cũng được, chỉ cần có cái tết đủ đầy, ý nghĩa.

Mẹ cả đời sống đạm bạc, nhưng mỗi cái tết nhà cửa luôn đầy ắp thức ăn. Có những món mẹ mua về chế biến và cả tự làm. Thỉnh thoảng ai đó hỏi về món ăn ngày tết, tôi lại kể món dưa muối dân dã của mẹ.  

Dưa muối, nghe thì tưởng đơn giản, chỉ cần làm theo công thức là xong, nhưng không hẳn vậy. Dưa cải mẹ muối ăn có hương vị khác hẳn. Năm nào mẹ cũng tự trồng cải để muối dưa. Cứ tầm tháng 11 dương lịch, mẹ dành mảnh vườn bên hông nhà, cuốc thành luống rồi gieo hạt. Mỗi sáng, thức dậy ra lu nước bên hông nhà súc miệng, tôi đã thấy mẹ đang tưới cho luống cải, đều đặn sáng tối mỗi ngày. Dòng nước mát lành cùng nguồn dinh dưỡng từ đất nuôi cải lớn lên mỗi ngày.

Thường để làm cải muối chua, mẹ bảo phải để cải già ngày hơn thì dưa mới giòn, giữ được lâu mà không bị mềm. Vậy nên cải người ta trồng nhanh thu hoạch, còn mẹ cứ để nguyên trên đất vậy thêm ít ngày. Bẹ cải đủ chất dinh dưỡng, ánh mặt trời, đến khi thu hoạch xách từng cây cải mà nặng trĩu tay.

Độ hơn hai mươi tháng Chạp, khi những hạt mưa xuân lất phất bên hiên nhà, là lúc mẹ chuẩn bị hũ muối dưa. Đợi nắng lên, mẹ rửa sạch rồi hong khô từng bẹ cải. Tôi để ý thấy mẹ làm từng công đoạn rất chậm, vẻ thảnh thơi. Ở điểm này tôi không được như mẹ. Tôi làm gì cũng tất bật, làm cho thật nhanh chứ không từ từ như mẹ. Một lần trong gian bếp, tôi hỏi sao chưa lúc nào thấy mẹ vội vã, tất bật. Mẹ nói mình làm không phải nhanh cho xong, mà phải từ từ vì có những công đoạn cần chậm lại, để có sự hòa quyện trong từng món ăn.

Sau này trưởng thành đi làm tôi mới biết, một số quán ăn, quán cà phê tuyển vị trí đầu bếp, pha chế phải là người có tâm thảnh thơi nhất định. Trong một nhà hàng chay, đó còn là tiêu chuẩn để họ tuyển dụng đầu bếp. Chỉ có sự thảnh thơi mới tiếp thêm nguồn năng lượng an lành trong từng món ăn cho thực khách. Và mỗi cá nhân đều có sự liên kết chặt chẽ với nhau qua nguồn năng lượng. 

Trong lúc cải vừa héo, mẹ pha nước để ngâm cải. Thay vì pha nước sôi để nguội với đường và muối, mẹ không dùng đường mà chọn nước mía. Nước mía sẽ giúp cho cải có màu vàng, giòn và dậy mùi thơm hơn. Nếu để ăn dịp tết thì muối với nước mía còn giữ được lâu hơn. Sau khi ủ cải vào hũ, mẹ hái hành lá trong vườn rửa sạch cắt khúc, cùng với hành tím chẻ đôi và ít trái ớt vừa chín tới sau nhà cho vào.

Cải mẹ ngâm không phải đợi quá lâu, chỉ chừng 2 ngày là có độ chua vừa tới. Suốt những ngày đó, tôi loanh quanh trong gian bếp của mẹ để nhón miếng dưa chua cho vào miệng. Mãi vẫn không hiểu, lần nào ăn vụng dưa chua cũng bị mẹ phát hiện, dù mẹ ở tít sau nhà. Hóa ra là mùi thơm của hũ dưa chua khi vừa mở nắp chẳng giấu vào đâu được. Mẹ lại khẽ tét vào tay ăn vụng của tôi, nói phải rửa tay đã chứ? Nhưng chứng nào tật đó, vào bếp là tôi mở nắp nhón ngay hũ dưa chua mà chẳng thể kềm lòng để rửa tay, hay dùng đũa gắp ra chén ăn như mẹ nói. 

Món dưa chua không thể thiếu trên mâm cơm ngày tết - Ảnh: Inter net

Ngày tết, trên mâm cơm không thể thiếu món dưa chua thơm phức của mẹ. Dưa chua ăn kèm với thịt luộc, thịt kho tàu, lạp xưởng, giò, chả… món nào cũng thấy hợp. Cứ vậy, dĩa dưa chua vơi dần mà miệng vẫn còn thòm thèm.

Nắng chiều chập choạng bên hiên nhà, có cái gì đó như là nỗi nhớ cồn cào trào dâng trong lòng. Tôi lấy máy gọi điện cho mẹ, hỏi năm nay mẹ có muối dưa chưa? Mẹ nói chuyển chế độ video đi. Tôi làm theo, thấy hũ dưa vàng ươm mẹ đã để sẵn vào túi. Mẹ nói chờ vợ chồng thằng Út lên Sài Gòn chơi tết sẽ mang lên cho tôi.  

Bỗng nhiên mà bao nhiêu ý tưởng cho các món ăn kèm dưa chua lần lượt hiện ra. Tôi bật dậy, gọi chồng: “Ba rảnh không, chở mẹ đi chợ tết nào!”.

Ban Mai