Loving và chuyện tình thay đổi nước Mỹ

Loving thuộc thể loại phim tâm lý, tiểu sử, do Jeff Nichols làm đạo diễn (ĐD). Trước khi bộ phim ra mắt tại Liên hoan phim Cannes và công chiếu toàn cầu vào tháng 11/2016, đã có một phim truyện và một phim tài liệu khác khai thác cùng câu chuyện, đó là Mr & Mrs Loving (1996) và The Loving Story (2012).

Tuy vậy, chỉ Loving mới mang đến tiếng vang lớn với 19 giải thưởng quốc tế đã đạt được cho đến thời điểm này, trong đó có một đề cử Oscar cho Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất. ĐD Jeff Nichols đã thổi hồn cho cả bộ phim cũng như cho hai nhân vật chính để một lần nữa, câu chuyện đấu tranh đòi quyền bình đẳng, và hơn hết là câu chuyện tình yêu của “ông bà Loving” thêm một lần truyền cảm hứng đến công chúng.

Dẫu cho cả bộ phim dài hai giờ có tiết tấu rất chậm, nhưng ở ngay phút đầu tiên, Loving đã có “biến cố”. Trong bóng tối, ống kính quay cận mặt người vợ Mildred Loving (Ruth Negga đóng), cô ngập ngừng thông báo với chồng: “Em có thai”. Trước tin này, người chồng Richard Loving (Joel Edgerton) thoáng chút bối rối: “Tốt. Điều đó tốt em à”.

Câu chuyện về hai vợ chồng chính thức mở ra từ đây, bắt đầu từ niềm hạnh phúc đi kèm với thách thức mà họ phải đối mặt. Sau nhiều năm yêu nhau, tình yêu đó đã đơm hoa kết trái, chàng trai da trắng Richard và cô gái da màu Mildred quyết định nên vợ thành chồng, bất chấp luật lệ cấm người khác chủng tộc kết hôn của bang Virginia.

Để được kết hôn ở thời điểm năm 1958, cả hai phải tìm đến thủ đô Washington. Khi đôi vợ chồng trẻ trở về quê nhà, người chồng treo lên tường tờ chứng nhận hôn thú được lồng trong khung kính, thì bất ngờ cảnh sát ập tới. “Tội lỗi” của họ bị đưa ra tòa và thẩm phán của bang phán quyết rằng: “Từ xa xưa, những chủng tộc khác nhau thoạt tiên tồn tại ở những lục địa khác nhau, bởi vậy, các chủng tộc khác nhau không nên trộn lẫn”. 

Kết quả là gia đình Loving buộc phải chịu hình phạt biệt xứ trong vòng 25 năm. Cả hai đã phải mang theo nỗi nhớ thương mẹ cha, anh chị em, quê hương để đến Washington sinh sống và người chồng vẫn làm nghề thợ xây để nuôi vợ con. 

Một ngày, hình ảnh về những nhà hoạt động xã hội cổ vũ cho sự bình đẳng giữa các chủng tộc sinh sống trên đất Mỹ truyền đến hai vợ chồng. Cô Mildred liền viết thư cho ngài chưởng lý Robert Kennedy, quyết định đưa câu chuyện của mình ra ánh sáng công lý, đi từ tòa án liên bang đến tòa án tối cao. Hành trình không thiếu gian nan và cả ê chề đó đã giúp xóa bỏ điều luật cấm kết hôn khác chủng tộc của bang Virginia, tạo thành án lệ vô hiệu hóa điều luật tương tự ở 15 bang khác.

Câu chuyện đấu tranh cho tự do, bình đẳng của cặp đôi Loving đến nay không còn xa lạ với nhiều người dân Mỹ. Hồi năm 1966, nguyên mẫu Richad ngoài đời nhận trả lời phỏng vấn của tờ Time, anh nói: “Chúng tôi không làm những việc này để trở thành ai đó. Chúng tôi làm những việc này vì chính mình, bởi chúng tôi muốn được sống với nhau và sống ở Virginia”.

Khi làm phim, ĐD vẫn bám sát tinh thần đó, trung thành với những dữ kiện lịch sử và điều này được đánh giá cao trong bối cảnh có quá nhiều phim tiểu sử hiện nay “bay” quá xa hiện thực. Tuy vậy, điều này cũng khiến bộ phim hơi “đều đều”, thiếu cao trào, kịch tính, nhất là khi nó được gắn với cách kể chậm cùng nhiều hình ảnh, trường đoạn có phần lặp lại.

Gạt qua một vài hạn chế đó, có thể hiểu được ý đồ của ĐD khi muốn người xem cảm nhận rõ tình yêu bình dị mà cao đẹp của những con người thuộc tầng lớp bình dân trong xã hội Mỹ. Ngay cả khi cùng nhau bước vào cuộc đấu tranh cam go đòi quyền bình đẳng, vợ chồng Loving vẫn giữ thái độ và cảm xúc bình thản, tĩnh tại, dành sự quan tâm, lắng nghe nhau qua cử chỉ chứ không chỉ bằng lời nói. Diễn xuất thực sự gắn kết của bộ đôi diễn viên Ruth Negga và Joel Edgerton đã truyền đến người xem tinh thần cũng như phong thái lặng lẽ mà bền bỉ, quyết liệt của hai nhân vật chính.

Những việc mà Richard và Mildred làm, từ đặt từng viên gạch cho mỗi ngôi nhà, hái từng búp chè, ủi từng chiếc áo, đến đối diện với luật sư, giới truyền thông, hay cả lúc gối đầu lên nhau trên ghế sô-pha… đều như đang tận hưởng và cảm nhận được từng phút giây họ được sống bên nhau và tranh đấu. Bởi thế với Loving, vượt trên câu chuyện mang ý nghĩa lịch sử là câu chuyện về tình yêu, về những buồn, vui, cực nhọc trong cuộc đời được nhìn qua lăng kính bình dị.

Trong đời thực, tám năm sau chiến thắng ở tòa tối cao, Richard qua đời trong một tai nạn xe hơi, còn Mildred bị thương rất nặng bên mắt phải cũng trong vụ tai nạn vào năm 1975. Bà Mildred không tái hôn và sống đến năm 2008. Trước khi qua đời, bà từng nói: “Tôi ủng hộ sự tự do trong hôn nhân đối với tất cả mọi người. Đó là những gì mà vợ chồng Loving và tình yêu đều hướng tới”. 

Bùi Dũng