Lời vô duyên đánh gục sự tự tôn

Nguyên đang đứng pha cà phê, từ phía sau, một giọng nói đầy bỡn cợt vang lên: “Ô kìa! cô bé đô con!”. Tay cầm muỗng sữa đặc chuẩn bị đổ vào ly, Nguyên tự động thu lại. Không ngoài dự đoán, anh Thuận - chủ nhân câu đùa ban nãy tiến đến, nói thêm: “Không hiểu sao mấy người béo thường thích ăn đồ ngọt nhỉ?”. Nguyên cười trừ rồi rút lui. 

Ảnh minh họa

Cô không béo, nhưng bắp tay hơi to nên thường xuyên bị anh Thuận trêu chọc. Nhiều chị em trong công ty cũng thường được anh ta đặt các biệt danh dựa vào đặc điểm cơ thể. Dù bên ngoài mọi người chẳng phản ứng, nhưng trong lòng đều cảm thấy rất khó chịu.

Những câu nói “vạn tiễn xuyên tâm”

Câu chuyện bị trêu đùa ngoại hình của Hân thậm chí còn “thảm” hơn Nguyên. Từ năm học lớp Bảy, vòng ngực Hân bắt đầu nảy nở và càng ngày càng “quá khổ”. Lên cấp III, cơ thể cô đã vượt trội hơn so với các bạn cùng trang lứa.

Mỗi lần đi qua đám đông, Hân lại nghe những tiếng cười khúc khích, bọn con trai buông lời trêu ghẹo, đám con gái xì xào bàn tán, dần dà tin đồn cô hư hỏng, sống buông thả chẳng biết từ đâu ập tới. Sau khi đi làm, Hân tăng thêm năm ký nên cơ thể đẫy đà hơn. Ngày đầu tiên nhận việc ở công ty mới, một chị trong phòng hỏi: “Hân mới sinh em bé à?”, khiến cô chỉ biết “câm nín”.

Không bị ám ảnh cân nặng như Nguyên và Hân, tôi lại có nỗi khổ khác khi sở hữu vầng trán cao vời vợi. Từ bé, tôi đã gắn liền với những biệt danh như  “hói”, “dùi gồ”. Thỉnh thoảng tôi lại nghe bạn bè trêu: “Trán đậu được năm chiếc máy bay Boeing”, “rửa mặt lâu, gội đầu chóng”… Mặc dù đã quen với điều này, chỉ cười vui vẻ khi bị ai đó nhắc đến khiếm khuyết ấy, nhưng thỉnh thoảng tôi vẫn thấy ngại ngùng mỗi lần có người gọi biệt danh của mình.

Dùng những điểm chưa hoàn hảo trên cơ thể người khác để đùa, thoạt nghe có vẻ bình thường. Trên sân khấu, không ít nghệ sĩ phóng đại các điểm xấu trên cơ thể như: nốt ruồi, hàm răng hô, dáng đi vòng kiềng… để gây cười cho khán giả. Trong cuộc sống, những người bạn cũng thường lấy điểm xấu trên cơ thể để đặt biệt danh cho nhau. Tuy nhiên, sự đùa giỡn nào cũng cần có giới hạn, đặc biệt việc lấy khuyết điểm trên cơ thể người khác để mua vui là điều rất nhạy cảm.

Ở phương Tây, người ta thường dùng cụm từ “body shaming” khi nói về hành vi dùng ngôn ngữ chê bai, chế giễu ngoại hình người khác, khiến họ cảm thấy khó chịu hoặc xúc phạm. Ranh giới giữa đùa giỡn và “body shaming”, giữa “chọc cho vui” và ác ý vô cùng mỏng manh. Lần đầu nghe người khác nói về cơ thể mình, bạn có thể bỏ qua, nhưng khi lời đùa ấy lặp lại lần thứ hai, nó đã không còn là lời nói vô hại nữa.

Nỗi ám ảnh về khuyết điểm cơ thể

Trong trường hợp của Nguyên, sau vài lần bị gọi là “cô bé đô con”, cô cất hết áo khoét nách, ngắn tay mà chỉ dám mặc những kiểu có thể che bắp tay. Còn Hân vì ám ảnh ngực to, cô chật vật tìm đồ oversize, hình thành phản xạ đứng khom lưng để che giấu vòng một quá khổ. Khi ra ngoài, cô luôn cảm thấy ánh mắt “quấy rối“ mọi người dành cho mình.

Ảnh minh họa

Suốt những năm tháng học sinh, Hân không ít lần bật khóc vì sự săm soi của bạn bè. Không chỉ riêng Nguyên và Hân, rất nhiều chị em phụ nữ đã từng ít nhất một lần “sượng mặt” khi nhận lời trêu đùa về ngoại hình của mình. Béo gầy, thấp bé, da đen, mũi tẹt, hàm hô… thậm chí bàn tay nhăn nheo, đùi to… đều là thứ mọi người thường dùng để chọc ghẹo nhau mà không biết nó khiến đối phương rất khó chịu. 

Phụ nữ vốn là đối tượng coi trọng ngoại hình, chỉ cần một bộ phận trên cơ thể mình không vừa ý, đều trở thành một “vết gợn” trong lòng. Đặc biệt, khi điểm yếu đó bị rêu rao, mua vui cho mọi người, “vết gợn” sẽ biến thành một nỗi ám ảnh. Lời đùa lúc này khác nào “vạn tiễn xuyên tâm”, đánh gục sự tự tôn của mỗi người phụ nữ. Mặc dù không một ai sở hữu ngoại hình hoàn hảo tuyệt đối, nhưng con người dễ dàng làm tổn thương người khác vì sự vô tình và dễ dãi trong việc chọn lọc ngôn ngữ khi giao tiếp.

Sự đùa cợt từ người ngoài có thể gây khó chịu cho chúng ta, nhưng những lời nói đấy thốt ra từ chính người thân lại càng đáng sợ hơn nữa. Một bạn gái tâm sự trên mạng xã hội rằng, trong ngày họp mặt đại gia đình, bạn ấy tiết lộ cân nặng, mọi người phá lên cười bảo bạn quá béo. Bạn đã lặng lẽ trốn trong góc khóc một mình, và không tham gia họp mặt gia đình nữa. 

Tập cách yêu bản thân 

Tôi có một cô bạn da ngăm đen, vóc người đậm, mắt to và hơi xếch. Hồi đi học, cô ấy thường bị đám con trai chê xấu xí. Cô bỏ ngoài tai mọi lời bàn tán, thậm chí tự hào với vẻ đẹp “đậm chất Á Đông” của mình. Cô ấy nói người phương Tây thích da ngăm, họ còn đi tắm nắng để có được làn da giàu sức sống như vậy.

Ảnh minh họa

Sau khi lên đại học, bạn tôi trúng học bổng sang Pháp, làn da khác biệt cộng thêm việc trang điểm có “gu” khiến cô ấy trở thành nhân tố nổi bật trong các hoạt động của trường. 

Với cái trán “sân bay”, hồi bé không ít lần tôi cảm thấy tự ti vì bị trêu chọc. Mẹ tôi động viên: “Những người trán cao thường thông minh, không có gì phải buồn”. Mẹ khuyến khích tôi yêu khuyết điểm của bản thân, biến nó thành ưu điểm bằng một lối suy nghĩ độc lập, không bị ảnh hưởng từ người khác. 

Trong truyện ngắn Con thuyền đã buông bờ của Nguyễn Ngọc Tư có một câu rằng: “Đàn bà, hễ mũi xấu thì mắt đẹp, mắt mũi xấu thì miệng đẹp, mặt xấu thì dáng đẹp, người xấu tâm hồn đẹp. Bằng cách này hay cách khác, họ cứ phải đẹp…”. Đúng như nữ nhà văn quan niệm, phụ nữ được mệnh danh là “phái đẹp” nên đừng chỉ chăm chăm nhìn vào khuyết điểm cơ thể mà ngược lại, hãy tìm ra nét đẹp riêng biệt của mình, kể cả trong những thứ “lệch chuẩn”.

Chỉ khi yêu bản thân, chúng ta mới có thể coi lời đùa là để “cho vui”. Còn nếu không chịu đựng được, hãy cứ lên tiếng phản đối. Một trò đùa không có người phản ứng sẽ trở nên nhạt nhẽo, còn khi bị kháng cự, họ sẽ hiểu đó chỉ là một hành động vô duyên. 

Bích Thảo