Mập mờ công bố quy hoạch đất đai làm gia tăng đầu cơ, sốt ảo

ĐBQH Trịnh Tú Anh (Lâm Đồng) cho biết, còn quá ít người dân biết tới quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đai tại nơi cư trú

Người dân ít biết tới quy hoạch đất đai

Sáng 30/5, bước vào tuần làm việc thứ hai, Quốc hội thảo luận về chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành.

Phát biểu thảo luận, ĐBQH Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng) dẫn kết quả phân tích số liệu điều tra của Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc tại Việt Nam. Trong đó, khảo sát hiệu quả quản trị hành chính cấp tỉnh của Việt Nam có 8 chỉ số thì chỉ số sự tham gia của người dân ở cấp cơ sở đứng nhóm cuối bảng.

“Kết quả khảo sát cho thấy, còn quá ít người dân biết tới quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tại nơi cư trú. Năm cao nhất chỉ có 20% số người được hỏi biết tới thông tin này trong khi đó, năm thấp nhất tỷ lệ này đạt chưa tới 12%.  Tỷ lệ người được hỏi cho biết đã được tham gia góp ý quy hoạch kế hoạch sử dụng đất tại nơi cư trú cũng thấp. Năm cao nhất cũng chỉ có 7%, năm thấp nhất là 2,8%”, ĐBQH thông tin.

Theo ĐBQH, các văn bản quy phạm pháp luật về lập quy hoạch đều yêu cầu cơ quan lập quy hoạch phải tiếp thu, giải trình lý do không tiếp thu ý kiến của người dân. Tuy nhiên, với những con số nêu trên, cần phải xem mức độ “dân bàn” được thực hiện đến đâu hay chỉ mang tính hình thức.

Về nguyên nhân, theo ĐBQH, Chính phủ đã có quy định phải lấy ý kiến của người dân khi thực hiện quy hoạch tại Nghị định 37/2019-CP. Dù vậy, quy định này vẫn chưa thể xem sự tham gia của cộng đồng được đúng nghĩa bởi chưa có tiêu chí cũng như hệ thống giá trị để giúp người dân tham gia.

Các đồ án quy hoạch, các quy định về quyền, nghĩa vụ của cá nhân và cộng đồng khác còn chung chung. “Có 4 chủ thể liên quan tới quy hoạch gồm: Nhà nước, tư vấn, chủ đầu tư và người dân nhưng luật vẫn chưa quy định các chế tài nào, ai sai thì xử lý ra sao, xử lý đến đâu”, bà Trịnh Tú Anh đặt vấn đề.

"Những gì dân muốn biết, dân cần rất khó để tiếp cận"

ĐBQH Lê Thanh Hoàn chỉ ra, công tác công khai quy hoạch đất đai còn hình thức, người dân tiếp cận khó khăn

Trong khi đó, ĐBQH Lê Thanh Hoàn (Thanh Hóa) lại nhấn mạnh về tính công khai của việc công bố quy hoạch. “Vấn đề tưởng chừng như đơn giản, chỉ là một cú "click chuột" nhưng lại khó khăn trong thực tế”, ông nêu ý kiến và bày tỏ sự tán thành với báo cáo giám sát của Quốc hội, trong đó chỉ ra, việc công khai quy hoạch ở một số địa phương còn chậm, chưa thường xuyên liên tục, chưa tăng cường áp dụng công nghệ thông tin để công khai quy hoạch một cách hiệu quả.

ĐBQH nhấn mạnh, hiện việc công khai quy hoạch được quy định rõ ở luật đất đai, Luật Quy hoạch. Tại điều 48 Luật Đất đai, trách nhiệm này thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện công bố tại trụ sở và trên cổng thông tin điện tử của UBND cấp tỉnh, cấp huyện. Việc công khai được thực hiện trong suốt thời gian quy hoạch và thực hiện.

“Nhưng thực tế cho thấy, công tác công bố công khai quy hoạch còn rất hình thức, đặc biệt là quy hoạch ruộng đất và xây dựng”, ĐBQH Lê Thanh Hoàn nhận định.

Ông cũng chỉ ra, nhiều công bố chỉ có quyết định quy hoạch mà không có bản vẽ, bản đồ cụ thể. Hoặc nếu có bản vẽ có dung lượng thấp không xem được nội dung. Từ đó, có thể thấy, việc công bố, công khai quy hoạch chưa xem trọng, đảm bảo quyền được biết của cử tri theo đúng quy định của pháp luật. “Theo phản ánh của cử tri, những gì dân muốn biết, dân cần rất khó để tiếp cận”, ông nói thêm.

Chính những bất cập trong công bố, công khai quy hoạch, theo ĐBQH tỉnh Thanh Hóa, là một trong những nguyên nhân dẫn tới đầu cơ, sốt ảo đất đai, thao túng thị trường, gây bất ổn thị trường, khiếu kiện đất đai ở nhiều địa phương… Tuy nhiên, việc xử lý các cá nhân không công khai lại chưa thực hiện nghiêm túc, chưa thấy có công bố hay số liệu xử lý trách nhiệm.

“Do đó, đề nghị trong báo cáo giám sát, Quốc hội bổ sung quy định cụ thể với các trường hợp không công khai hoặc chậm công khai quy hoạch để đảm bảo công tác công khai quy hoạch được thực thi nghiêm túc trong thực tế”, ĐBQH đề xuất.

M.Quang