Lúa ngoài đồng và… Asiad

Ngày 15/3/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định mua tạm trữ một triệu tấn quy gạo trong vụ Đông Xuân 2013 - 2014 ở ĐBSCL. Theo đó, Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo một số ngân hàng thương mại cho vay mua tạm trữ thóc, gạo trong thời gian tối đa sáu tháng kể từ ngày 20/3/2014 đến hết ngày 20/9/2014; mức lãi suất cho vay tối đa 7%/năm. Ngân sách nhà nước sẽ hỗ trợ 100% lãi suất tiền vay mua thóc, gạo tạm trữ với thời gian hỗ trợ lãi suất tối đa là bốn tháng kể từ ngày 20/3/2014 đến hết ngày 20/7/2014.

Vậy vì sao lúa gặt xong vẫn chất đống ngoài đồng, và nông dân ĐBSCL cứ mỏi mắt chờ thương lái đến mua, mà thương lái cứ bặt vô âm tín?

Nguồn ảnh: VOV.

Bởi, với mức lãi suất cho vay tối đa 7%/năm, nhưng thương lái và Hiệp hội Lương thực Việt Nam (độc quyền xuất khẩu gạo) lại tính đầu ra gạo xuất khẩu năm nay có thể bị rớt giá do thị trường thế giới. Tính như thế, nên họ sợ lỗ nếu mua lúa của nông dân lúc này. Thế thì nông dân chỉ có nước… chờ. Những người sản xuất lúa gạo ở Việt Nam hoàn toàn không biết và không có khả năng tính toán giá lúa gạo thị trường quốc tế. Trăm sự nhờ vào những công ty xuất khẩu gạo của Việt Nam, cụ thể là Hiệp hội Lương thực Việt Nam. Nhưng những công ty này cũng tính không ra, vào những thời điểm giá lúa gạo quốc tế có biến động đi xuống và chưa biết bao giờ sẽ đi lên.

Lúa gạo ĐBSCL là lúa gạo thị trường, y như lúa gạo sản xuất tại Thái Lan. Nhưng nếu “việc tính toán thời điểm áp dụng chính sách trợ giá lúa gạo của Thái Lan là một sai lầm lớn”, thì ngược lại, Việt Nam không phạm sai lầm nào, do không tính và tính không ra. Lúc giá gạo thế giới lên hơn 1.000 USD/tấn thì tranh mua tranh bán, việc này thì Việt Nam làm tốt. Còn khi giá gạo thế giới hạ chỉ còn 390 USD/tấn, Việt Nam… ngồi chờ. Nông dân rát cổ kêu cũng không thấy ai tới mua giùm.

Phải chăng, đây là cái “độc” thứ ba, theo một vị đại diện ngân hàng, đó là “độc quyền xuất khẩu gạo”. “Nếu Nhà nước vẫn độc quyền xuất khẩu gạo thì phải có vài công ty Vinafood mới đảm bảo quyền lợi cho nông dân, doanh nghiệp, tránh tình trạng được mùa được giá nhưng nông dân lại không được gì…”. Nghĩa là, ngay những thời điểm giá gạo thế giới cao vọt, nông dân cũng chả hưởng lợi được bao nhiêu, vẫn không thể đạt lợi nhuận 30% như chủ trương của Chính phủ.

Trong khi lúa gặt ngoài đồng để rục rã chẳng ai đoái hoài, thì người ta lại đổ xô tới… ASIAD 2019. Chưa báo cáo với Chính phủ, Thủ tướng chưa biết, Bộ VH-TT-DL đã đưa ra vận động tại Quốc hội. Cũng may, tại phiên họp Chính phủ ngày 1/4 vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định nếu không có phương án khả thi sẽ không tổ chức ASIAD.

Mặc dù ông Hoàng Vĩnh Giang, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Ủy ban Olympic Việt Nam “không tin Chính phủ coi 150 triệu USD (kinh phí tổ chức ASIAD) là lớn”, nhưng người dân thì tin rằng, số tiền đó, nếu dùng để “cứu lúa” cho nông dân ĐBSCL thì có thể giúp hàng triệu nông dân thoát khỏi cảnh phá sản.

Thanh Thảo