Mất tiền oan vì chuyên gia giảm cân… trên mạng

Trong thời gian TPHCM giãn cách xã hội, người dân không ra khỏi nhà, vận động ít, ăn nhiều đã khiến nhiều người tăng cân vùn vụt. Đánh vào tâm lý lo sợ của người dân sau hàng loạt ca nhiễm và tử vong vì COVID-19 là người béo phì, nhiều người tự xưng “chuyên gia health coach online” tư vấn sức khỏe, ăn uống giảm cân trên Zalo, Facebook, meet room (Google); hậu quả không ít người mất tiền nhưng không giảm được cân nào.

Gặp toàn chuyên gia dinh dưỡng… tự phong

Một lớp học giảm cân trên mạng được nhiều người tham gia

Giảm cân thất bại sau khi mất 2,5 triệu đồng học phí nộp cho một huấn luyện viên “health coach”, anh Nguyễn Văn Hoàng, 51 tuổi, ngụ tại Q.Bình Thạnh, chia sẻ: “Ba tháng nghỉ dịch, tôi đóng cửa công ty, làm việc ở nhà. Cũng từ đó, tôi bắt đầu tăng cân lên hơn 5kg do ăn uống không kiểm soát, ăn để bớt buồn chán, lo âu; và giảm các hoạt động thể chất”.

Bình thường, anh Hoàng đã dư 4kg so với chiều cao, nay lượng mỡ thừa lên cả 9kg. Với thân hình nặng nề, cộng thêm bệnh tăng huyết áp, tiểu đường, anh trở thành đối tượng nguy cơ của COVID-19. Một người bạn giới thiệu lớp học giảm cân “ăn uống lành mạnh để khỏe” của một huấn luyện viên “health coach”.

Sau một tháng học về dinh dưỡng, anh giảm cân không thành công vì ăn theo công thức của huấn luyện viên với nhiều bữa nhỏ nhưng nửa đêm anh thường đói và đau bao tử, hoa mắt, chóng mặt... rồi phải ăn bù. 

Còn chị Nguyễn Thị Lan, 41 tuổi, chủ một quán cà phê lớn ở Q.Gò Vấp, cũng tăng hơn 4kg sau ba tháng nghỉ dịch. Tìm hiểu phương pháp ăn “health coach” trên mạng, chị nộp 3 triệu đồng học online trong một tháng cho huấn luyện viên với quảng cáo giảm 5kg trong ba ngày. Kết quả, sau ba tuần, chị không giảm ký nào. Vì có bệnh huyết áp thấp, nay quán cà phê đông khách chị không có thời gian ăn bù cho những bữa ăn nhỏ lắt nhắt trước đó. Gần đây, chị thường xuyên tụt huyết áp, có lúc muốn té xỉu.

Khi nói đến huấn luyện viên “health coach” trên thị trường hiện nay, nhiều chuyên gia dinh dưỡng lắc đầu, lo lắng. Bởi, trào lưu ở đâu cũng ăn theo chế độ “health coach” và ai cũng có thể tự phong là huấn luyện viên thực hành ăn khỏe, sống khỏe nhưng hệ quả thì không ai đo đếm được.

Nhiều người đang kinh doanh yến sào, sữa, môi giới bất động sản, sau khi học vài buổi, vài tuần về tự phong là chuyên gia, bác sĩ dinh dưỡng, chuyên gia “health coach” giúp giảm cân… Như chị Trang L., ngụ tại Q.7, làm chủ một số spa nhỏ tại TPHCM đã được sáu năm nay. Do dịch COVID-19, chị đã nhanh tay sang lại các spa. Được bạn bè giới thiệu, chị học lớp dinh dưỡng và sức khỏe online từ một chuyên gia tại Hà Nội trong vòng một tuần.

Ngay sau khi học xong, chị đã quảng cáo trên Facebook, Zalo mở “room meet” (phòng trò chuyện online) dạy và tư vấn ăn sao cho khỏe và giảm cân. Mỗi tháng chị có hai lớp học qua Zoom meet vào 6 giờ 30 sáng và 20 giờ tối, với khoảng 30 người tham gia, thu về ít nhất 30 triệu đồng/tháng. Chị còn đang tìm những người quen biết, hoạt ngôn, nhanh nhẹn để truyền nghề. 

Chuẩn nào cho huấn luyện  viên “health coach”?

Theo phó giáo sư - tiến sĩ - dược sĩ Nguyễn Hữu Đức, nguyên giảng viên Khoa Dược, Trường đại học Y Dược TPHCM, ngoại trừ một số trường hợp bị béo phì do rối loạn chuyển hóa, nội tiết... những người thừa cân, béo phì cần tìm đến bác sĩ để chẩn bệnh và điều trị mới cải thiện được. Nhiều người  thừa cân, béo phì là do mất cân bằng trong cuộc sống: yếu tố dinh dưỡng và vận động thể lực; lo âu, trầm cảm.

Muốn giảm cân hiệu quả cần ăn uống đúng cách theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn hoặc chuyên gia dinh dưỡng uy tín. Trong ảnh: Bác sĩ đang tư vấn cho người muốn giảm cân - Ảnh: Triều Hưng

Do đó, một người béo phì muốn giảm cân phải có chế độ dinh dưỡng thích hợp (ăn kiêng) và chế độ tập luyện phù hợp, tập cật lực mới cải thiện được. Nếu nghe quảng cáo mà ham giảm nhanh, ba ngày giảm 5kg, hay một tháng giảm 7 - 10kg thì không đáng tin. Điều này chỉ làm tổn hại đến cơ thể, khiến cơ thể suy kiệt và còn rước thêm bệnh vào người.

Nguyên tắc của giảm cân là không giảm quá 5% trọng lượng cơ thể trong một tháng. Mỗi tháng cần phải đánh giá tình hình trọng lượng cơ thể để làm chủ được cân nặng nhằm không giảm quá số cân so với quy định. Số cân giảm cho phép an toàn nhất trong mỗi tháng là từ 2 - 3kg. 

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, “health coach” là một nghề mới. Để trở thành một “health coach”, người làm nghề phải hiểu rõ về các chất của thực phẩm; phân biệt được chất nào, thực phẩm nào tốt và không tốt cho sức khỏe. Đồng thời, phải biết cách sử dụng chất đạm, tinh bột, chất béo một cách khoa học để đưa ra chế độ ăn lành mạnh, giúp phòng tránh các bệnh tim mạch, tiểu đường, mỡ trong máu; giúp bệnh nhân hiểu đúng, ăn đúng để điều trị bệnh.

Ngoài kiến thức về dinh dưỡng, “health coach” còn được huấn luyện để hỗ trợ bệnh nhân lên kế hoạch duy trì sức khỏe toàn diện gồm dinh dưỡng đúng, vận động thể dục đúng và kiểm soát sự căng thẳng. Do đó, ai làm nghề cũng cần học bài bản, được trường lớp đào tạo, không thể học qua vài tuần đến một, hai tháng là có thể làm được.

Tiến sĩ - bác sĩ Trần Thị Minh Hạnh, Trưởng khoa Dinh dưỡng và Tiết chế Bệnh viện Hoàn Mỹ, cho rằng nhiều khóa học thực dưỡng trên mạng, người đứng lớp tự xưng là “health coach” nhưng không có thông tin gì về bằng cấp hay quá trình học tập, nghiên cứu. Ở Việt Nam chưa có quy định ai đủ tiêu chuẩn để làm công việc này. Do đó, cần việc giám sát, quản lý của Nhà nước nếu xem đây là một nghề và phải có tiêu chuẩn nghề nghiệp để người dân tin tưởng và cảm thấy an toàn. 

Bình Minh