Lúa gạo sẽ luôn dồi dào nếu nông dân có thu nhập tốt

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan trả lời chất vấn trong phiên họp thứ 25 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 15/8 - Ảnh: Huyền Anh

Không lo thiếu lúa gạo

Đại biểu Lê Thị Song An (tỉnh Long An) cảnh báo, do giá gạo thế giới tăng nên giá lúa trong nước cũng tăng. Ở một số địa phương, đã có hiện tượng mua gom lúa gạo ồ ạt, gây mất cân đối cung cầu cục bộ, đẩy giá lúa gạo lên cao một cách bất hợp lý, ảnh hưởng đến chất lượng gạo xuất khẩu, ảnh hưởng đến giá tiêu dùng trong nước. 

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) đã có báo cáo với Thủ tướng Chính phủ và Thủ tướng đã có công điện chỉ đạo về vấn đề bảo đảm an ninh lương thực và xuất khẩu gạo. Ông nói: “Công điện của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, ưu tiên hiện tại là đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, đẩy mạnh xuất khẩu lương thực như một cam kết có trách nhiệm với thế giới về vấn đề an ninh lương thực, đồng thời cũng không gây sốc cho thị trường nội địa hay làm ảnh hưởng tới giá tiêu dùng trong nước. Bộ Công Thương và Bộ NN-PTNT đang chỉ đạo thực hiện tốt công điện này”.

Ông cũng đánh giá, trong tình hình hiện nay, cần giữ thái độ bình tĩnh bởi giá lúa gạo tăng cao là thời cơ nhưng cũng có thể phát sinh mặt trái nếu không quản lý tốt. Ông thông tin, riêng ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, nông dân xuống giống liên tục theo con nước, không có mùa vụ rõ rệt như ở miền Bắc. Bên cạnh đó, qua 20 năm xây dựng, hệ thống thủy lợi ở vùng này đã phát huy tác dụng. Do vậy, lúa vùng này có quanh năm, không lo thiếu.

Ông Lê Minh Hoan nói: “Chúng ta đã có bản đồ số hóa vùng đồng bằng sông Cửu Long để cùng các địa phương rải vụ hoặc tập trung vụ nếu cần thiết, với các điều kiện cho phép. Nếu không có thiên tai, chúng ta hoàn toàn có thể đảm bảo nhu cầu lúa gạo trong nước và xuất khẩu”.

Cải thiện thu nhập của người trồng lúa

Đưa gạo xuống cảng Mỹ Thới (tỉnh An Giang) phục vụ xuất khẩu - Ảnh: Huỳnh Lợi

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (tỉnh Hải Dương) băn khoăn, Việt Nam là nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, nhưng nông dân trồng lúa vẫn có cuộc sống khó khăn. Tức là cây lúa không mang lại nhiều lợi nhuận cho người sản xuất. Bà mong muốn làm rõ nguyên nhân của nghịch lý này và có giải pháp trong thời gian tới. 

Về vấn đề này, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, theo niên giám thống kê và qua khảo sát, nông nghiệp là ngành có thu nhập thấp nhất trong các ngành kinh tế. Trong nông nghiệp, người trồng lúa cũng có thu nhập thấp nhất. Ông nói: “Điều này là không thể nói khác được, nhưng có thể làm khác đi và thực sự cũng đã có đổi khác. Giá gạo tăng là thời cơ để người trồng lúa cải thiện thu nhập”.

Ông kể, rất xúc động khi nhận được lời nhắn của một nông dân từ đầu nhiệm kỳ rằng: “Nếu giá lúa cao và ổn định, nông dân miền Tây chúng tôi sẵn sàng đem mùng ra ngoài đồng để giữ lúa, đảm bảo an ninh lương thực. Chỉ khi giá lúa quá thấp, chúng tôi bỏ ruộng mới là mối nguy về an ninh lương thực”. Bộ trưởng nói, làm sao để cải thiện thu nhập của người trồng lúa là điều ám ảnh tâm trí ông. 

Tuy nhiên, ông cho rằng, để cải thiện thu nhập của nông dân, ngoài giá cả, còn phải tính đến các chi phí khác. Thời gian qua, chi phí đầu vào của việc sản xuất lúa gạo đã giảm được 20 - 25% nhờ tiết kiệm đất, tiết kiệm nước, tiết kiệm phân, tiết kiệm giống, tiết kiệm thuốc. Chính những chi phí giảm xuống này giúp gia tăng thu nhập cho nông dân. 

Ông Lê Minh Hoan cũng nêu quan điểm, nếu nông dân chỉ đơn thuần hưởng thu nhập từ một loại sản phẩm - chẳng hạn chỉ trồng lúa - thì chưa đúng tinh thần Nghị quyết 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Phải chuyển từ tăng trưởng đơn giá trị sang tăng trưởng tích hợp, đa giá trị, tạo ra nhiều ngành nghề khác.

Cụ thể, không gian trồng lúa, thời gian trồng lúa có thể lồng ghép, tạo ra nhiều không gian, thời gian cho các ngành nghề khác thì nông dân không chỉ hưởng thành quả từ cây lúa mà có thêm nhiều nguồn thu nhập khác. Ông lấy ví dụ về việc kết hợp trồng lúa với nuôi tôm, trồng lúa kèm thả vịt, trồng lúa xen kẽ rau màu. 

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, cần liên kết nông dân trong hợp tác xã để mua chung, bán chung, hưởng dịch vụ chung, từ đó có giá ưu đãi về giống, thuốc, phân bón, có thêm thu nhập từ nhiều phân khúc khác nhau, giúp tăng lợi nhuận, tránh manh mún, nhỏ lẻ, tự phát. 

Minh Quang