Lời giải cho những câu hỏi khó đoán nhất năm 2019

Có phải thế giới chúng ta đang sống ngày càng khó đoán? Tờ Financial Times vừa đăng bài soi chiếu toàn diện tình hình địa chính trị thế giới, với cách tiếp cận thú vị.

1. Brexit sẽ dừng lại?

Đúng vậy. Khi nhậm chức Thủ tướng Anh vào giữa năm 2017, trong hoàn cảnh “sự đã rồi”, cuộc trưng cầu ý dân cho thấy: đa số người dân muốn nước Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (EU), bà Theresa May đã cứng rắn nói: “Brexit nghĩa là Brexit”. Lẽ ra, đến cuối năm 2018, Anh và EU sẽ chính thức thông qua thỏa thuận Brexit để cuộc “chia ly” êm thắm nhất có thể trước khi đến thời điểm Vương quốc Anh nhất định phải rời EU, ngày 29/3/2019.

Tuy nhiên, đến tận thời điểm này, mọi thứ vẫn còn chưa rõ ràng. Bộ trưởng Thương mại Anh - Liam Fox - ngày 30/12 đưa ra nhận định: cơ hội nước Anh có thể ngừng Brexit là 50-50 nếu Quốc hội Anh bác bỏ dự luật Brexit mà Chính phủ của Thủ tướng Theresa May đã nhất trí với EU hồi tháng trước. Trong khi đó, EU cho rằng, sẽ không có chuyện tái đàm phán với Thủ tướng Theresa May, bất luận thái độ của Quốc hội Anh thế nào.

Vài tháng trước, chính quyền Thủ tướng Theresa May không quan tâm lắm đến việc 700.000 người dân Anh xuống đường, yêu cầu có cuộc trưng cầu ý dân lần 2, sau lần đầu họ “chưa đủ sự suy xét đúng mức”. Nếu có cuộc trưng cầu này, dự kiến phần đông sẽ chọn Anh ở lại EU. Được biết, chính cựu Thủ tướng Anh John Major và Tony Blair là hai trong số những người thúc giục việc tổ chức kỳ trưng cầu ý dân mới.

2. “Ngừng bắn” trong chiến tranh thương mại Mỹ - Trung sẽ kéo dài?

Không. Dù Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đạt được thỏa thuận “ngừng bắn” 90 ngày trong cuộc gặp ở Argentina đầu tháng 12/2018, các chuyên gia của Financial Times dự đoán, mọi việc không dễ dàng như thế. Ở thời điểm hai bên đi đến thảo luận ngừng chiến, Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu Trung Quốc chấm dứt nền kinh tế có sự can thiệp của nhà nước thì Mỹ mới không tiến hành áp thêm thuế với hàng hóa từ quốc gia châu Á này. Nhưng điều này sẽ chẳng bao giờ xảy ra. Trước đây, Trung Quốc và Mỹ từng mất rất nhiều thời gian “mặc cả” về vấn đề này, nhưng đều không thành. Vì thế, sau 90 ngày, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung được cho là sẽ tiếp diễn và gay cấn hơn nhiều.

Phản ứng của Trung Quốc sẽ thế nào? Truyền thông Bắc Kinh hồi giữa tháng 12 đã đề cập đến chính sách Trung Quốc dành cho Mỹ: “Không đối kháng, không chiến tranh lạnh, mở cửa từng bước, không nhượng bộ lợi ích cốt lõi quốc gia”. Với những diễn biến thực tế và suy luận từ giới quan sát thì quan hệ Mỹ - Trung sắp tới sẽ ở mức “chiến tranh lạnh” - vừa duy trì quan hệ đối tác nhưng vẫn không nhượng bộ, tất cả đều vì lợi ích quốc gia.

3. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron sẽ quay lại đúng hướng cải cách sau phong trào “Áo Vàng”?

Đúng vậy. Sau nhiều tuần liền các cuộc biểu tình nổ ra tại Pháp, dẫn đến bạo loạn, khiến đường phố ở hàng loạt khu trung tâm tan hoang, chính quyền Tổng thống Macron đã đồng ý nhượng bộ. Kế hoạch tăng thuế nhiên liệu, các bài kiểm tra đánh giá khắt khe hơn về mức độ ô nhiễm của ô tô nhằm khuyến khích các tài xế chuyển sang dùng các phương tiện thân thiện với môi trường hơn đều được tạm hoãn trong 6 tháng. Kế hoạch tăng giá điện và khí đốt cũng tạm dừng trong mùa đông. Cách “xuống nước” này được cho là động thái xoa dịu tạm thời.

Giới quan sát hiểu, với tính cách và định hướng chính trị của Tổng thống Macron, ông sẽ tiếp tục triển khai cải cách như đã đề ra, nhưng song song đó sẽ chú trọng vào lương hưu, bảo hiểm thất nghiệp, điều lệ doanh nghiệp. Khi nhắm vào những mũi nhọn này, ông Macron sẽ khiến người lao động bớt than phiền về các khoản thuế. Ngày 10/12, Tổng thống Macron đã có bài phát biểu dài gần 13 phút trên truyền hình, công bố nhiều biện pháp cải cách tiền lương, hỗ trợ người lao động. Từ năm 2019, mức lương tối thiểu của Pháp sẽ được tăng thêm 100 EUR/tháng. Tiền làm thêm giờ cũng như những khoản tiền thưởng cuối năm cho người lao động sẽ không phải chịu bất cứ khoản thuế hoặc phí nào. Một động thái cho thấy ông Macron sẽ cứng rắn trên con đường của mình chính là tuyên bố những đối tượng gây bạo lực sẽ không được khoan hồng.

Tổng thống Macron là một trong số ít lãnh đạo châu Âu dũng cảm đả kích phong trào chủ nghĩa dân túy. Trước dự đoán làn sóng bầu cử ở Nghị viện châu Âu và cả các quốc gia EU sẽ nghiêng về phe ủng hộ chủ nghĩa dân túy, Tổng thống Pháp Macron không còn con đường nào khác ngoài con đường kiên định với những cam kết ban đầu.

4. Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ “thoát” khỏi phe đối thủ? 

Dự đoán, nhiều khả năng công tố viên đặc biệt - Robert Mueller đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trong quá trình điều tra nghi vấn Nga can thiệp bầu cử ở Mỹ. Tổng thống Donald Trump sẽ đối mặt với việc bị đảng Dân chủ luận tội vào năm 2019. Đây là nhận định của phần lớn nhà phân tích chính trị ở Mỹ. Tuy nhiên, Hiến pháp Mỹ vẫn bắt buộc phải có 2/3 số phiếu luận tội từ Thượng viện (hiện 2/3 số ghế thuộc về đảng Cộng hòa). Đây chính là hy vọng của ông Trump trong cuộc chạy đua ở nhiệm kỳ tới, dẫu bị đảng Dân chủ luận tội.

Một số nhà phân tích đã nhắc đến khả năng đảng Dân chủ có thể gây tác dụng ngược, nếu quá tự tin với việc luận tội Tổng thống Donald Trump. Ở lần đảng Cộng hòa đưa Tổng thống Mỹ Bill Clinton ra luận tội trước Quốc hội, đảng này đã vô tình đẩy ông Bill Clinton về phía cử tri. Họ quên rằng, khi một người lâm vào tình thế quá bất lợi, họ có thể bỗng dưng được “bênh vực” một cách phi lý trí.

5. Mâu thuẫn trên Biển Đông sẽ bùng nổ?

Khảo sát thường niên được công bố ngày 17/12 của Trung tâm Hành động Ngăn chặn (CPA) - thuộc Viện Nghiên cứu Hội đồng quan hệ đối ngoại (CFR) của Mỹ cảnh báo rằng, mâu thuẫn trên Biển Đông cũng có nguy cơ leo thang. Tuy nhiên, các chuyên gia phân tích ở Financial Times cho rằng, thời điểm năm 2019 không thích hợp để Trung Quốc gây chú ý liên quan đến vấn đề Biển Đông, vì đây là năm Trung Quốc vẫn còn phải dành sự tập trung cho chiến tranh thương mại với Mỹ. 

Trung Quốc không muốn cho Mỹ lý do để chĩa mũi dùi vào mình thêm nữa. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn sẽ tiếp tục âm thầm xây dựng và quân sự hóa những đảo nhân tạo mà họ đã chiếm đóng trái phép ở khu vực Biển Đông, như cách mà họ đã tiến hành bấy lâu nay, ít nhất cho đến hết năm 2019.

6. Mark Zuckerberg sẽ rời chức Chủ tịch Facebook?

Sẽ không. Dự đoán của Financial Times trùng khớp với tuyên bố của Mark Zuckerberg đưa ra ngày 30/12, nhấn mạnh rằng, ông tự hào về những gì mạng xã hội lớn nhất hành tinh này đã làm được trong năm 2018. Mark cho biết, mỗi năm ông thường đặt ra một mục tiêu cho mình và năm 2018, ông đã hoàn thành mục tiêu ban đầu: về cơ bản sửa lỗi cho Facebook và nhìn nhận rằng, phía trước vẫn còn nhiều thứ cần hoàn thiện. Vì thế, khả năng Mark từ chức Chủ tịch Hội đồng quản trị Facebook như cách mà Elon Musk đã làm với Tesla là điều khó có thể xảy ra. Hiện Mark vẫn còn quyền quyết định 60% tương lai Facebook, đủ để ông ở yên vị trí này; dù thời gian qua, ông phải chịu sức ép yêu cầu rời ghế. 

Thiên Như