Lo ngại nguy cơ rò rỉ ở nhà máy điện hạt nhân Trung Quốc

Chính phủ Mỹ đang đánh giá báo cáo về nguy cơ rò rỉ tại một cơ sở điện hạt nhân ở miền Nam Trung Quốc - Ảnh: CNN

Cảnh báo bao gồm cáo buộc cơ quan an toàn hạt nhân của Trung Quốc đang nâng cao các giới hạn có thể chấp nhận được đối với việc phát hiện bức xạ bên ngoài Nhà máy điện hạt nhân Đài Sơn ở tỉnh Quảng Đông để tránh phải đóng cửa, theo một bức thư của công ty Pháp Framatome gửi Bộ Năng lượng Hoa Kỳ (DOE).

Bất chấp thông báo đáng báo động từ Framatome, chính quyền Biden tin rằng cơ sở này vẫn chưa đến "mức khủng hoảng".

Tuy nhiên, mối lo ngại đủ lớn đến mức Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ đã tổ chức nhiều cuộc họp trong tuần trước liên quan đến vấn đề này - bao gồm hai cuộc họp ở cấp thứ trưởng và một cuộc họp khác ở cấp trợ lý bộ trưởng vào ngày 11/6 do Giám đốc cấp cao của Hội đồng An ninh quốc gia Hoa Kỳ (NSC) về Trung Quốc Laura Rosenberger và Giám đốc Cấp cao về Kiểm soát Vũ khí Mallory Stewart chủ trì.

Cũng theo các nguồn tin, chính quyền Biden đã thảo luận về tình hình với chính phủ Pháp và các chuyên gia tại Bộ Năng lượng. Chính phủ Mỹ cũng đã liên hệ với chính phủ Trung Quốc, mặc dù mức độ của cuộc tiếp xúc đó là chưa rõ ràng.

Mặc dù chính phủ Mỹ từ chối giải thích về sự đánh giá, nhưng các quan chức tại NSC, Bộ Ngoại giao và Bộ Năng lượng khẳng định rằng nếu có bất kỳ rủi ro nào đối với người dân Trung Quốc, Mỹ sẽ phải công bố điều này theo các hiệp ước hiện hành liên quan đến tai nạn hạt nhân.

Khu vực có thể chịu ảnh hưởng nếu Nhà máy điện hạt nhân Đài Sơn bị rò rỉ

Mỹ có thể cho phép công ty Pháp Framatome cung cấp hỗ trợ kỹ thuật hoặc hỗ trợ để giúp giải quyết vấn đề, nhưng điều đó tùy thuộc vào quyết định của chính phủ Trung Quốc, liệu sự cố có yêu cầu đóng cửa hoàn toàn nhà máy hay không. Vì yêu cầu hỗ trợ từ Framatome ngày 8/6 là lý do duy nhất khiến Mỹ can dự vào tình huống nhạy cảm này.

Trong một tuyên bố hôm 11/6, vài giờ sau khi CNN đưa ra bình luận đầu tiên, Framatome thừa nhận công ty "đang hỗ trợ giải quyết vấn đề hiệu suất với Nhà máy điện hạt nhân Đài Sơn ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc”.

"Theo dữ liệu hiện có, nhà máy đang hoạt động với các thông số an toàn. Nhóm của chúng tôi đang làm việc với các chuyên gia liên quan để đánh giá tình hình và đề xuất các giải pháp để giải quyết bất kỳ vấn đề tiềm ẩn nào", tuyên bố nhấn mạnh.

Công ty Framatome, chủ yếu thuộc sở hữu của Công ty Điện lực Pháp (EDF), đã đệ trình yêu cầu hỗ trợ an toàn vận hành vào ngày 3/6 đến Bộ Năng lượng Hoa Kỳ, cảnh báo các quan chức Mỹ rằng lò phản ứng hạt nhân đang bị rò rỉ khí phân hạch. Ngày 8/6, Framatome tiếp tục liên hệ với DOE để yêu cầu xem xét nhanh yêu cầu của họ.

Trong bản ghi nhớ ngày 8/6, Framatome thông báo với DOE rằng cơ quan an toàn hạt nhân Trung Quốc - Cục An ninh Hạt nhân Quốc gia (NNSA) - tiếp tục nâng cao "giới hạn liều lượng quá mức quy định” mà công ty nghi ngờ rằng giới hạn có thể được tăng lên một lần nữa để giữ cho lò phản ứng bị rò rỉ tiếp tục hoạt động bất chấp những lo ngại về an toàn cho người dân xung quanh.

Kể từ ngày 30/5, lò phản ứng Đài Sơn đã đạt 90% giới hạn đã sửa đổi, bản ghi nhớ của Framatome cho biết thêm, và lo ngại nhà điều hành nhà máy có thể "kiến nghị NNSA tăng thêm giới hạn đóng cửa trên cơ sở khẩn cấp trong nỗ lực tiếp tục hoạt động, đến lượt điều này sẽ tiếp tục làm tăng rủi ro đối với dân cư bên ngoài nhà máy và công nhân bên trong nhà máy.

Những năm gần đây, Trung Quốc mở rộng việc sử dụng năng lượng hạt nhân, và điện hạt nhân nay chiếm khoảng 5% tổng lượng điện năng được tạo ra ở đại lục. Theo Hiệp hội Năng lượng Hạt nhân Trung Quốc, có 16 nhà máy hạt nhân đang hoạt động với 49 lò phản ứng hạt nhân ở Trung Quốc tính đến tháng 3/2021, tổng công suất phát điện là 51.000 megawatt.

Nhà máy Đài Sơn là một dự án trọng điểm được xây dựng sau khi Trung Quốc ký thỏa thuận sản xuất điện hạt nhân với Công ty Điện lực Pháp (chủ yếu thuộc sở hữu của chính phủ Pháp). Việc xây dựng nhà máy bắt đầu từ năm 2009, hai tổ máy bắt đầu phát điện vào năm 2018 và 2019.

Thành phố Đài Sơn có dân số 950.000 người, thuộc tỉnh Quảng Đông - một tỉnh lớn có 126 triệu dân và GDP 1,6 ngàn tỷ USD - ở Đông Nam Trung Quốc. 

Thanh Hải (theo CNN)