Lỗ hổng quản lý các sàn đầu tư ảo

Sập cứ sập, chơi vẫn chơi 

Hàng ngàn người bỏ tiền đầu tư vào sàn Busstrade đang đứng ngồi không yên khi sàn này thông báo ngưng hoạt động. Khoảng 400 nạn nhân đã gửi đơn đến Phòng Cảnh sát hình sự, Công an TPHCM tố cáo Busstrade chiếm đoạt tiền. Sàn đầu tư ảo này xuất hiện chưa lâu nhưng thu hút được lượng người chơi lớn do đưa ra nhiều ưu đãi, thậm chí còn hứa sẽ bồi thường tiền nếu tài khoản bị “cháy”. 

Gói bảo hiểm và lãi suất của Coolcat đã sập. Ảnh một nhà đầu tư cung cấp.

Hai mươi ngày trước khi sập, sàn thông báo sẽ nâng vốn lẫn lãi. Người chơi nếu nạp 1.000-2.000 USD, sẽ nhận được lợi nhuận 5%/ngày; nếu nạp 5.000 USD sẽ có lợi nhuận 7%/ngày; nếu giới thiệu được người mới tham gia, sẽ nhận được thêm 1 - 2% lợi nhuận. Tổng mức lợi nhuận trong tháng lên đến 30%. Ham lời, nhiều người đã đổ thêm tiền vào sàn.

Trước vụ Busstrade, 600 nạn nhân khác đã gửi đơn đến Công an TPHCM, tố cáo app Coolcat lừa đảo. Coolcat cho người chơi kiếm tiền bằng cách dự đoán giá vàng, ngoại tệ, bitcoin… tăng hoặc giảm. Nếu dự đoán đúng, người chơi nhận 73% tiền thắng. Người chơi được sinh lời 20.000-60.000 đồng/ngày từ số tiền tham gia bảo hiểm, được nhận hoa hồng trực tiếp 1,8 triệu đồng nếu giới thiệu người mới tham gia. Trước khi sập, ứng dụng này cũng thông báo nâng tiền hoa hồng lên 46 triệu đồng mỗi lần giới thiệu được người mới tham gia. 

Trong một thời gian ngắn, số sàn và app bị người dân tố cáo đến cơ quan chức năng đã lên con số hàng chục, gồm “Trang Trại Tiết Kiệm” hay còn gọi là “Nuôi bò online”, Pchome, f5trader.com, Tradenew.io, BBI, BBA, Kawamex, TradeCMX , Alfa Media, United market (utdmarket.com), UTspot (utspot.com), Bullaim.com, On Best Trend (obtrend.com), Bull Bear Market (bbmtrade.com), AT Capital, Emas Fintech… Điều đáng nói là, một số sàn, app vừa sập thì ngay sau đó, liền xuất hiện các sàn, app tương tự và nhanh chóng thu hút được nhiều người tham gia. 

Lập sàn, đóng sàn, bỏ trốn đều quá dễ

Theo luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Cty Luật ANV, hệ thống pháp luật Việt Nam có khá nhiều văn bản liên quan đến tiền ảo, nhưng chủ yếu ngăn chặn việc lợi dụng hệ thống ngân hàng, hệ thống thanh toán, mua bán tiền ảo, sử dụng tiền ảo làm phương tiện thanh toán. Còn nếu giao dịch tiền ảo không thông qua ngân hàng hoặc thông qua ngân hàng nhưng lách luật, không hiển thị thông tin liên quan đến tiền ảo thì vẫn được thực hiện. Tương tự, nếu các giao dịch ngoại hối forex, cá độ, chuyển tiền không qua kênh ngân hàng hoặc qua kênh ngân hàng nhưng lách luật thì không bị ngăn chặn. 

“Hiện nay, với giao dịch tiền gửi và thanh toán, luật không bắt buộc ghi rõ mục đích. Trong khi đó, các sàn giao dịch forex, đầu tư tiền ảo hoạt động theo phương thức nhà đầu tư chuyển tiền Việt từ tài khoản ngân hàng vào ví tiền ảo, sau đó dùng tiền đồng này mua tiền ảo và ngược lại, tức không dùng tiền ảo giao dịch trực tiếp qua ngân hàng nên không vi phạm” - luật sư Trương Thanh Đức phân tích. 

Ông Võ Đỗ Thắng - Giám đốc Trung tâm Quản trị mạng và An ninh mạng quốc tế Athena - cho rằng hiện nay, việc thành lập các sàn hoặc app khá dễ. Các sàn hoặc app này được thiết kế và có “phom” sẵn, ai muốn sử dụng, chỉ cần bỏ tiền mua. Sàn hoặc app này sập thì người chủ sẽ đổi giao diện sang cái khác, tạo ra các phương thức và chương trình mới để thu hút mọi người đầu tư vào. Đa phần các sàn hoặc app này đều đăng ký tên miền và đặt máy chủ ở nước ngoài, một người ngồi ở Việt Nam vẫn có thể dễ dàng điều hành. “Do hiện nay chưa có quy định nào quản lý về các sàn, app này nên người ta dễ dàng lập ra và xóa bỏ chúng, để lại hậu quả lớn cho người tham gia” - ông Thắng nói. 
Số nạn nhân của các sàn, app này ngày càng nhiều với tổng tiền thiệt hại rất lớn. Điều này cho thấy, cơ quan quản lý cần nhanh chóng ban hành các quy định để quản lý hoạt động này. 

Thanh Hoa