Liên hoan cải lương toàn quốc 2021: Kỳ vọng nhiều dấu ấn mới

Đoàn nghệ thuật cải lương Long An đã khai màn liên hoan ấn tượng với vở cải lương Bên dòng Long Khốt. Một đề tài khó, một kịch bản mới, một ê-kíp trẻ… vở diễn thực sự mang đến nhiều kỳ vọng về một kỳ liên hoan trở lại sau đại dịch.

Đoàn nghệ thuật cải lương Long An trao cơ hội cho các nghệ sĩ trẻ trong vở cải lương Bên dòng Long Khốt - ẢNH: N.L

Dồi dào sức trẻ 

Bên dòng Long Khốt (kịch bản: Nguyễn Toàn Thắng, chuyển thể - đạo diễn: NSND - tiến sĩ Triệu Trung Kiên) kể câu chuyện về tình đoàn kết giữa hai dân tộc Việt Nam - Campuchia, cùng chia sẻ ký ức đau thương về cuộc chiến chống chế độ diệt chủng Pol Pot. Vở cải lương thực sự là thử thách rất lớn với những gương mặt trẻ của đoàn nghệ thuật cải lương Long An, như Thu Mỹ, Hoàng Dư, Nam Thanh Phong, Trọng Tánh…

“Dù các nghệ sĩ trẻ có thể còn non kinh nghiệm, nhất là với đề tài gai góc như thế này, nhưng nếu cứ mãi sợ các em không làm nổi mà không tạo cơ hội, thì làm sao biết được các em có thể tiến xa đến đâu, làm sao có được đội ngũ kế thừa lành nghề” - lãnh đạo đoàn nghệ thuật cải lương Long An chia sẻ về định hướng trẻ hóa đội ngũ của đơn vị. 

Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang cũng tập trung cho lực lượng trẻ tại liên hoan. Ở vở Ngược gió (kịch bản: Tiết Duy Hòa, chuyển thể: Hoàng Song Việt, đạo diễn: NSƯT Dương Thanh), đất diễn hoàn toàn thuộc về những người trẻ chưa có nhiều dấu ấn nghề nghiệp như: Tô Tấn Loan, Kim Luận, Văn Khởi, Kim Thùy, Mỹ Linh, Diễm Kiều…

Vở Câu hò đất mẹ (kịch bản: Thanh Bình, chuyển thể: Phạm Văn Đằng) với lực lượng nghệ sĩ nòng cốt của nhà hát hiện tại như NSƯT Lê Tứ, NSƯT Lê Hồng Thắm, NSƯT Lam Tuyền, nghệ sĩ Hà Như… được tin tưởng giao cho đạo diễn Lê Trung Thảo dàn dựng. Là gương mặt đạo diễn trẻ nổi bật của sàn diễn cải lương nhiều năm qua, nhưng đây mới là lần thứ hai Trung Thảo dự liên hoan với vai trò đạo diễn. Đây cũng là cơ hội để Lê Trung Thảo tạo dấu ấn mới bên cạnh những vở diễn anh từng thành công.

Minh Trường (bìa trái) vừa dựng vở dự thi vừa đảm nhận vai chính trong vở Chân dung người mở cõi

Bên cạnh lực lượng biểu diễn trẻ trung, điều đáng chú ý là những gương mặt đạo diễn mới cũng lần đầu “ra biển lớn”. Chỉ mới dàn dựng hai tác phẩm tốt nghiệp và một số chương trình nhỏ, Quỳnh Khôi gần như mất ăn mất ngủ khi tham gia ê-kíp vở Một phút một thời của Hội Sân khấu TP.HCM (kịch bản: Khưu Ngọc, chuyển thể: NSƯT Trường Giang). “Tôi nghĩ mình còn cần tích lũy thêm kinh nghiệm mới có thể tự tin đến liên hoan trong vai trò đạo diễn. Không ngờ cơ hội đến sớm hơn dự tính. Được sự động viên của lãnh đạo hội sân khấu và các anh chị tham gia vở, tôi chỉ có thể cố gắng hết sức thôi” - Quỳnh Khôi chia sẻ.

Đặc biệt, Minh Trường (Chân dung người mở cõi), Điền Trung (Duyên kiếp) và Võ Huỳnh Mơ (Cơn hồng thủy) vừa làm công tác đạo diễn vừa hát chính. Các tác phẩm cũng do chính nghệ sĩ đầu tư dự liên hoan. “Năm nay, đơn vị của tôi không dự liên hoan. Là nghệ sĩ mà không được hát nhiều, nhất là ở nơi anh chị em thi thố nghề nghiệp thì cũng buồn. Nhân anh bạn đồng nghiệp rủ nên tôi cùng làm, chủ yếu là để học hỏi thôi chứ không áp lực gì” - Huỳnh Mơ cho biết. Hoàn toàn tự lực, vốn không nhiều, nên Huỳnh Mơ buộc phải gói ghém mọi thứ, kể cả kịch bản cũng chọn Cơn hồng thủy vì chỉ có ba nhân vật, nên cũng tiết kiệm chi phí…

Có thể thấy, dù gặp rất nhiều khó khăn, nhưng các sân khấu xã hội hóa với sự năng động và sức trẻ vẫn là điểm sáng nổi bật. Đặc biệt, liên hoan năm nay cũng ghi nhận xu hướng các nghệ sĩ trẻ mạnh dạn, tự tin đầu tư tác phẩm, tự tìm cơ hội thi thố cho mình, khi các đơn vị không đáp ứng đủ nhu cầu.

Chưa có nhiều kịch bản mới

Ban tổ chức khá lạc quan khi đề tài hiện đại chiếm ưu thế trong 27 vở diễn dự liên hoan với 16 tác phẩm, còn lại là bảy vở đề tài lịch sử và bốn vở đề tài dân gian. Tuy nhiên, phần lớn vở hiện đại cũng khai thác nội dung về chiến tranh cách mạng, hậu chiến.

Ngoài Ngược gió (Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang), Một phút một thời (Hội Sân khấu TP.HCM), Sứ mệnh (Nhà hát Nghệ thuật Đồng Nai) và đặc biệt là Đất liền và biển cả (đoàn cải lương Hải Phòng) về chủ đề biển đảo, thì liên hoan thiếu hẳn đề tài xã hội đương đại, phản ánh đời sống con người hôm nay.

Chỉ tiếc là phần lớn cũng là kịch bản cũ từ nhiều năm trước, thậm chí dựng lại kịch bản đã được đơn vị khác dự thi trước đây. Trong bối cảnh thiếu kịch bản trầm trọng hiện nay, việc chuyển thể từ bản kịch nói cũng là một lựa chọn. Dạ cổ hoài lang hay Vua thánh triều Lê cũng đã quá quen thuộc. Các đơn vị còn có xu hướng chuyển thể ngay tác phẩm vừa đạt giải cao ở một liên hoan trước đó.

Võ Huỳnh Mơ (trái) thử sức với vai trò đạo diễn lẫn diễn viên chính trong vở Cơn hồng thủy - ẢNH: N.L

Điển hình như những Thiên mệnh (Nhà hát Cải lương Hà Nội), Điều còn lại (Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Thanh Hóa), Câu hò đất mẹ (Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang), Làm vua (Nhà hát Cao Văn Lầu) đều là những kịch bản đạt giải Vàng Liên hoan kịch nói toàn quốc 2021. Trong đó, kịch bản Làm vua đã có mặt ở đủ các liên hoan kịch nói, hát bội, chèo, và nay là cải lương…

Dù vậy, ban giám khảo và khán giả hy vọng kịch bản cũ nhưng phong cách dàn dựng và biểu diễn thu hút vẫn có thể mang đến cảm nhận mới mẻ cho người xem. Với đội ngũ đạo diễn trẻ hóa, chúng ta hoàn toàn có thể kỳ vọng về một kỳ liên hoan nhiều dấu ấn mới.

Ninh Lộc