Ma trận nano trị bệnh làm đẹp, tin đến đâu là vừa?

Nano nghệ trị được cả ung thư?

Gần đây, sản phẩm “nano nghệ” hay “nano-curcumin” xuất hiện tràn ngập trên mạng xã hội, kèm theo những bài viết ca ngợi về công dụng thần kỳ của sản phẩm này. 

Tại một nhà thuốc trên đường Cách Mạng Tháng Tám, Q.3, TP.HCM, khi giới thiệu về sản phẩm CumarGold, người bán thuốc cho biết, tinh bột nghệ thông thường chứa hàm lượng curcumin thấp (chỉ 3-10%) và curcumin không tan trong nước. Với liều 2-3 thìa tinh bột nghệ (tương đương 10g/ngày) không thể đạt liều khuyến cáo của các chuyên gia y tế - cần 4-8g curcumin/ngày. Đó là lý do nhiều bệnh nhân dạ dày, ung bướu uống hàng chục ký tinh bột nghệ vẫn không thấy cải thiện. Nhưng với viên CumarGold, nghệ được bào chế ở dạng siêu nhỏ 50-70nm (nanomet), tăng độ tan gấp 7.500 lần so với curcumin thường. Chỉ cần sử dụng 2-4 viên nang mềm CumarGold, người bệnh sẽ bổ sung tương đương 4kg nghệ tươi hoặc uống 24g tinh bột nghệ. Sản phẩm được quảng cáo trị đau dạ dày, làm lành vết loét, phục hồi sức khỏe sắc đẹp cho phụ nữ sau sinh, ngừa ung bướu, giảm thiểu nguy cơ mắc khối u do các gốc ô-xy hóa gây ra. 

Tại website bán sản phẩm CumarGold là cumargold.vn có dấu hiệu quảng cáo sai phép khi sử dụng hình ảnh của bệnh nhân để quảng cáo và tên tuổi của PGS-TS Phạm Hữu Lý - Phó chủ tịch hội đồng khoa học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam - để nói về sản phẩm. Nghị định 158 của Chính phủ quy định việc sử dụng thư tín, hình ảnh của nhân viên và cơ sở y tế, thư cảm ơn của bệnh nhân để quảng cáo thực phẩm, quảng cáo gây hiểu nhầm là thuốc chữa bệnh sẽ bị xử phạt 20-30 triệu đồng. 

Ngoài ra, trong “giấy xác nhận nội dung quảng cáo” do Cục An toàn thực phẩm cấp cho sản phẩm CumarGold xác định rằng đây là thực phẩm chức năng có tác dụng giúp giảm viêm xung huyết, lành nhanh vết loét, giảm nhanh viêm đau dạ dày, hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày, tá tràng. Thế nhưng trên website cumargold.vn, sản phẩm này được quảng cáo như thuốc. 

Thực phẩm chức năng nano mầm đậu nành chỉ có công dụng chính là hỗ trợ tăng cường nội tiết tố estrogen cho nữ giới

Còn tại website của Trung tâm phân phối dược phẩm Học viện Quân y (vienquany.com), người bán cho biết, nano nghệ vốn đã tốt nhưng để tăng thêm hiệu quả chữa bệnh cũng như làm đẹp, Học viện Quân y đã thêm vào sản phẩm những thảo dược quý như tam thất, xạ đen, collagen, gelatin, vitamin E… cho ra đời sản phẩm Nano Curcumin Tam Thất Xạ Đen. Theo quảng cáo, sản phẩm này cũng làm giảm các triệu chứng đau dạ dày, tá tràng; giúp vết thương nhanh lành sẹo; giảm tác dụng phụ của hóa trị, xạ trị; tăng cường miễn dịch và đề kháng; làm mờ và giảm thâm nám; giảm thiểu nguy cơ mắc khối u do các gốc ô-xy hóa gây ra. 

Nano mầm đậu nành “nổ” như thần dược

Theo các chuyên gia, thực phẩm chức năng nano mầm đậu nành chỉ có công dụng chính là hỗ trợ tăng cường nội tiết tố estrogen cho nữ giới. Song các sản phẩm được rao bán trên thị trường hiện nay lại quảng cáo “lố” tính năng, gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng. 

Chẳng hạn tại website naturix.vn, sản phẩm mầm đậu nành organic bổ sung sâm tố nữ của Công ty Bình An được quảng cáo rằng hiệu quả của sản phẩm sau hai tháng sử dụng có thể làm nở ngực là 82% và săn chắc ngực là 88%. Ngoài ra, sản phẩm còn có khả năng tăng cường sinh lý nữ, cải thiện nội tiết tố do chu kỳ kinh nguyệt không đều, tăng khả năng thụ thai… 

Không những vậy, nhiều sản phẩm nano mầm đậu nành còn được quảng cáo có công dụng trị được nhiều loại bệnh khác. Tại website tinhbotnghetuoi.vn, mầm đậu nành nguyên xơ Linh Spa được quảng cáo có công dụng chống lão hóa, cải thiện làn da sáng mịn, giảm nếp nhăn, chữa nám và tàn nhang, giảm thiểu nguy cơ các bệnh tim mạch, ung thư và rối loạn sau mãn kinh. 

Nhiều sản phẩm nano mầm đậu nành còn thêm các hoạt chất như collagen, hoạt chất trị mụn, giảm cân… Website mamdaunanhvietnam.com còn sử dụng hình ảnh của GS-TS Nguyễn Đức Vy - nguyên Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương - để quảng cáo cho sản phẩm, tăng thêm niềm tin nơi người tiêu dùng. 

Coi chừng mua nhầm sản phẩm không đảm bảo chất lượng

Theo thông tin từ Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), hiện có nhiều website quảng cáo các loại nano nghệ, mầm đậu là website “ma”. Theo đó thì chất lượng sản phẩm được bán trên các website này không được đảm bảo. 

Cục An toàn thực phẩm cho biết, hiện một số website như vienquany.com, thaoduochocvienquany.com, hocvienquany.com.vn... đang quảng cáo sản phẩm thực phẩm chức năng Nano curcumin có nội dung quảng cáo vi phạm quy định của pháp luật về quảng cáo thực phẩm. Các sản phẩm trên được phân phối bởi Công ty Phương Linh (11/19 ngõ 336 Nguyễn Trãi, P.Thanh Xuân Trung, Q.Thanh Xuân, TP.Hà Nội).

Cục An toàn thực phẩm đã làm việc với đại diện Công ty Phương Linh, đại diện công ty khẳng định các website đó không phải của công ty và không chịu trách nhiệm về nội dung quảng cáo trên đó. “Người tiêu dùng không nên mua sản phẩm trên các website này. Cục sẽ phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông để tìm ra chủ website và xử lý theo quy định” - Cục An toàn thực phẩm cảnh báo. 

Cách đây không lâu, Học viện Quân y cũng lên tiếng về việc thời gian qua xuất hiện nhiều website mạo danh Học viện Quân y để tư vấn bán hàng, gây nhầm lẫn cho khách hàng và ảnh hưởng đến uy tín của học viện. Các website quảng cáo các loại thực phẩm chức năng Nano curcumin - tam thất - xạ đen lấy danh Học viện Quân y đều là giả mạo. 

Không chỉ sản phẩm nano nghệ mà một số sản phẩm mầm đậu nành cũng từng bị xử phạt vì không đạt tiêu chuẩn, quảng cáo sai sự thật. Chẳng hạn tháng 1/2018, Trung tâm Ứng dụng tiêu chuẩn chất lượng (QUASTA-CE) ra quyết định thu hồi chứng chỉ ISO 9001:2015, HACCP code 2003, xử phạt 87 triệu đồng đối với Công ty TNHH sản xuất, dịch vụ và thương mại Bình An - đơn vị sản xuất mầm đậu nành nguyên xơ Linh Spa với lý do không duy trì tiêu chuẩn, quảng cáo sai sự thật. Tháng 9/2018, Công ty Bình An tiếp tục bị Cục An toàn thực phẩm xử phạt 87 triệu đồng... 

Coi chừng thấm luôn tạp chất vào tế bào

Tiến sĩ Phan Thế Đồng - bộ môn công nghệ thực phẩm và dinh dưỡng trường đại học Hoa Sen - cho biết, hạt nano là loại hạt có kích thước rất nhỏ, tương đương gần 1 phần tỷ mét. Các loại nghệ, đậu nành được bào chế dạng nano cũng có kích thước siêu mịn như vậy. Nano được ứng dụng trong mọi lĩnh vực của cuộc sống, khi uống vào cơ thể có khả năng hấp thu trực tiếp qua tế bào mà không đi qua đường tiêu hóa. 

Nghệ có tính chất chống ô-xy hóa, nếu uống nghệ bình thường thì cơ thể chỉ hấp thu được một phần hoặc biến đổi thành chất khác, không hiệu quả bằng uống nano nghệ. Tuy nhiên, cũng chính vì hấp thu nhanh, đi vào tế bào nhanh nên sản phẩm dạng nano cũng có mặt hại. 

Chẳng hạn, nếu trong sản phẩm có chứa tạp chất, chúng cũng ở dạng nano thì cũng thấm vào tế bào nhanh hơn bình thường. Tạp chất ngấm vào tế bào nhanh đồng nghĩa với việc cơ thể mắc bệnh và phát bệnh cũng nhanh. Do đó, sản phẩm nano phải thật tinh khiết, được sản xuất bởi quy trình khép kín, công nghệ cao mới loại bỏ được tạp chất.

“Do nano dễ thấm vào tế bào nên cơ thể cần một lượng nhất định, đặc biệt là nano bạc, cơ thể cần lượng rất ít. Nếu sử dụng bừa bãi, chẳng những chúng không phát huy tác dụng mà còn có hại. Thông thường, các chất vào cơ thể cần trải qua quá trình hấp thu vào máu, rồi đi qua quá trình sinh học chuyển hóa đúng theo quy trình của nó thì mới phát huy tác dụng. Nano nói chung, nhất là nano bạc, do thâm nhập trực tiếp vào tế bào nên gen và ADN không thể điều khiển quá trình thu nhận, chuyển hóa. Vì vậy đôi khi sản phẩm không phát huy đúng tác dụng như mình mong muốn” - tiến sĩ Phan Thế Đồng nói. 

Hiện trên thị trường có một loại sản phẩm được gọi là nano xịt khoáng làm đẹp. Thực tế đó chỉ là một chiếc máy xịt dạng mini, có chức năng tán nhỏ nước khoáng ra thành hạt mịn dạng nano để nước khoáng dễ hấp thu vào da hơn so với xịt thông thường. Tuy nhiên, theo tìm hiểu của chúng tôi, chiếc máy xịt này hoạt động rất “chập chờn”. Do nước khoáng được tán hạt mịn nên khi xịt dễ bay vào không khí, không thấm vào da nhiều nên khả năng giúp đẹp da của sản phẩm này không hề như quảng cáo.

Thanh Hoa