Lý do phim 'Cha cõng con' chỉ được bằng khen tại giải thưởng Cánh diều 2016

Những ngày vừa qua, dư luận xôn xao chuyện đạo diễn phim Cha cõng con, Lương Đình Dũng, đã bức xúc trả lại “bằng khen” cho ban tổ chức (BTC) giải thưởng Cánh diều 2016 ngay trong đêm trao giải, vì cho là “bằng khen” không tương xứng với tác phẩm anh đã “thai nghén” suốt 10 năm.

Trong “tâm thư” đăng trên facebook, anh đã tự hỏi “Có thể phim của tôi chưa hay hoặc ban giám khảo (BGK) đã không hiểu hết tầng nghĩa trong phim”.

Năm nay, Hội đồng Nghệ thuật và Ban Lý luận phê bình của Hội Điện ảnh VN đã được BTC giải thưởng Cánh diều 2016 cho xem tất cả 19 bộ phim truyện dự giải cùng với BGK phim truyện. Những vị này hầu hết là những tên tuổi từng ngồi ghế giám khảo ở các cuộc thi phim quốc gia.

Theo lịch, phim Cha cõng con được chiếu sau cùng. Khi cảnh cuối phim vừa dứt, mọi người đồng loạt vỗ tay. Đây cũng là bộ phim duy nhất trong số 19 phim trình chiếu trong đợt này nhận được một tràng vỗ tay. Khi mọi người ra cửa, chuyện phim Cha cõng con vẫn tiếp tục được bàn luận sôi nổi, có người còn hào hứng kêu lên: “Đã tìm thấy “vàng” rồi”.

Một cảnh trong phim Cha cõng con

Sau khi “chịu trận” với hàng loạt phim đánh đấm, đồng tính, chọc cười vô bổ… phim Cha cõng con với câu chuyện đậm tính nhân văn đã như một làn gió mát dành cho những người xem. Tuy nhiên, chuyện không hẳn phát triển thao chiều hướng đó.

Khi cơn cảm xúc “nhất thời” lắng xuống, bình tĩnh nhìn lại, Cha cõng con quả thật chưa phải là một sản phẩm hoàn hảo như kỳ vọng, mà chỉ như một bức tranh còn dở dang ở dạng phác thảo, nét rõ, nét mờ.

Không thể không ghi nhận đây là tâm huyết của một đạo diễn phim truyện đầu tay, được ấp ủ nhiều năm và không chạy theo xu hướng dễ dãi của thị trường. Một đề tài không “hot”, một bối cảnh không dễ vẫn tạo ra được những phút giây chạm đến trái tim người xem.

Những khung hình đẹp, kỳ vĩ của vùng Tây Bắc xuất hiện trong phim không phải để “làm dáng” mà thật sự là một “đối trọng” làm cho thân phận con người, cho căn nhà heo hút càng trở nên nhỏ bé, tội nghiệp hơn. Tình phụ tử bao giờ cũng thiêng liêng, dễ tạo sự xúc động; tình của một người cha nghèo dành cho đứa con bệnh nan y, ở một nơi sơn cùng thủy tận, khốn khó mọi bề như thế càng khiến người xem thêm xót xa.

Cảnh trong phim Cha cõng con

Tiếc là mạch cảm xúc tạo được ở phần đầu phim đã bị nhạt dần ở phần sau, khi hai cha con về thành phố, vì những thước phim bỗng chuyển sang tính “sinh hoạt”, đôi chỗ còn nghiêng về phê phán hiện thực.  

Có người cho rằng, Cha cõng con không khác gì một bộ phim tài liệu, chỉ có cảnh đẹp, không xung đột, không cao trào, diễn tiến phim rề rà… Thật ra, xung đột của phim chính là xung đột giữa con người và thiên nhiên, con người và bệnh tật, con người phải làm mọi cách để chiến thắng.

Điện ảnh thế giới từng có những bộ phim nổi tiếng về loại đề tài này như Ông già và biển cả, dựa theo tiểu thuyết cùng tên của Ernest Hemingway do đạo diễn  John Sturges thực hiện năm 1958 và đạo diễn Jud Taylor thực hiện năm 1990; phim Một mình trên hoang đảo (Cast Away) ra mắt năm 2000 của đạo diễn Robert Zemeckis; phim Cuộc đời của Bi (Life of Bi) năm 2012 của đạo diễn Lý An; phim Mất tất cả (All in lost) năm 2013 của đạo diễn J.C. Chandor…

Một cảnh trong phim Cuộc đời của Pi

Nhắc để thấy, Cha cõng con kỳ vọng rất lớn nhưng lực bất tòng tâm. Với những gì đã thể hiện, rõ ràng cái đích ấy vẫn còn xa.

Việc nhanh chóng trả lại giải thưởng chứng tỏ đạo diễn Lương Đình Dũng đã kỳ vọng quá nhiều vào giải thưởng Cánh diều. Có thể phần nào cảm thông được những bức xúc của một người đã dành nhiều tâm huyết cho đứa con tinh thần của mình; nhưng một giải thưởng không có nghĩa là tất cả. Cha cõng con đã và đang được các liên hoan phim thế giới chú ý, đưa vào đề cử tranh giải và quan trọng hơn là ít nhiều đã chạm được đến lòng trắc ẩn của người xem về những phận đời khốn khó.

Chỉ mong người đạo diễn đầu tay này vẫn giữ được ngọn lửa nghề, tỉnh táo nhìn lại và kiên trì bước tới để có thêm những bộ phim đậm chất nhân văn, với một tay nghề được nâng cao hơn nữa. 

 Cát Vũ