Mắc bệnh lý nguy hiểm vì bổ sung chất xơ sai cách

Theo tiến sĩ - bác sĩ Phạm Công Khánh (chuyên khoa tiêu hóa) - Phó Trưởng khoa Nội soi Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - mỗi ngày bệnh viện phát hiện khoảng 30 trường hợp bị táo bón, 30 trường hợp viêm túi thừa đại tràng và 20-30 ca ung thư đại trực tràng. Những bệnh lý này đều liên quan đến bổ sung chất xơ chưa hợp lý.

Viêm túi thừa, ung thư đại trực tràng 

Cách đây vài ngày, bác sĩ Khánh đã khám và phát hiện một trường hợp bị viêm túi thừa đại tràng nghiêm trọng. Bệnh nhân là cụ ông tên N.V.C., 78 tuổi, cư trú tại Q.Tân Bình (TP.HCM). Ông C. được con trai đưa tới khám vì đi cầu ra máu tươi. Qua thăm khám và tìm hiểu bệnh sử, bác sĩ Khánh biết được bệnh nhân có tiền sử táo bón kinh niên. Ông C. được chỉ định nội soi đường tiêu hóa, kết quả phát hiện ở vùng đại tràng sigma có một túi thừa bị viêm xung quanh.

Bác sĩ Phạm Công Khánh đang nội soi kiểm tra tổn thương đại tràng cho một ca bị táo bón mạn tính do chế độ dinh dưỡng bổ sung chất xơ chưa hợp lý - ẢNH: M.T

Theo bác sĩ Khánh, nguyên nhân gây ra viêm túi thừa này do bệnh nhân ăn quá ít thực phẩm chứa chất xơ, dẫn tới bị táo bón mạn tính. Táo bón làm tăng áp lực trong lòng ruột già, đặc biệt là thành ruột ở vùng đại tràng sigma, khiến niêm mạc ruột bị thoát vị tạo thành túi thừa. Những viên sỏi phân của bệnh nhân táo bón khi đi qua rớt vào túi thừa này dẫn tới túi thừa bị viêm. Nếu không can thiệp sớm, chỗ viêm sẽ bị áp xe, khi vỡ ra làm thoát phân ra ngoài gây nhiễm trùng ổ bụng. 

Trường hợp như ông C. không hiếm, bác sĩ Khánh từng ghi nhận những ca bị vỡ ổ áp xe túi thừa đại tràng dẫn tới viêm phúc mạc. Để cứu sống bệnh nhân các bác sĩ phải phẫu thuật cắt đi một đoạn ruột, thậm chí làm hậu môn nhân tạo. Nếu bệnh nhân rơi vào trạng thái sốc nhiễm trùng thì nguy cơ tử vong rất cao.

Hiện nay, tại Việt Nam, tỷ lệ ung thư đại trực tràng đang xếp thứ ba trong các loại ung thư thường gặp. Một trong những nguyên nhân chính là tình trạng táo bón lâu ngày gây ra. Khi phân được lưu giữ lâu thì ruột sẽ hấp thu những độc chất nguy hiểm khiến nguy cơ bị ung thư gia tăng. Chế độ dinh dưỡng không cung cấp đủ chất xơ cần thiết cho cơ thể là căn nguyên gây ra bệnh táo bón.

Thừa chất xơ làm giảm hấp thu thuốc 

Tuy nhiên, cũng chính vì lo sợ thiếu chất xơ, lười ăn rau trái, thích sự tiện lợi nên nhiều người đang sử dụng các thực phẩm chức năng dạng viên xơ thay thế. Việc lạm dụng viên xơ để thay thế hoàn toàn nguồn chất xơ từ thức ăn tự nhiên có thể lợi bất cập hại.

Bác sĩ Khánh cho biết, không ít bệnh nhân tới khám bệnh chia sẻ tự ý dùng các viên bổ sung chất xơ mà không lường trước được những hệ lụy khi chưa tham vấn bác sĩ. Hiện nay, thực phẩm chức năng viên xơ chia làm hai dạng là chiết xuất từ thực vật và sản phẩm từ phòng thí nghiệm. Sản phẩm chiết xuất từ thực vật sẽ có giá thành rất cao, khó có thể tiếp cận với tất cả khách hàng. Như vậy, đa số sẽ là các sản phẩm từ phòng thí nghiệm vì giá thành sẽ rẻ hơn. Đương nhiên, những gì không từ thuần tự nhiên thì sẽ có những tác dụng phụ không mong muốn. 

Tiếp đến, người cao tuổi hay có các bệnh lý nền như tim mạch, tiểu đường, bệnh lý mạch máu não. Dùng chất xơ quá độ sẽ gây ảnh hưởng tới sự hấp thu thuốc điều trị những bệnh lý này, làm giảm tác dụng của thuốc. Qua đó, bác sĩ Khánh lưu ý những bệnh nhân bị các bệnh lý kể trên cần tham vấn bác sĩ khi dùng thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ.

Ngoài ra, dùng quá nhiều chất xơ còn gây ra các hội chứng tiêu hóa như đầy bụng, khó tiêu. Ở những người bất thường về mặt giải phẫu như thiếu răng, từng phẫu thuật cắt một phần dạ dày, nếu bổ sung chất xơ không có chỉ định của bác sĩ sẽ có nguy cơ bị tắc ruột. Đối với người bình thường, nhu cầu chất xơ một ngày khoảng 20g, người thừa cân béo phì thì nhiều hơn khoảng 15%, dùng nhiều hơn sẽ không có lợi cho sức khỏe. 

Thanh Huyền