May mà Đà Nẵng còn Hòa Bắc, Nam Ô!

Hòa Bắc

Tôi mở điện thoại, tìm lại số của 2 bạn chạy xe ôm công nghệ mà tôi quen khi lang thang khám phá Đà Nẵng 4 năm trước. 2 bạn này rất nhiệt tình chở tôi đi, chia tay còn kèm lời đặn: “Khi mô cô ra Đà Nẵng nhớ gọi con nghe”.   

Tôi gọi cho N. Năm ấy, N. chở tôi đi hết đường đèo Hải Vân rồi quay về. Trên đường đi có cảnh nào đẹp, cậu rất vui vẻ chụp hình cho tôi. N. nói: “Con chuyển việc khác, không chạy Grab nữa, cô ơi”. Tôi gọi cho H. H. từng đưa tôi đi loanh quanh khắp nơi trong thành phố, qua Sơn Trà, xuống cảng Tiên Sa… Cậu nói: “Con nhớ cô rồi nhưng bây giờ con chạy GrabCar, cô có đi được không?”. 

Tôi nói với H. rằng đi theo cách của tôi len lỏi nơi này nơi kia, phải xe máy mới tiện… 

Hòa Bắc 

Đúng 7 giờ sáng, Nh. - bạn chạy GrabBike mà H. giới thiệu - đến đón tôi. 

Đi trên cao tốc La Sơn - Túy Loan, đoạn qua Đà Nẵng, nhìn xuống xã Hòa Bắc (thuộc huyện Hòa Vang), một vùng xanh mướt quyến rũ với cây rừng, vườn, đồi… níu bước chân du khách. 

Cách trung tâm thành phố khoảng 35km, xã Hòa Bắc ở vị trí giữa khu bảo tồn thiên nhiên Vườn quốc gia Bạch Mã và Bà Nà - Núi Chúa. Đó là một làng nằm ôm theo chân núi sở hữu những cánh rừng xanh mướt, có dòng sông Cu Đê uốn lượn... Đây là nơi sinh sống của đồng bào Cơ Tu. Những năm gần đây, Hòa Bắc khá chú trọng việc phát triển du lịch. 

Bánh tráng cuốn thịt heo Đà Nẵng

Đường vào Hòa Bắc khá thuận lợi và đẹp. Nhìn lên, đường cao tốc La Sơn khi ẩn lúc hiện giữa màu xanh cây cỏ. Đi trên cao tốc đã thấy vẻ đẹp của con đường vì đường vòng phía sau rừng Bạch Mã, có những đoạn uốn lượn ngoạn mục. Tuy nhiên, từ dưới nhìn lên lại thấy một cảnh sắc khá nên thơ khác. Bên cạnh là dòng sông Cu Đê uốn lượn có chiều dài gần 40km, gồm 2 nhánh chính là sông Bắc và sông Nam bắt nguồn từ dãy Trường Sơn. Dòng sông chảy theo hướng Tây sang Đông đi qua huyện Hòa Vang và Liên Chiểu rồi đổ ra Biển Đông. 

Đường làng mang vẻ đẹp êm đềm. Những chiếc lưới cá giăng trên sông trông nhẹ nhàng. Bên sông, những vườn chuối sáp thẳng tắp xanh mướt, những rẫy bắp sắp vào mùa thu hoạch, khoai mì tốt tươi. Mùa gặt đã qua, trên những con đường bê tông đây đó có cảnh phơi lúa và những chú trâu thong thả tắm táp. Tít xa là núi. 

Rải rác dọc đường làng là những điểm dừng chân cho khách: các quán cà phê, những khu vui chơi trang trí đơn giản, bãi cỏ rộng bên bờ sông là nơi cắm trại lý tưởng… Có thể thấy làng đang cố gắng thu hút khách đến thư giãn, chụp hình, thưởng ngoạn cảnh làng quê, đủ để khách có một ngày sống hòa mình vào khung cảnh thôn quê với đồng ruộng, sông, núi…

Tận cùng ở Hòa Bắc là nhà thờ Hội Yên nằm sát chân núi.

Nam Ô 

Trên cầu Nam Ô nhìn xuống

Rời Hòa Bắc, chúng tôi xuống Nam Ô theo đường vòng qua núi. Cảnh bên đường quá đẹp khi một bên là núi và một bên là dòng sông Cu Đê êm đềm bên dưới. Ở đây, những chiếc lưới trên sông nhiều hơn ở Hòa Bắc như ngầm giới thiệu làng nghề thủy sản của người dân địa phương. Qua một khu vực được đánh dấu như biên giới giữa rừng và biển, chúng tôi biết mình đã rời khỏi độ cao của núi rừng Bạch Mã. 

Ấy vậy mà khi ngồi nghỉ chân ở một quán nước bên đường, tôi hỏi chủ quán đường đến Nam Ô thì chỉ nhận được một cái lắc đầu. Chị chủ quán tuổi khoảng hơn 50 cười nói với chúng tôi chị chuyển về sinh sống ở nơi này chưa lâu, những nơi mà chị đi chơi với bạn bè thường là Bà Nà, Hội An, Mỹ Sơn... 

Theo các tài liệu, Nam Ô là một làng cổ, còn gọi là cửa ô phía Nam của nước Đại Việt xưa, hình thành cách đây hàng trăm năm. Nam Ô nằm dưới chân đèo Hải Vân, thuộc quận Liên Chiểu. Nói đến Nam Ô, người ta thường nghĩ ngay đến nước mắm Nam Ô nổi tiếng bao đời nay bởi đây là một làng chài, người dân sinh sống với nghề đánh bắt thủy sản. Ngày xưa, Nam Ô còn nổi tiếng với nghề làm pháo, bây giờ không còn. 

Sách sử ghi chép rằng Nam Ô thuộc vương quốc Champa. Vào đầu thế kỷ XIV, khi Chế Mân dâng châu Ô, châu Lý cho nước Đại Việt vào năm 1306 để cưới công chúa Huyền Trân, vùng đất này trở thành cửa ô phía Nam của Đại Việt nên có tên gọi là Nam Ô, người Việt bắt đầu di cư đến sinh sống. Trải qua nhiều biến động lịch sử, đến nay, Nam Ô chỉ còn là ngôi làng nhỏ nép mình bên vịnh Đà Nẵng nhưng tên làng vẫn giữ nguyên. 

Cảnh kéo lưới ở biển Đà Nẵng

Hôm ấy, khi chúng tôi ra đến Quốc lộ 1A hỏi thăm mới có người chỉ đường đến Nam Ô. Băng qua đường ray xe lửa, đi một quãng ngắn, chúng tôi đến Nam Ô. Cuộc sống người dân nơi đây bình yên, thong thả, có thể do làng chài nằm nép bên biển và khuất phía trong, cách biệt với ồn ã bên ngoài. Loanh quanh trong làng một lúc, chúng tôi trở ra và xuống biển. Biển xanh thấp thoáng qua những tàng cây. Đi dần xuống biển, một bức tranh tuyệt đẹp hiện ra trước mắt. Biển hình vòng cung êm ả, sóng chỉ chạm thật nhẹ vào bờ và nước trong veo nhìn thấy cát, đặc biệt là đá to nhỏ đủ hình thù trải dài đến tận một ngọn núi thấp. Một người dân nói với tôi rằng, vào mùa rêu, rạn đá này là nơi thu hút nhiều bạn trẻ đến chụp hình.  

Từ eo biển này nhìn lên núi, bạn sẽ thấy được đường xe chạy trên đèo Hải Vân, bên dưới là cảng Chân Mây và thấy được cầu sắt xe lửa với những đường vòng màu trắng thấp thoáng. Hôm ấy, chúng tôi nghe được tiếng còi xe lửa báo hiệu sắp qua hầm Hải Vân nhưng vì ở vị trí dưới thấp, chúng tôi không thấy được cảnh xe lửa chuẩn bị vào hầm. Một vài thanh niên đứng nhìn ra biển. Đây là thời khắc nhàn rỗi trong ngày của họ sau chuyến đánh bắt vào ban đêm. 

Có 2 đứa bé từ xa đi lại, tay chúng cầm cần câu cá và những dụng cụ lặn biển. Chúng tôi theo chân chúng trở lên. Một phụ nữ trong một quán nước bước ra la chúng tại sao dám đi tắm biển mà không có người lớn đi theo. 2 đứa bé lí nhí trả lời gì đó rồi đi nhanh vào xóm. Có cảm giác ở đây mọi người thân thiết nhau, nhà này biết con cái nhà kia - một tập quán của cư dân sống với nhau lâu đời.

Trong quán nước hôm ấy, tôi thấy có bán đặc sản của làng: rong mứt, nước mắm Nam Ô. Những chai nước mắm màu cánh gián hơi ngả sang màu đỏ trông thật hấp dẫn. 

Chiều ấy, ngồi uống ly trà đào trên tầng 23 của khách sạn, tôi xem lại những hình ảnh đã chụp và cảm thấy hài lòng về một ngày lang thang trong thành phố Đà Nẵng đang phát triển nhưng còn vài nơi vẫn giữ được nét đẹp hoang sơ, thanh bình, nhẹ nhàng; thầm nghĩ “May mà Đà Nẵng còn Hòa Bắc, Nam Ô!”. 

Đào Thị Thanh Tuyền