Mất sạch nhà, đất sau nhiều năm đi làm ăn xa trở về

Nhà riêng thành khuôn viên trường

Cầm trên tay tập hồ sơ dày cộp, ông Trần Bá Định (55 tuổi, trú xã An Hòa, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An) cho biết, ròng rã nhiều năm qua, ông đã gửi hàng chục lá đơn khiếu nại để đòi quyền lợi sau khi bị thu hồi đất trái quy định song chưa có kết quả. Mất đất, mất nhà khiến kế hoạch về quê mở quán ăn của ông Định cũng “phá sản” theo.

Ông Trần Bá Định bên cạnh thửa đất từng là nhà của mình - Ảnh: Phan Ngọc

Ông Định kể, vì cha mẹ không đến được với nhau nên ông được mẹ giao cho ông bà ngoại nuôi từ lúc mới chào đời. Năm 1996, sau khi xuất ngũ, ông Định trở về quê, mua một mảnh đất bám tỉnh lộ với giá 2 triệu đồng ngay trung tâm xã để dựng nhà, vừa sinh sống vừa làm nghề cắt tóc. Mảnh đất này có diện tích 100m², tiếp giáp với Trường mầm non xã An Hòa.

Một thời gian sau, công việc làm ăn không thuận lợi nên ông Định nhờ người em họ là ông Võ Ngọc Hùng (62 tuổi, trú xã An Hòa) trông coi nhà, còn mình đi vào miền Nam mưu sinh. “Vì bận việc, ở quê cũng không còn mấy người thân nữa nên tôi rất ít khi về thăm nhà” - ông Định nói.

Năm 2019, ông Định về quê thì ngã ngửa khi thấy nhà, đất của mình đã trở thành khuôn viên của trường mầm non.

Khi đến hỏi người em họ, ông Định mới hay biết mảnh đất của ông đã bị chính quyền xã An Hòa thu hồi để mở rộng khuôn viên trường mầm non từ năm 2017. “Lúc đó xã bảo sẽ đổi cho một mảnh đất khác. Tôi cũng nghĩ đơn giản đây là việc tốt, làm đẹp cho khuôn viên của trường học nên đồng ý bàn giao đất cho xã. Nhưng chờ mãi họ vẫn không thực hiện lời hứa của mình” - ông Hùng nói.

Sau nhiều năm đi làm ăn xa quê trở về, ông Định ngơ ngác khi thấy nhà đã thành khuôn viên trường mầm non - Ảnh: Phan Ngọc

Việc thu hồi đất chỉ thông qua người em họ của ông Định. Người đàn ông này sau đó đến làm việc UBND xã An Hòa và chấp nhận với lời hứa của xã sẽ đổi cho ông thửa đất khác. Tuy nhiên, đã nhiều năm trôi qua, lời hứa đó vẫn chưa được thực hiện. Hiện ông Định vẫn đang phải đi thuê nhà trọ để ở.

“Việc xã thu hồi đất của tôi để mở rộng trường mầm non là việc tốt, tôi cũng đồng ý với việc này. Sự việc bây giờ đã lỡ rồi, nhà đã phá tôi cũng không yêu cầu bồi thường, mà hiến tặng coi như một phần đóng góp cho quê hương. Tôi chỉ yêu cầu cấp một mảnh đất khác hoặc bồi thường bằng tiền để mua một mảnh đất khác làm nhà ổn định cuộc sống mà thôi” - ông Định nói.

Loay hoay tìm phương án

Nhiều năm chờ đợi, “gõ cửa” chính quyền xã, huyện đều không có kết quả, ông Định tiếp tục khiếu nại lên UBND tỉnh Nghệ An. Tại phiên tiếp công dân tháng 8/2023, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An yêu cầu UBND huyện Quỳnh Lưu xem xét kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của UBND xã An Hòa và nghiên cứu phương án xử lý việc bồi thường cho ông Định. Tuy nhiên, quyền lợi của ông Định vẫn chưa được giải quyết.

Ông Định cùng em họ là ông Võ Ngọc Hùng (áo trắng) xem giấy tờ đổi đất với UBND xã An Hòa - Ảnh: Phan Ngọc

Ông Hồ Anh Dũng - Chủ tịch UBND xã An Hòa - cho biết, do ngôi nhà của ông Định được cho thuê mở xưởng cơ khí, sắt thép thường rơi vương vãi trước cổng trường gây mất an toàn cho học sinh, nên người dân đề nghị di dời để đảm bảo an toàn. Sau đó, chính quyền địa phương đã quyết định phá dỡ nhà, lấy thửa đất này để mở rộng khuôn viên.

Theo ông Dũng, quy trình thực hiện đổi đất giữa UBND xã với ông Định vào năm 2017 là không đúng trình tự, thủ tục, hướng dẫn của pháp luật. Khi thực hiện giải phóng mặt bằng, lãnh đạo xã thời điểm đó không lập quy trình, hồ sơ trình UBND huyện Quỳnh Lưu và chỉ có một văn bản thỏa thuận giữa UBND xã và ông Hùng.

Trong biên bản đổi đất giữa UBND xã An Hòa và ông Võ Ngọc Hùng được lập ngày 7/9/2017, UBND xã An Hòa thống nhất bù lại 76m² đất liền kề mảnh bị thu hồi để ông Hùng tạm thời sử dụng. Sau này có điều kiện, 2 bên sẽ bàn bạc, thống nhất phương án đổi đất phù hợp.

“Nếu như thời điểm đó làm quy trình cho tốt, huyện ký vào đã cho phép thu hồi đất thì giờ có lẽ đã khác” - ông Dũng nói và cho hay, mảnh đất 76m² được giao cho ông Hùng đang tạm thời sử dụng này nằm trong hành lang an toàn giao thông, không thể cấp được giấy chủ quyền. Xã An Hòa từng kiến nghị bồi thường đất tái định cư cho ông Định nhưng không được UBND huyện chấp thuận.

Ông Nguyễn Xuân Dinh - Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu - cho biết, huyện đang chỉ đạo UBND xã An Hòa rà soát lại nguồn gốc thửa đất đã thu hồi của ông Định. “Phải xem đất đó hợp pháp hay không hợp pháp. Nếu hợp pháp, đủ điều kiện lập hồ sơ để làm theo quy trình đền bù bằng đất hoặc cấp đất tái định cư, còn không thì hướng dẫn công dân khởi kiện ra tòa. Còn đất đó không hợp pháp thì phải xem lại, nếu có dấu hiệu hình sự thì phải chuyển cơ quan cảnh sát điều tra” - ông Dinh nói.

Phan Ngọc