Màn trình diễn phức tạp về quyền lực, lịch sự và xung đột văn hóa của Donald Trump và Kim Jong Un

Các chuyên gia ngôn ngữ cơ thể nói rằng, họ quan sát thấy một màn trình diễn phức tạp về quyền lực, lịch sự và xung đột văn hóa giữa hai nhà lãnh đạo phương Đông và phương Tây.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên bắt tay nhau bắt đầu hội nghị thượng đỉnh lịch sử ngày 12/6 - Ảnh: AFP

Cả hai người đều cố gắng “làm chủ tình thế”, nhưng đôi khi ông Kim dường như “giữ thái độ đúng mực” hơn, và thậm chí không thoải mái, trong khi ông Trump tỏ ra dễ chịu và kiểm soát được tình hình.

Các chuyên gia cho rằng những khác biệt về văn hóa khiến cho ông Kim thiếu sự tiếp xúc bằng mắt và nụ cười. Đây là lần đầu tiên các nhà lãnh đạo của Mỹ và Triều Tiên gặp nhau, khi mà hai quốc gia về hình thức vẫn trong tình trạng chiến tranh, và không có bất kỳ quan hệ ngoại giao nào.

Tháng Giêng vừa qua, hai nước còn lấy chiến tranh hạt nhân ra để răn đe lẫn nhau và các nhà lãnh đạo tỏ ra rất căng thẳng khi người này lăng mạ người kia. Nhưng 9 giờ sáng 12/6, cuối cùng họ đã gặp nhau tại khách sạn 5 sao Capella trên đảo Sentosa của Singapore.

Tại lối vào

Ông Kim, người lãnh đạo Triều Tiên kể từ năm 2011, bước vào trước khi chỉ còn vài phút nữa đến 9 giờ. Ánh mắt ông ta cứng đờ trên khuôn mặt, ông mang trong tay một quyển sổ ghi chép mà chuyên gia ngôn ngữ cơ thể của Mỹ Patti Wood nói là nó chủ yếu để “tạo dáng” chứ không để ghi chép.Cả hai nhà lãnh đạo đến phòng họp không hề có dấu vết một nụ cười.

Năm phút sau, ông Trump xuất hiện từ chiếc xe “Quái thú” bọc thép, ông đi tay không, trên mặt không một nụ cười. Và đặc biệt, lần này Tổng thống Mỹ đến đúng giờ.

Patti Wood cho biết Tổng thống Mỹ thường đến muộn, ông Trump đã hai lần khiến các nhà lãnh đạo G-7 phải chờ đợi, mà theo cô là nhằm gửi thông điệp “sự kiện này không thật sự quan trọng đối với ông ta”.

Hai nhà lãnh đạo chậm rãi đi về phía nhau để bắt tay và chụp ảnh trước sáu lá cờ Triều Tiên và sáu lá cờ Mỹ. Cái bắt tay của họ kéo dài 12 giây.

Chuyên gia ngôn ngữ cơ thể Australia Allan Pease nói: "Hai người đứng thẳng và bước đi từ tốn, tự tin”. Hai nhà lãnh đạo cùng lúc đi đến sân khấu, nhưng ông Trump là người chìa tay ra trước để bắt tay.

Cái bắt tay

Ông Trump bắt tay ông Kim theo phong cách lịch sự thông thường. Lần này, ông không siết tay đầy quyền lực sau đó lắc cả cánh tay như cách ông bắt tay Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hồi tháng 5/2017 và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tháng Tư vừa rồi.

“Ông Trump chạm nhiều lần trên tay ông Kim, hành động đó không để bày tỏ sự thân thiện mà như muốn bày tỏ quyền lực, và mong muốn tỏ ra là người kiểm soát được cuộc gặp”, Wood nói.

Chuyên gia người Australia lại cho rằng, nếu bạn không biết họ là ai, ấn tượng mà bạn dễ thấy là khoảng cách về tuổi tác giữa hai người.

Tiến sĩ Kim Leow Chee Seng, đồng sáng lập Humanology, một tổ chức nghiên cứu, tư vấn và đào tạo về thái độ và hành vi, có trụ sở tại Kuala Lumpur, cho biết ông Kim cố gắng giữ khoảng cách của mình trong cái bắt tay.

Theo ông Leow, việc ông Kim đáp lại bằng cách đặt tay lên lưng Tổng thống Mỹ cho thấy thông điệp mang ẩn ý nhất định.

Hai nhà lãnh đạo tại hội nghị thượng đỉnh Singapore - Ảnh: AFP

Đằng sau những nụ cười

Sau phiên chụp ảnh và trò chuyện bên lề, ông Kim Jong Un nở nụ cười đầu tiên của mình.

Trong văn hóa Triều Tiên, "nụ cười có nhiều khả năng là một mặt nạ để che đậy cảm xúc thực và giữ thái độ đúng mực, lịch sự" hơn là để bày tỏ sự mãn nguyện.

Trái với văn hóa Mỹ, cười thoải mái không phải lúc nào cũng được coi là một biểu hiện tích cực ở Triều Tiên.

Thái độ của ông Kim Jong Un đối với Tổng thống Mỹ khác với thái độ của ông khi gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến xuất ngoại đầu tiên tháng 3/2018, và với Tổng thống Hàn Quốc  Moon Jae In tháng Tư vừa qua.

Ông Trump thì dường như tràn đầy năng lượng và thư giãn hơn, trên mặt ông thể hiện nhiều biểu cảm giống như bình thường, chuyên gia Wood nói.

Trò chơi quyền lực tiếp tục khi hai người đi bộ đến phòng họp: Hai ông cố gắng chiếm ưu thế bằng cách “tăng diện tích bề mặt khi đi bộ”, "họ vung tay từ trái sang phải để tăng không gian chiếm giữ”.

Sau đó, ông Trump "đưa" ông Kim vào phòng, một lần nữa cho thấy ông muốn nắm quyền kiểm soát. Và khi họ ngồi xuống thảo luận, ông Kim tỏ ra ít tự tin hơn ông Trump.

Tổng thống Mỹ tự tin ngồi với tư thế quen thuộc, hai bàn tay giao nhau tạo nên “đỉnh gác chuông nhà thờ”. Trong khi đó, ông Kim mở chân thoải mái cho thấy sự tin cậy, cọ xát hai bàn tay và nghiêng sang một phía cho thấy ông cảm thấy căng thẳng và không thoải mái.

Ánh mắt

Chuyên gia Pease giải thích đó là một sự khác biệt văn hóa chứ không phải là một dấu hiệu của “thua kém”. Theo văn hóa Triều Tiên, nhìn thẳng vào mắt người cao tuổi hoặc cấp trên được coi là mất lịch sự. Ông Kim đã bày tỏ sự tôn trọng Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In như vậy khi họ gặp nhau hồi tháng Tư.

Trong quá trình bắt tay và khi ngồi cạnh nhau, ông Trump nhìn thẳng vào mắt ông Kim trong khi nhà lãnh đạo Triều Tiên quay đi chỗ khác, sau đó quay lại nhìn ông Trump một cách ngập ngừng.

Cuộc gặp hôm thứ Ba ban đầu được thông báo là giai đoạn cuối cùng của thỏa thuận phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, nhưng phía Mỹ gần đây hạ thấp tầm quan trọng của kết quả hội nghị và nhấn mạnh đây là cách thức để thiết lập các cuộc đàm phán tiếp theo.

Họ có đáp ứng kỳ vọng?

Tuy nhiên, những gì Mỹ kỳ vọng vào cuộc gặp này thực tế là rất cao, với kết quả có thể tác động đến hòa bình toàn cầu và vấn đề vũ khí hạt nhân.

Cẩm Hà (Theo SCMP)